Η σημερινή ημέρα θα έπρεπε να έχει μια ξεχωριστή θέση στα Ορόσημα της Επανάστασης του 1821.
Η έναρξη του Αγώνα δεν πραγματοποιήθηκε σε μία μέρα μόνο, ούτε συγχρόνως σε όλες τις περιοχές. Η Φιλική Εταιρεία είχε προκρίνει τρεις πιθανές ημερομηνίες: την 25η Μαρτίου, την 10η Απριλίου και την 21η Μαΐου. Ολες τους σχετίζονταν με μεγάλες χριστιανικές γιορτές οι οποίες και θα πρόσφεραν άλλοθι για μαζώξεις Ελλήνων χωρίς να προκαλέσουν υποψίες στους Οθωμανούς.
Παρ΄όλα αυτά, στις 22 Φεβρουαρίου ο Υψηλάντης πέρασε τον ποταμό Προύθο και μπήκε στο Ιάσιο κηρύσσοντας ουσιαστικά την έναρξη του Απελευθερωτικού Αγώνα των Ελλήνων. Στις 17 Μαρτίου εισήλθε θριαμβευτικά στο Βουκουρέστι (την τότε πρωτεύουσα της Βλαχίας) το οποίο κατέλαβε χωρίς μάχη.
Οσον αφορά στα όρια της σημερινής ελληνικής επικράτειας, είναι Ιστορικά τεκμηριωμένο ότι ο Γερμανός Γ΄ εκείνη την περίοδο βρισκόταν στα Καλάβρυτα. Εκεί, από τις 13 ως τις 21 Μαρτίου, συσκέφθηκε με τους προκρίτους από όλες σχεδόν τις περιοχές των Καλαβρύτων. Από το βράδυ δε της 16ης Μαρτίου 1821 συνέρρευσε πλήθος προσκυνητών στην Μονή Αγ. Λαύρας, η οποία πανηγύριζε με ολονύχτια λειτουργία την παραμονή εορτασμού της μνήμης του Αγ. Αλεξίου. Τα ξημερώματα της 17ης Μαρτίου ελήφθη η απόφαση για την κατάληψη των Καλαβρύτων τα οποία ήταν ο μόνος θύλακας Τούρκων στρατιωτών στην περιοχή μέχρι την Τρίπολη.
Αναφορικά με το λάβαρο της Επανάστασης δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι για το τί πραγματικά συνέβη. Μια ενδιαφέρουσα εικασία αναφέρει ότι η ύψωσή του ήταν μία αυθόρμητη ενέργεια, που ενδεχομένως συντελέστηκε στις 16 προς 17 Μαρτίου 1821, κατά την διάρκεια τέλεσης της ολονύκτιας λειτουργίας στη Μονή.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι την ίδια ημέρα και χωρίς κάποια συνεννόηση, έγινε και ο ξεσηκωμός στη Μάνη, γεγονός που οδήγησε στην απελευθέρωση της Καλαμάτας στις 22 Μαρτίου. Η ειδοποιός διαφορά όμως με τα Καλάβρυτα τα οποία απελευθερώθηκαν στις 21, είναι ότι στη Μάνη, οι Έλληνες είχαν το δικαίωμα να οπλοφορούν και να συναθροίζονται χωρίς περιορισμούς, άρα και η βαρύτητα των εκεί αντιδράσεων δεν μπορεί να συγκριθεί με τα γεγονότα της Αγ. Λαύρας.
Σε κάθε περίπτωση, η 17η Μαρτίου είναι μια σημαδιακή ημερομηνία για τον Αγώνα της Εθνικής Ανεξαρτησίας των Ελλήνων και ως τέτοια πρέπει να μνημονεύεται. Γι΄αυτό και ορθά η Εθνική Συνείδηση έχει καταχωρίσει τα Καλάβρυτα και την Αγία Λαύρα ως το Ιερό του Αγώνα. Αν κάτι θα μπορούσε να συζητηθεί, αυτό είναι η ημερομηνία και όχι ο τόπος. Η Ιστορία όμως χρειάζεται τους Θρύλους της, βασισμένους…. στην Ιστορία. Και ο Θρύλος της Αγίας Λαύρας έστω και με χρονοκαθυστέρηση 8 ημερών πέτυχε τον σκοπό του: διαδόθηκε ευρύτατα σε όλη την Ελλάδα και έγινε ιδιαίτερα αγαπητός στους Έλληνες.
* Ο Λυκούργος Σταυρουλόπουλος είναι οικονομολόγος- μέλος της Συνέλευσης των Αντιπροσώπων
του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδας
