Μια 29χρονη Ολλανδή, η οποία έχει δεχτεί το αίτημά της για υποβοηθούμενο θάνατο λόγω αφόρητης ψυχικής οδύνης, αναμένεται να θέσει τέλος στη ζωή της τις επόμενες εβδομάδες, τροφοδοτώντας τη συζήτηση σε ολόκληρη την Ευρώπη για το θέμα.
Σύμφωνα με δημοσίευμα του Gaurdian, η Zoraya ter Beek έλαβε την περασμένη εβδομάδα την τελική έγκριση για την υποβοηθούμενη θανάτωση μετά από διαδικασία τρεισήμισι ετών βάσει νόμου που ψηφίστηκε στην Ολλανδία το 2002.
Η περίπτωσή της προκάλεσε διαμάχη, καθώς η υποβοηθούμενη θανάτωση για άτομα με ψυχιατρικές ασθένειες στην Ολλανδία παραμένει ασυνήθιστη, αν και ο αριθμός τους αυξάνεται. Το 2010, υπήρχαν δύο περιπτώσεις που αφορούσαν ψυχιατρικά πάθη- το 2023, υπήρχαν 138: το 1,5% των 9.068 θανάτων από ευθανασία.
Ένα άρθρο για την περίπτωσή της, που δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο, αναδείχθηκε από διεθνή μέσα ενημέρωσης, προκαλώντας κατακραυγή που προκάλεσε τεράστια αγωνία στην Ter Beek, επισημαίνεται.
Τι λέει ο ολλανδικός νόμος για την ευθανασία
Είπε ότι ήταν κατανοητό ότι περιπτώσεις όπως η δική της και το ευρύτερο ζήτημα του κατά πόσον η υποβοηθούμενη θανάτωση πρέπει να είναι νόμιμη, ήταν αμφιλεγόμενες. «Οι άνθρωποι πιστεύουν ότι όταν είσαι ψυχικά άρρωστος, δεν μπορείς να σκεφτείς καθαρά, πράγμα που είναι προσβλητικό», δήλωσε στον Guardian. «Καταλαβαίνω τους φόβους που έχουν ορισμένα άτομα με αναπηρία σχετικά με την υποβοηθούμενη θανάτωση και τις ανησυχίες για το αν οι άνθρωποι πιέζονται να πεθάνουν.
«Αλλά στην Ολλανδία, έχουμε αυτόν τον νόμο για περισσότερα από 20 χρόνια. Υπάρχουν πραγματικά αυστηροί κανόνες και είναι πραγματικά ασφαλές».
Σύμφωνα με την ολλανδική νομοθεσία, για να δικαιούται κάποιος υποβοηθούμενο θάνατο, πρέπει να βιώνει «αφόρητο πόνο χωρίς προοπτική βελτίωσης». Πρέπει να είναι πλήρως ενημερωμένος και ικανός να λάβει μια τέτοια απόφαση.
Το μαρτύριο της 29χρονης Zoraya
Οι δυσκολίες της Ter Beek ξεκίνησαν από την παιδική της ηλικία. Έχει χρόνια κατάθλιψη, άγχος και απροσδιόριστη διαταραχή προσωπικότητας. Έχει επίσης διαγνωστεί με αυτισμό. Όταν γνώρισε τον σύντροφό της, πίστευε ότι το ασφαλές περιβάλλον που της προσέφερε θα την θεράπευε. «Αλλά συνέχισα να αυτοτραυματίζομαι και να νιώθω αυτοκτονική».
Ξεκίνησε εντατικές θεραπείες, που περιλάμβαναν ομιλητικές θεραπείες, φαρμακευτική αγωγή και περισσότερες από 30 συνεδρίες ηλεκτροσπασμοθεραπείας (ECT). «Στη θεραπεία, έμαθα πολλά για τον εαυτό μου και τους μηχανισμούς αντιμετώπισης, αλλά αυτό δεν διόρθωσε τα κύρια ζητήματα. Στην αρχή της θεραπείας, ξεκινάς αισιόδοξα. Πίστευα ότι θα γινόμουν καλύτερα. Αλλά όσο περισσότερο διαρκεί η θεραπεία, αρχίζεις να χάνεις την ελπίδα».
Μετά από 10 χρόνια, «δεν είχε μείνει τίποτα» όσον αφορά τη θεραπεία. «Ήξερα ότι δεν θα μπορούσα να ανταπεξέλθω στον τρόπο που ζω τώρα». Είχε σκεφτεί να αυτοκτονήσει, αλλά ο βίαιος θάνατος από αυτοκτονία μιας συμμαθήτριάς της και οι επιπτώσεις του στην οικογένεια του κοριτσιού την απέτρεψαν.
«Τελείωσα την ECT τον Αύγουστο του 2020 και μετά από μια περίοδο αποδοχής ότι δεν υπήρχε άλλη θεραπεία, έκανα αίτηση για υποβοηθούμενο θάνατο τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους. Πρόκειται για μια μακρά και περίπλοκη διαδικασία. Δεν είναι ότι ζητάς υποβοηθούμενο θάνατο μια Δευτέρα και είσαι νεκρός την Παρασκευή.
«Βρισκόμουν σε λίστα αναμονής για αξιολόγηση για μεγάλο χρονικό διάστημα, επειδή υπάρχουν τόσο λίγοι γιατροί πρόθυμοι να ασχοληθούν με τον υποβοηθούμενο θάνατο για ανθρώπους με ψυχικά προβλήματα. Στη συνέχεια, πρέπει να αξιολογηθείς από μια ομάδα, να έχεις μια δεύτερη γνώμη σχετικά με την επιλεξιμότητά σου και η απόφασή τους πρέπει να επανεξεταστεί από έναν άλλο ανεξάρτητο γιατρό.
«Στα τριάμισι χρόνια που διήρκεσε αυτό, δεν δίστασα ποτέ για την απόφασή μου. Ένιωσα ενοχές – έχω σύντροφο, οικογένεια, φίλους και δεν είμαι τυφλή στον πόνο τους. Και ένιωσα φόβο. Αλλά είμαι απολύτως αποφασισμένη να το κάνω.
«Κάθε γιατρός σε κάθε στάδιο λέει: “Είστε σίγουρη; Μπορείτε να σταματήσετε σε οποιοδήποτε σημείο”. Ο σύντροφός μου ήταν στο δωμάτιο στις περισσότερες συζητήσεις προκειμένου να με υποστηρίξει, αλλά αρκετές φορές του ζητήθηκε να φύγει ώστε οι γιατροί να είναι σίγουροι ότι μιλάω ελεύθερα».
Βροχή τα μηνύματα όταν μαθεύτηκε η ιστορία της
Όταν τον Απρίλιο δημοσιεύτηκε το άρθρο για την περίπτωσή της – το οποίο, σύμφωνα με την Ter Beek, είχε πολλές ανακρίβειες και παραποιήσεις -δέχτηκε βροχή από διαδικτυακά μηνύματα. Τα περισσότερα σχόλια προέρχονταν από χώρες εκτός Ολλανδίας, πολλά από τις ΗΠΑ. Η ίδια διέγραψε γρήγορα όλους τους λογαριασμούς της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
«Οι άνθρωποι έλεγαν: “Μην το κάνεις, η ζωή σου είναι πολύτιμη”. Το ξέρω αυτό. Άλλοι έλεγαν ότι είχαν θεραπεία, όπως μια ειδική δίαιτα ή φάρμακα. Κάποιοι μου είπαν να βρω τον Ιησού ή τον Αλλάχ ή μου είπαν ότι θα καώ στην κόλαση. Ήταν μια απόλυτη καταιγίδα από σκ…ά. Δεν μπορούσα να αντέξω όλη την αρνητικότητα».
Αφού συναντήθηκε με την ιατρική της ομάδα, η Ter Beek εκτιμά ότι ο θάνατός της θα επέλθει μέσα στις επόμενες εβδομάδες. «Νιώθω ανακούφιση. Ήταν ένας τόσο μακρύς αγώνας».
Την καθορισμένη ημέρα, η ιατρική ομάδα θα έρθει στο σπίτι της Ter Beek. «Θα ξεκινήσουν δίνοντάς μου ένα ηρεμιστικό και δεν θα μου δώσουν τα φάρμακα που σταματούν την καρδιά μου μέχρι να πέσω σε κώμα. Για μένα, θα είναι σαν να αποκοιμιέμαι. Ο σύντροφός μου θα είναι εκεί, αλλά του έχω πει ότι δεν πειράζει αν χρειαστεί να φύγει από το δωμάτιο πριν από τη στιγμή του θανάτου», είπε.
«Τώρα έχει έρθει το σημείο, είμαστε έτοιμοι γι’ αυτό και βρίσκουμε μια κάποια γαλήνη. Αισθάνομαι κι εγώ ενοχές. Αλλά μερικές φορές, όταν αγαπάς κάποιον, πρέπει να τον αφήσεις να φύγει».
