Μια τεράστια έκρηξη ακτίνων γάμμα σε απόσταση πάνω από ένα δισεκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη και θεωρείται η μεγαλύτερη έκρηξη που έχει εντοπιστεί ποτέ κατέγραψαν επιστήμονες στη Ναμπίμπια, μέσω των τηλεσκοπίων Fermi και Swift, με υποστήριξη από το Στερεοσκοπικό Σύστημα Υψηλής Ενέργειας. Η έκρηξη οφείλεται στην κατάρρευση ενός αστεριού που ξεκίνησε να μετατρέπεται σε μαύρη τρύπα, σύμφωνα με ειδικούς από το γερμανικό Electron Synchrotron στο Αμβούργο.
Η έκρηξη αποτελείται από συνδυασμό φωτεινών ακτίνων Χ και ακτίνων Γάμμα που εντοπίστηκαν στον ουρανό και εκπέμπονται από μακρινές εξωγαλακτικές πηγές. Παρότι συνέβη ένα δισεκατομμύριο έτη φωτός από τη Γη, θεωρείται ότι βρίσκεται στο «κοσμικό μας κατώφλι» καθώς προέρχεται από τον αστερισμό του Ηριδανού. Σύμφωνα με τους ερευνητές είναι η μεγαλύτερη έκρηξη ακτίνων γάμμα που έχει εντοπιστεί μέχρι σήμερα. Οι προηγούμενες εκρήξεις απέχουν κατά μέσο όρο 20 δισεκατομμύρια έτη φωτός.
Η έκρηξη εντοπίστηκε στις 29 Αυγούστου 2019
Η έκρηξη, με την ονομασία GRB 190829A, εντοπίστηκε για πρώτη φορά στις 29 Αυγούστου 2019. Το συμβάν σχετίστηκε με την κατάρρευση ενός γρήγορα περιστρεφόμενου μεγάλου αστεριού σε μαύρη τρύπα. Οι επιστήμονες εξηγούν ότι ένα τμήμα της βαρυτικής ενέργειας τροφοδοτεί την παραγωγή ενός υπερελαστικοποιημένου κύματος έκρηξης. Το συμβάν χωρίζεται σε δύο φάσης. Στην αρχή, η χαοτική φάση διάρκειας δεκάδων δευτερολέπτων και στη συνέχεια μια φάση μακράς διάρκειας, ομαλής εξασθένισης της μεταλαμπής.
Ο Dr Andrew Taylor, του γερμανικού Electron Synchrotron (DESY), που συνυπογράφει τη μελέτη είπε ότι βρισκόταν στην πρώτη γραμμή όταν έγινε η έκρηξη. «Μπορούσαμε να παρατηρήσουμε την ακτινοβολία για αρκετές ημέρες», ανέφερε. Οι επιστήμονες κατάφεραν να μετρήσουν με λεπτομέρεια τις μετρήσεις της αναλαμπής.
Οι ερευνητές κατάφεραν να προσδιορίσουν το φάσμα της έκρηξης σε έως και 3,3 τέρα-ηλεκτρονικά βολτ ή ένα τρισεκατομμύριο φορές πιο ενεργητικά όσο τα φωτόνια ενός ορατού φωτός. Η ομάδα κατάφερε να παρακολουθήσει την μετεξέλιξη της έκρηξης του GRB 190829A έως και τρεις ημέρες μετά και μπόρεσαν να δουν τις ενέργειες των φωτονίων της ακτινοβολίας.
Διαπιστώθηκαν ομοιότητες μεταξύ ακτίνων Χ και ακτίνων Γάμμα
Η επιστήμονας του DESY Σύλβια Ζου, ανέφερε ότι πρόκειται για τις μεγαλύτερες εκρήξεις στο σύμπαν, που προκλήθηκαν από την κατάρρευση ενός ταχέως περιστρεφόμενου αστεριού. Τα συγκεκριμένα αστέρια μετά τα τελικά στάδια μετατρέπονται σε μαύρη τρύπα.
Τα αποτελέσματα της παρατήρησης προκάλεσαν έκπληξη στους ερευνητές, καθώς διαπίστωσαν περίεργες ομοιότητες μεταξύ των ακτίνων Χ και των πολύ υψηλών ενεργειακών εκπομπών ακτίνων Γάμμα. Σύμφωνα με τις παραδοσιακές θεωρίες, τα δύο συστατικά εκπομπών παράγονται με ξεχωριστό μηχανισμό.
Ωστόσο, με βάση τις τρέχουσες θεωρίες φάνταζε απίθανο ότι ακόμη και οι πιο ισχυρές εκρήξεις στο σύμπαν θα μπορούσαν να επιταχύνουν τα ηλεκτρόνια με τέτοιο τρόπο, ώστε να παράγουν άμεσα τις παρατηρούμενες ακτίνες γάμμα πολύ υψηλής ενέργειας.
Η έρευνα δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Science.
