«Εχουμε γη και πατρίδα όσο έχουμε πλοία στη θάλασσα». Με τη θρυλική φράση του Θεμιστοκλή, 2.502 χρόνια μετά τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας, το Πολεμικό Ναυτικό διαιωνίζει το «Μέγα το της θαλάσσης κράτος». Πώς είναι όμως η ζωή σε ένα πολεμικό πλοίο; Με τους «Φρουρούς του Αιγαίου», και με την έγκριση του αρχηγού ΓΕΝ Αντιναύαρχου Στυλιανού Πετράκη ΠΝ, διασχίσαμε το αγαπημένο Αρχιπέλαγος των ποιητών και των ζωγράφων, παρακολουθήσαμε ασκήσεις και ανάμεσα σε «άριστον» και βραδινό μιλήσαμε με τους αξιωματικούς μας για τη ζωή στη θάλασσα.
Περνάς την «πασαρέλα» και πατάς στο κατάστρωμα. Αμέσως νιώθεις σα να βρίσκεσαι σε ένα… κινούμενο κομμάτι της Ελλάδος. Παντού υπάρχουν ελληνικές σημαίες και εικόνες που σχετίζονται με τη χώρα και την ιστορία της. Το Πλοίο Γενικής Υποστήριξης «Ατλας 1», σε σχέση με τα υπόλοιπα πλοία του Πολεμικού Ναυτικού, μπορεί να διαφέρει από τα άλλα ως προς την κατασκευή αλλά η αποστολή είναι κοινή: η φύλαξη των «Θερμοπυλών» του Αιγαίου.
Ο «Άτλας 1» δεν ξεκίνησε την… καριέρα του ως πολεμικό πλοίο αλλά ως σκάφος που υποστήριζε πλατφόρμες εξόρυξης πετρελαίου στη Βόρεια θάλασσα. Το 2019 αγοράστηκε από το Ίδρυμα Π. Λασκαρίδης και δωρίστηκε στο Πολεμικό Ναυτικό. Με συνολικό μήκος 70,40 μ., καθαρό εκτόπισμα 3.010 τόνων και μέγιστο εκτόπισμα 5.297 τόνων θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ένας… Τιτάνας. Ίσως και γι΄αυτό οι «νονοί» του το βάφτισαν Άτλαντα διότι μπορεί να υπομένει και να τολμάει τα πάντα. Διαθέτει δύο πολυβόλα και η αποστολή του είναι η εφοδιαστική υποστήριξη των Μονάδων Κρούσεων του Αρχηγείου Στόλου, δηλαδή των φρεγατών, των πυραυλακάτων και των κανονιοφόρων. Σαν ένας σύγχρονος Άτλαντας κουβαλάει τη… γη δίπλα σε μία Μονάδα Κρούσης. Και ας το αποκαλούν κάποιοι, χαριτολογώντας, «κρουαζιερόπλοιο» καθώς η διαφορετική αρχική χρήση το εφοδίασε με ανέσεις που δεν βρίσκεις σε πολεμικά.
Η φράση «τάξη και πειθαρχία» λαμβάνει «σάρκα και οστά» πάνω σε ένα πολεμικό πλοίο. Τα πάντα λειτουργούν με πρωτόκολλο και ακρίβεια… ελβετικού ρολογιού. Όταν σηκώνεται η άγκυρα ξεκινάει η αποστολή. «Το πλοίο βρίσκεται πάντα σε ετοιμότητα γιατί είναι πολεμικό και πρέπει να είναι ικανό για να αντιμετωπίσει οτιδήποτε στο πλαίσιο της διαταχθείσας αποστολής», δήλωσε στο kathimerini.gr ο αντιπλοίαρχος και κυβερνήτης του πλοίου Γρ. Μπ.
Ακόμα και όταν το θερμόμετρο δείχνει καύσωνα, οι αξιωματικοί, οι υπαξιωματικοί και οι ναύτες που υπηρετούν στον Άτλαντα αλλά και σε άλλα πολεμικά πλοία φοράνε στολές. Για τις στολές υπάρχει κανονισμός και κάθε περίσταση επιβάλλει διαφορετική. Άλλη θα φορέσουν εν πλω και άλλη στην «εν όρμω υπηρεσία» (όταν το πλοίο είναι δεμένο). Ελάχιστα λεπτά μετά την επιβίβασή μας στο σκάφος και, αφού μας ενημερώνουν για τους χώρους όπου μπορούμε να κινούμαστε, η άγκυρα σηκώνεται και η αποστολή αρχίζει. Από τον Ναό του Ποσειδώνα, παρέα με τους «Φρουρούς του Αιγαίου», θα «κροσάρουμε» το ομηρικό Πέλαγος και θα φτάσουμε στη Χίο. «Κάθε πλους αποτελεί μία ευκαιρία για εκπαίδευση. Πρέπει να εκμεταλλευόμαστε κάθε στιγμή ώστε να βρισκόμαστε στην κατάσταση που θέλουμε. Αυτό γίνεται με τα αγήματα βλαβών για την αντιμετώπιση πυρκαγιάς ή διαρροής αλλά και για τα άλλα έκτακτα συμβάντα που θα κληθεί να αντιμετωπίσει το πλοίο», μας είπε ο Κυβερνήτης, ο οποίος παρόλο που είναι από την Αλεξανδρούπολη «έσπασε» την… παράδοση και αντί για τις δυνάμεις ξηράς επέλεξε το ναυτικό.
Οι δεξιότοιχοι, οι αριστερότοιχοι και το πρωτόκολλο
Το χρώμα του λυκόφωτος, φαιό, κυριαρχεί στο πλοίο. Από το επίστεγο κατευθυνόμαστε στο πρόστεγο και φτάνουμε στη γέφυρα. Εάν το μηχανοστάσιο αποτελεί την καρδία του πλοίου εκεί βρίσκεται ο εγκέφαλος. Τα μάτια των αξιωματικών και των υπαξιωματικών υπηρεσίας βρίσκονται συνεχώς στη θάλασσα ή στους υπολογιστές. Τα λόγια είναι λίγα, λιγότερα και από τα τυπικά. Σε συνήθη πλου υπάρχουν εξάωρες βάρδιες και στο κάθε μέλος του πληρώματος αντιστοιχούν δύο εξάωρα υπηρεσίας στο εικοσιτετράωρο, σύμφωνα με την τοιχαρχία (τοιχαρχίες: το πλήρωμα διαιρείται σε αριστερότοιχους και δεξιότοιχους βάσει του σημείου του πλοίου όπου βρίσκεται η κουκέτα τους). Τις υπόλοιπες ώρες ξεκουράζονται. Αυτό συμβαίνει σε κανονικές συνθήκες πλου. Σε ασκήσεις ή σε κατάσταση έντασης όλο το πλήρωμα τίθεται σε παμφυλακή (σε θέσεις μάχης). Τότε, το κάθε μέλος του πληρώματος ασχολείται με το αντικείμενό του. Σε μία πυραυλάκατο ή φρεγάτα, π.χ., οι ασκήσεις είναι για την αντιμετώπιση απειλής από άλλα πλοία, ιπτάμενα μέσα ή υποβρύχια.
Το ρολόι δείχνει ότι κοντεύει 1.30 και οι αξιωματικοί μας ενημερώνουν ότι πρέπει να πάμε για φαγητό. Το πρόγραμμα σε ένα πολεμικό πλοίο τηρείται με ακρίβεια δευτερολέπτου. Το πρωινό σερβίρεται από τις 07.30 έως τις 08.30, το άριστον (μεσημεριανό) από τις 13.30 έως τις 14.30 και το δείπνο από τις 19.30 έως τις 20.30. Για τη βραδινή βάρδια (02.00-08.00), από τις 01.30 μέχρι τις 02.30 ο μάγειρας θα μεριμνήσει για κάτι ελαφρύ (σούπα ή ρυζόγαλο). Οι αξιωματικοί θα φάνε στο «καρέ αξιωματικών», οι υπαξιωματικοί στο «καρέ υπαξιωματικών». Ιεραρχία και πρωτόκολλο παντού. Ακόμα και η επιλογή του θυρεού ενός σκάφους προβλέπεται με συγκεκριμένη διαταγή.
Κατά τη διάρκεια του φαγητού, ο Κυβερνήτης Γρ. Μπ. και ο Ύπαρχος Πλωτάρχης Γ.Σ. μας μιλάνε για την μεγάλη οικογένεια που αποτελεί ένα πολεμικό πλοίο. «Είναι μία οικογένεια 40 ατόμων. Πρέπει να φροντίσεις να είναι καλά, να περνάνε καλά και να επιλύεις κάθε πρόβλημα πριν εκδηλωθεί ώστε μία αποστολή να ολοκληρωθεί επιτυχώς. Εύκολες αποστολές δεν υπάρχουν. Πρέπει να εξασφαλίσεις ότι η εκπαίδευση έχει γίνει σωστά ώστε και η αποστολή να είναι εύκολη. Ένα σκάφος μπορεί να μείνει εκτός βάσης ακόμα και για έξι μήνες», υπογράμμισε ο Κυβερνήτης του «Ατλαντα».
Τη συζήτηση διακόπτει ο ήχος μιας σειρήνας και η ανακοίνωση για φωτιά στο σκάφος. Σε δευτερόλεπτα οι πάντες είναι στις θέσεις τους. Το αρχικό ξάφνιασμά μας το αντικαθιστά το χαμόγελο όταν καταλαβαίνουμε ότι πρόκειται για άσκηση. Το πλήρωμα όμως εκτελεί όλες τις κινήσεις, ακόμα και τη μεταφορά «τραυματία», σα να πρόκειται για ένα αληθινό περιστατικό.
Το μεγαλύτερο ποσοστό του πληρώματος αποτελείται από μόνιμο προσωπικό. Ανάμεσά τους υπάρχουν και γυναίκες. «Στα περισσότερα πλοία τα πληρώματα είναι μικτά. Ακόμα δεν υπάρχει γυναίκα κυβερνήτης αλλά είμαστε κοντά», τόνισε ο Κυβερνήτης.
Το λυκόφως δίνει γκρι χρώμα στο Αιγαίο σα να θέλει να σμίξει με το φαιό του πλοίου. Τα φώτα στη γέφυρα σβήνουν και ο «Άτλας 1» βυθίζεται στο σκοτάδι. Όμως, οι «Φρουροί του Αιγαίου» είναι εκεί…
