Τον φόβο ότι θα χάσει εντελώς τη δουλειά του λόγω της Τεχνητής Νοημοσύνης ως το 2030 φαίνεται να έχει σχεδόν ένας στους τέσσερις Ελληνες εργαζόμενους, παρότι η χώρα υστερεί σε σχέση με άλλα κράτη-μέλη της Ε.Ε. ως προς την υιοθέτηση των σχετικών τεχνολογιών στον χώρο εργασίας.
Μάλιστα, ο φόβος αυτός, σε ποσοστό 24%, τοποθετεί την Ελλάδα στην κορυφή της λίστας των 11 κρατών-μελών που συμμετείχαν στην έρευνα δεξιοτήτων γύρω από την ΤΝ (AI Skills Survey) του Ευρωπαϊκού Κέντρου για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης (Cedefop). Ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι κάτω από 15% και περιορίζεται σε μονοψήφιο ποσοστό στην Τσεχία.
Στην τρέχουσα περίοδο, περίπου το 21% των ενήλικων εργαζομένων στην Ελλάδα δηλώνουν πως χρησιμοποιούν –είτε οι ίδιοι είτε συνάδελφοί τους– τεχνολογίες ΑΙ στον εργασιακό τους χώρο, ενώ σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες (π.χ. Γερμανία, Γαλλία, Βέλγιο), πάνω από το ένα τρίτο των ατόμων έρχονται σε επαφή με ΑΙ στη δουλειά τους και ο μέσος όρος των «11» είναι 28%.
Η στάση των εργοδοτών στην Ελλάδα και τι πιστεύουν για αυτήν οι εργαζόμενοι
Σχετικά με τις απόψεις των εργαζομένων για τη στάση της εργοδοσίας αναφορικά με τη χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης, οι μισοί ερωτηθέντες θεωρούν ότι είναι «σχετικά» ή «πολύ απίθανο» η εταιρεία ή ο οργανισμός τους να χρησιμοποιήσει την ΤΝ προς όφελος των εργαζομένων.
Οπως εξηγεί ο εμπειρογνώμονας του Cedefop, Κωσταντίνος Πουλιάκας, πάνω από ένας στους δύο Ελληνες και Ελληνίδες (ποσοστό 51%) θεωρεί ότι έχει μεγάλο ή κάποιο κενό δεξιοτήτων ως προς την ΤΝ (υψηλότερο είναι το ποσοστό μόνο στην Πορτογαλία, όπου φτάνει το 57%, ενώ ο μέσος όρος των «11» είναι 42%).
Παρά τη συνειδητοποίηση αυτού του κενού, λίγοι (14%), αλλά κοντά στον μέσο όρο των 11 κρατών-μελών (15%) είναι εκείνοι που συμμετείχαν τον τελευταίο χρόνο σε κάποιο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, για να αποκτήσουν τέτοιες δεξιότητες.
Η μεγάλη αυτή διπλή απόκλιση αποτυπώνει, σύμφωνα με τον κ. Πουλιάκα, ένα ψηφιακό χάσμα. Μεταξύ των χωρών που ηγούνται στην υιοθέτηση των νέων τεχνολογιών και εκείνων που βραδυπορούν, υπάρχει ολοένα αυξανόμενη απόκλιση στη συχνότητα χρήσης των τεχνολογιών ΑΙ. Μεγάλο είναι το χάσμα και μεταξύ των διάφορων εργαζομένων στην ίδια χώρα, κάτι που δεν αφορά μόνο την Ελλάδα αλλά και άλλα από τα συμμετέχοντα κράτη-μέλη.
Γιατί δεν εκπαιδεύονται περισσότεροι άνθρωποι πάνω στην ΤΝ;
Εκείνοι που χρειάζονται περισσότερο την εκπαίδευση πάνω στις ψηφιακές δεξιότητες, για να συμβαδίσουν με τις επιταγές των καιρών, είναι και οι λιγότερο πιθανό να τη λάβουν, σύμφωνα με την έρευνα: γυναίκες (σε αυτή την περίπτωση υπάρχει χάσμα με τους άντρες) και άτομα συγκριτικά μεγαλύτερης ηλικίας, άνθρωποι με χαμηλότερη κατάρτιση, εργαζόμενοι σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις και κάτοικοι περιοχών της υπαίθρου συμμετέχουν λιγότερο σε εκπαιδευτικές δράσεις γύρω από την Τεχνητή Νοημοσύνη.
Τα αίτια του χάσματος μεταξύ ζήτησης για αναβάθμιση δεξιοτήτων και συμμετοχής στην εκπαίδευση –κατά τον εμπειρογνώμονα του Cedefop– είναι διάφορα. Αφενός, δεν παρέχεται συχνά η δυνατότητα εκπαιδευτικών προγραμμάτων από τους εργοδότες, αφετέρου «μέχρις στιγμής παρατηρούμε μια “bottom up” προσέγγιση. Δηλαδή οι ίδιοι οι εργαζόμενοι από μόνοι τους κυρίως πειραματίζονται με τη χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης στη δουλειά τους».
Κατά τον κ. Πουλιάκα οι περισσότερες εταιρείες αντιμετωπίζουν προβλήματα στο να αναπροσαρμόσουν τις στρατηγικές τους σχετικά με τις Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών, το τμήμα Ανθρώπινου Δυναμικού και το συνολικό μάνατζμεντ της επιχείρησης.
«Ως αποτέλεσμα, αυξάνεται η αβεβαιότητα των εργαζομένων σχετικά με τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις της αυτοματοποίησης εντός της εταιρείας τους και μειώνονται τα κίνητρα συμμετοχής τους στην επανακατάρτιση (upskilling/reskilling), μετά και την υιοθέτηση τεχνολογιών ΑΙ».
Τι έδειξε η έρευνα συνολικά για την Ευρώπη
Περίπου ένας στους επτά ενήλικες εργαζόμενους στις 11 χώρες εργάζεται συνήθως με ψηφιακά εργαλεία ή εφαρμογές που μπορούν να κάνουν αυτόματα κάποιες από τις εργασίες του, χρησιμοποιώντας αλγορίθμους.
Δύο στους δέκα ενήλικες εργαζόμενους πιστεύουν ότι η ΑΙ μπορεί να εκτελέσει περισσότερα από τα μισά τους καθήκοντα.
Το 30% όσων χρησιμοποιούν τεχνολογίες και εργαλεία ΑΙ για να κάνουν τη δουλειά τους βίωσαν κάποια απώλεια καθηκόντων. Το 41% χρειάστηκε να αναλάβει νέα καθήκοντα. Για το 68% η κύρια επίδραση των τεχνολογιών ΤΝ είναι ότι τους επιτρέπει να εκτελούν ταχύτερα τα εργασιακά τους καθήκοντα.
Το 61% των Ευρωπαίων εργαζομένων στις 11 χώρες (66% στην Ελλάδα) συμφωνούν πως είναι αρκετά ή πολύ πιθανό να χρειαστούν νέες γνώσεις και δεξιότητες για να αντιμετωπίσουν τον αντίκτυπο των εργαλείων ΤΝ στην εργασία τους στην επόμενη πενταετία. Ωστόσο, το 44% θεωρεί απίθανο η εταιρεία ή ο οργανισμός για τον οποίο εργάζονται να τους παρέχει κατάρτιση για την ΤΝ.
«Η έρευνα του Cedefop για τις δεξιότητες ΑΙ υπογραμμίζει τη σημαντική ανάγκη για αναβάθμιση και επανεκπαίδευση των ενήλικων εργαζομένων στις ευρωπαϊκές αγορές εργασίας, προκειμένου να αντεπεξέλθουν στον μετασχηματισμό των θέσεων εργασίας τους λόγω της τεχνολογίας ΑΙ» επισημαίνουν οι μελετητές.
Σχολιάζουν πως αν και υπάρχει αξιοσημείωτο δυναμικό των τεχνολογιών ΑΙ για την ενίσχυση της αποδοτικότητας και της παραγωγικότητας στις θέσεις εργασίας, για πολλούς εργαζόμενους (55%) υπάρχουν ακόμη περιορισμένα κέρδη παραγωγικότητας μετά την υιοθέτηση ΑΙ.
