Παρά τις αυξήσεις που δόθηκαν στις συντάξεις τα τελευταία χρόνια, οι 6 στους 10 συνταξιούχους (στοιχεία έκθεσης «Ηλιος» Μαΐου 2025) εξακολουθούν να λαμβάνουν σύνταξη έως 1.000 ευρώ μεικτά (940 καθαρά), ενώ περίπου 500.000 συνταξιούχοι λαμβάνουν σύνταξη μέχρι 500 ευρώ, δηλαδή ποσά που είναι κάτω από το επίσημο όριο της απόλυτης φτώχειας.
Το τακτικό επίδομα των 250 ευρώ που θα εισαχθεί σε μόνιμη βάση από τον Νοέμβριο για περισσότερους από 1 εκατομμύριο συνταξιούχους θα είναι μια ανάσα, η οποία στοχεύει στην αντιμετώπιση της ακρίβειας και της δραστικής μείωσης της αγοραστικής δύναμης.
Ας δούμε όμως ποιες είναι οι βασικές αιτίες των χαμηλών συντάξεων:
α/ Ο νόμος Κατρούγκαλου «χαντακώνει» τους νέους συνταξιούχους λόγω των χαμηλών ποσοστών αναπλήρωσης και του τρόπου υπολογισμού που γίνεται με βάση τον μισθό ολόκληρου του εργασιακού βίου. Καθώς θα ωριμάζει ο νόμος, οι συντάξεις, σύμφωνα με τους ειδικούς, θα μειώνονται και κυρίως μετά το 2028 θα κυμαίνονται από 400-500 έως 800 ευρώ το πολύ.
β/ Οι συντάξεις των μισθωτών στον ιδιωτικό τομέα είναι συνάρτηση του μισθού, ο οποίος αυξάνεται με δυσκολία.
γ/ Οι περίοδοι ανεργίας, ειδικά στη δεκαετία της κρίσης, δεν συμβάλλουν στην αύξηση της σύνταξης.
δ/ Η προσωπική διαφορά δεν επιτρέπει σε περίπου 670.000 συνταξιούχους να καρπωθούν τις αυξήσεις, μέχρι να μηδενίσουν τη διαφορά, στόχος που θα χρειαστεί σε πολλές περιπτώσεις πέντε χρόνια για να επιτευχθεί. Είναι χαρακτηριστικό ότι σήμερα σχεδόν ένας στους τρεις συνταξιούχους του ΕΦΚΑ εξακολουθεί να έχει προσωπική διαφορά, καθώς οι αυξήσεις που δόθηκαν μετά από πολλά χρόνια, τόσο το 2023 όσο και το 2024, κατάφεραν να μειώσουν, όχι όμως και να μηδενίσουν, τον αριθμό των κύριων συντάξεων που παραμένουν «παγωμένες». Ετσι, χιλιάδες είναι οι παλιοί συνταξιούχοι που δεν θα κατορθώσουν εν ζωή να «γευτούν» έστω μια μικρή αύξηση στη σύνταξή τους λόγω της προσωπικής διαφοράς.
στ/ Οι αυξήσεις των συντάξεων υπολείπονται του πληθωρισμού, με αποτέλεσμα να εξανεμίζονται λόγω της ακρίβειας και να δυσκολεύουν ακόμα περισσότερο τη διαβίωση των νοικοκυριών των συνταξιούχων.
Μπορούν άραγε οι ασφαλισμένοι όσο είναι ενεργοί στην αγορά εργασίας να φροντίσουν ώστε να αυξήσουν το ύψος της σύνταξής τους;
Με τα σημερινά δεδομένα, τα «κλειδιά» για την αύξηση του ποσού της σύνταξης των μισθωτών αλλά και των ελεύθερων επαγγελματιών, σύμφωνα με τον πρώην υπουργό Εργασίας και σύμβουλο ασφάλισης Γιώργο Κουτρουμάνη, είναι τα εξής:
1/ Σήμερα ένας στους τρεις μισθωτούς αποχωρεί με πρόωρη και μειωμένη σύνταξη και υφίσταται το ψαλίδι έως 30%. Επομένως, η πρώτη συμβουλή είναι να αποφύγουν την πρόωρη συνταξιοδότηση με μειωμένη σύνταξη για να κερδίζουν περίπου 145 ευρώ μηνιαίως.
3/ Παρ’ όλα αυτά, αν ο μισθός κατά τη διάρκεια του εργασιακού βίου κυμαίνεται στα 1.000 ευρώ, η σύνταξη δεν θα ξεπεράσει τα 900 ευρώ με 40 χρόνια ασφάλισης. Επομένως, είναι πολύ σημαντικό να επιτευχθεί ο στόχος της κυβέρνησης ο μέσος μισθός να φτάσει στα 1.500 ευρώ έως το 2027.
+1/ Μεγαλύτερες προσδοκίες για υψηλότερη σύνταξη μπορεί να έχουν οι μη μισθωτοί (ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι), αν βεβαίως καταβάλλουν μεγαλύτερες μηνιαίες εισφορές. Οι ειδικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου καθώς χαμηλές εισφορές οδηγούν σε σημαντικά χαμηλές συντάξεις.
Η τρίτη (351,8 ευρώ) και η τέταρτη ασφαλιστική κατηγορία (422,9 ευρώ) είναι καλές επιλογές, όπως επισημαίνει ο κ. Κουτρουμάνης, αν θέλει ο ελεύθερος επαγγελματίας να πάρει ένα ποσό σύνταξης που να του εξασφαλίζει αξιοπρεπή διαβίωση. Βέβαια η επιλογή των υψηλότερων κατηγοριών, όπως αναφέραμε, δεν έχει νόημα να γίνει τα τελευταία χρόνια. Μόνο αν διανυθεί στις υψηλότερες κατηγορίες ασφαλιστικός χρόνος τουλάχιστον 15 ετών θα αναμένονται θετικά αποτελέσματα.
Ετσι, για παράδειγμα, κάποιος που επιλέγει την 3η ασφαλιστική κατηγορία, θα λάβει σύνταξη 1.085 ευρώ εφόσον διατηρήσει την ίδια κατηγορία για το σύνολο του ασφαλιστικού του βίου.
