Μεσημέρι. Πλ. Αγίου Γεωργίου στην Πάτρα. Με παραδοσιακές στολές τιμούν τους αγωνιστές του 1821. Μαζί τους και ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος. Γονατίζει. Σκύβει το κεφάλι. Ενα δάκρυ κυλά. Μπροστά στην μαρμάρινη στήλη. Εκεί που είναι γραμμένος ο όρκος των αγωνιστών. Δεν χρειάζονται πολλά σχόλια. Τιμή και δόξα σε αυτούς που ελευθέρωσαν την πατρίδα. Η συγκίνηση ήταν καταγεγραμμένη στα πρόσωπα όλων. 200 χρόνια μετά και κάποιοι Ελληνες γνωρίζουν πως να τιμούν αυτούς που μας χάρισαν την λευτεριά. Απλά, χωρίς τυμπανοκρουσίες, και με ένα δάκρυ να κυλά από τα μάτια τους.
Με τα ρούχα αιματωμένα
ξέρω ότι έβγαινες κρυφά
να γυρεύης εις τα ξένα
άλλα χέρια δυνατά.
Μοναχή το δρόμο επήρες,
εξανάλθες μοναχή,
δεν είν’ εύκολες οι θύρες
εάν η χρεία τες κουρταλή.
ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Μπροστάρης στην αυτοθυσιαστική αυτή οργανωμένη ενέργεια είναι ο Δεσπότης των Παλαιών Πατρών. Ο απλός και ταπεινός στη ζωή Γερμανός, πιστός στο εθνικό του χρέος, μεγαλοπρεπής και επιβλητικός στο ύφος, σηκώνει την Αγία δεξιά του και ευλογεί τον πιο τρανό Αγώνα που έζησε ποτέ η Ελλάδα. Το τιμημένο και αγιασμένο ράσο του γίνεται δύναμη που ποτίζει το αίμα των Ελλήνων και καρποφορεί στα σπλάχνα τους ζήλο και αγωνιστικό παλμό. Στο μικρό αλώνι του Αγίου Γεωργίου, τα παλληκάρια της Πάτρας σκύβουν το κεφάλι κάτω από το πετραχήλι του ανυπότακτου Ιεράρχου τους και δίνουν την ιερή υπόσχεση «Λευτεριά ή Θάνατος!». Ο τόσο γλυκός, τόσο χαρμόσυνος και τόσο υποσχόμενος αυτός όρκος αντηχεί ρυθμικά στις καρδιές των Αγωνιστών και συγκλονίζει σύγκορμα όλον τον ελληνισμό
Παναγιώτης Καρατζάς, Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος, Ανδρέας Ζαΐμης, Ανδρέας Λόντος, Μπενιζέλος Ρούφος.
«Ζήτωσαν οι αρχηγοί!» φωνάζει ο Πατραϊκός λαός βλέποντας αυτές τις ηγετικές μορφές να κηρύττουν την πολυπόθητη Επανάσταση!
Τα καριοφίλια άναψαν στην Πάτρα!
«Λευτεριά ή Θάνατος!» αντιλαλεί πλέον στα ψηλά κι απάτητα βουνά, στα λημέρια των σταυραετών, στα τραχιά κονάκια των αδέσμευτων κλεφτών και η Ελλάδα βαδίζει και πάλι προς το φως.
