Υπάρχουν κάποιες συνεργασίες μεταξύ οίκων μόδας και καλλιτεχνών, που αποτελούν παράδειγμα της συνένωσης της μόδας με την σύγχρονη τέχνη, και των ειδών πολυτελείας, με αποτέλεσμα καινοτόμες και πολιτιστικά σημαντικές συλλογές. Οι καλλιτέχνες φέρνουν μια μοναδική οπτική συχνά προσεγγίζοντας τις δημιουργίες τους από διαφορετική σκοπία συγκριτικά με τους σχεδιαστές μόδας. Η έμφαση από μεριά των καλλιτεχνών δίνεται στην αφήγηση, το εννοιολογικό βάθος και το συναίσθημα πίσω από τις δημιουργίες τους. Ωστόσο, στην συνεργασία τους με τους οίκους μόδας, οφείλουν να λάβουν υπόψη την εμπορική δυνατότητα των δημιουργιών τους, περισσότερο από ό,τι στην καλλιτεχνική τους πρακτική.
Ο συνδυασμός της καλλιτεχνικής ευαισθησίας και του λειτουργικού σχεδιασμού είχε ως αποτέλεσμα έναν νέο τύπο τσάντας που αμφισβητεί τους συμβατικούς κανόνες του κόσμου της μόδας. Για τους καλλιτέχνες μία τέτοια συνεργασία αποτελεί το μέσο που τους κάνει αναγνωρίσιμους σε ένα ευρύτερο κοινό. Για τους σχεδιαστές μόδας, μπορεί να εισάγει νέες ιδέες και προοπτικές στις συλλογές τους, ξεπερνώντας τα όρια του παραδοσιακού σχεδιασμού, ενώ παράλληλα τους βοηθούν να ξεχωρίσουν σε μια ανταγωνιστική αγορά.
Damien Hirst και The Row, 2012
Το 2012 οι αδερφές Mary-Kate και Ashley Olsen, τα άπιαστα fashion icons πίσω από το brand The Row, συνεργάστηκαν με τον διαβόητο καλλιτέχνη Damien Hirst για να δημιουργήσουν μια αποκλειστική capsule συλλογή από σακίδια. Η συλλογή είχε δώδεκα διαφορετικά σχέδια του Hirst, όλα φτιαγμένα με το χαρακτηριστικό δέρμα κροκόδειλου του brand και παρουσίαζαν πολλά από τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα που χρησιμοποιεί στους πίνακές του ο καλλιτέχνης, όπως κύκλοι και χάπια. Η συλλογή είχε ως στόχο να εκφράσει τις αντιθέσεις μεταξύ του πολυτελούς υλικού και της εξεγερμένης αισθητικής του καλλιτέχνη. Οι τσάντες ήταν διαθέσιμες αποκλειστικά στην μπουτίκ-γκαλερί Just One Eye στο Λος Άντζελες, η οποία πούλησε και τις δώδεκα που δημιουργήθηκαν. Τα σακίδια, καθένα υπογεγραμμένο από τον Hirst, πωλούνταν για περίπου 47.000 ευρώ το ένα και τα έσοδα προορίζονταν για τη UNICEF. Ωστόσο το ποσό της δωρεάς ήταν στη διακριτική ευχέρεια του Hirst και δεν δημοσιοποιήθηκε.
Damien Hirst x Prada, 2013
Getty: 1290088121, 169630538
Μετά την συνεργασία του με το brand The Row, ο Damien Hirst ένωσε τις δυνάμεις του με τον γίγαντα της μόδας, Miuccia Prada, για να δημιουργήσουν από κοινού είκοσι αντίγραφα από πέντε τσάντες με έντομα, οι οποίες πωλήθηκαν σε σιωπηλή δημοπρασία και τα έσοδα που συγκεντρώθηκαν πήγαν υπέρ του μη κερδοσκοπικού οργανισμού Reach Out To Asia.
Η συνεργασία αυτή ήταν επίσης ορόσημο για τον εορτασμό της αναδρομικής έκθεσης του Hirst στο Κατάρ, την ίδια χρονιά, και οι δημιουργίες ακολουθούσαν τη φιλοσοφία του καλλιτέχνη που χρησιμοποιεί πραγματικά διατηρημένα έντομα (και ζώα) στην τέχνη του. Ο Hirst ξεκίνησε να δημιουργεί τους «Εντομολογικούς πίνακες» το 2009. Κάθε κομμάτι κατασκευάζεται με την τοποθέτηση εκατοντάδων ειδών εντόμων, πεταλούδων και σκαθαριών, σε περίπλοκα γεωμετρικά μοτίβα. Για τις τσάντες, τα έντομα απλώθηκαν δίπλα σε απαλά κεντημένες εκδοχές εντόμων και καλύφθηκαν με plexiglass δημιουργώντας μια συναρπαστική αντίθεση μεταξύ αληθινού και ψεύτικου. Την εποχή της κυκλοφορίας τους, το κόστος της κάθε μιας ήταν περίπου 24.000 ευρώ και το 2020 ένα από τα αντίτυπα έκανε την εμφάνισή του στην έκθεση του μουσείου V&A με τίτλο «Bags: Inside Out».
Η συνεργασία του Hirst με την Prada στέφθηκε με επιτυχία, με τις τσάντες να πωλούνται γρήγορα, παρά το γεγονός ότι η σχεδιάστρια δήλωνε στο παρελθόν εναντίον των συνεργασιών με την υψηλή τέχνη, δηλώνοντας πως «η τέχνη είναι για την έκφραση ιδεών και για την έκφραση ενός οράματος [ενώ] η δουλειά μου είναι να πουλάω». Τελικά, οι καλλιτέχνες και οι σχεδιαστές φαίνεται πως λειτουργούν καλύτερα όταν συμπληρώνουν ο ένας τα ταλέντα του άλλου.
Jeff Koons και Hermès Birkin Bags, 2014
Το 2014, ο Jeff Koons δημιούργησε μια εγκατάσταση χρησιμοποιώντας μεταχειρισμένες τσάντες Birkin. Αλλά δεν ήταν απλά παλιές Birkins. Οι φίλοι του Sofia Coppola, Marc Jacobs, πριγκίπισσα Caroline του Ανόβερου και Diane von Furstenberg, μεταξύ άλλων, δώρισαν τις Birkins τους ώστε ο Jeff Koons να τις ενσωματώσει στα έργα του και να δημοπρατηθούν για καλό σκοπό. Με πρωτοβουλία του φιλανθρωπικού ιδρύματος τέχνης, Project Perpetual, ο Koons βοήθησε στη συγκέντρωση χρημάτων για την εκστρατεία Shot@Life, του Ιδρύματος των Ηνωμένων Εθνών, που διασφαλίζει την πρόσβαση σε εμβόλια που σώζουν ζωές.
Η τσάντα, ως μέσο, ήταν κάτι με το οποίο ο Koons δεν έχει δουλέψει ξανά στο παρελθόν. Συγκεκριμένα, δώδεκα Hermès Birkins σε διάφορα μεγέθη και χρώματα οικειοποιήθηκαν από τον καλλιτέχνη που τις μεταμόρφωσε σε έργα τέχνης. Το αστέρι της δημοπρασίας ήταν ένα γύψινο γλυπτό, ύψους 1.80 μέτρων, εμπνευσμένο από τον πίνακα του Picasso “La Soupe” του 1902, στον οποίο απεικονίζεται μια γυναίκα να προσφέρει σούπα σε ένα νεαρό κορίτσι. Στο κομμάτι του Koons, η γυναίκα κρατά μια τσάντα Birkin.
Στην εκδήλωση, η Sofia Coppola δήλωσε στο Bloomberg ότι η τσάντα της ήταν ένα ελάχιστα χρησιμοποιημένο δώρο από τον πατέρα της, Francis Ford Coppola: «Ήταν στην ντουλάπα μου και φθείρονταν με τον καιρό, οπότε είμαι χαρούμενη που είναι πλέον ένα έργο τέχνης». Ανατρέποντας αυτό που παραδοσιακά θεωρείται «πρώτη ύλη» για να δουλέψει ένας καλλιτέχνης, ο Koons αμφισβήτησε τι είχε μεγαλύτερη σημασία για τους αγοραστές: ποιος το είχε δημιουργήσει, ποιος το είχε στην κατοχή του ή ποιος το είχε υπογράψει. Η απάντηση ήταν, προφανώς, ένα ηχηρό μείγμα και των τριών.
Gucci x Unskilled Worker, 2017
Η 50χρονη καλλιτέχνιδα του Instagram Helen Downie (γνωστή και ως Unskilled Worker) έγινε το 2015 γνωστή στο ευρύτερο κοινό, όταν ο Alessandro Michele, του οίκου Gucci, την κάλεσε να ζωγραφίσει κάποια έργα με έμπνευση τη συλλογή Cruise που μόλις είχε δείξει στη Νέα Υόρκη. Η μαμά τεσσάρων παιδιών από το Ηνωμένο Βασίλειο ξεκίνησε να ζωγραφίζει δύο χρόνια πριν ως δημιουργική διέξοδο μετά τη μάχη με τον καρκίνο του μαστού και ανέβασε έναν από τους πίνακές της στο Instagram, μετά από την ενθάρρυνση ενός φίλου του γιου της. Κέρδισε αμέσως ακόλουθους και κάπως έτσι γεννήθηκε η @unskilledworker. «Το έργο τέχνης μου βασίζεται στο χάος και τα λάθη, και έτσι ήταν η ζωή μου».
Θαυμαστής της δουλειάς της από τότε, ο Alessandro Michele συνεργάστηκε ξανά με την καλλιτέχνιδα, το 2017, αυτή τη φορά για να δημιουργήσουν μια capsule συλλογή, 40 κομματιών, με τις χαρακτηριστικές φιγούρες που ζωγραφίζει η καλλιτέχνιδα, οι οποίες έχουν συνήθως πένθιμα υπερμεγέθη μάτια και τις κενές εκφράσεις.
Η συλλογή Gucci x Unskilled Worker, κυκλοφόρησε ταυτόχρονα σε όλο τον κόσμο και ήταν διαθέσιμη μόνο διαδικτυακά. Με το ευφηές, παιχνιδιάρικο πνεύμα και το νωχελικό στυλ ζωγραφικής της, το αποτέλεσμα ήταν ένας συνδυασμός ρομαντισμού και καπρίτσιου, που ταίριαζε γάντι με το όραμα του Michele για τον Gucci. «Τα έργα είναι μια συναισθηματική απάντηση στο έργο του Alessandro», δήλωσε η Downie για τη συνεργασία της με τον οίκο. «Ήταν σαν μια δημιουργική συζήτηση. Νομίζω πως και στους δύο αρέσουν τα κρυμμένα στοιχεία στη δουλειά μας. Ήταν τόσο συναρπαστικό να ανακαλύπτω τον κόσμο του και μετά να τον ανακατεύουμε με το δικό μου».
Η συνεργασία στέφθηκε με μεγάλη επιτυχία και οι κριτικοί μόδας επαίνεσαν τη δημιουργική συνέργεια μεταξύ τις καλλιτέχνιδας και του brand, ενώ οι καταναλωτές εκτίμησαν τη φρέσκια καλλιτεχνική αντίληψη.
