Το εμβόλιο της AstraZeneca για τον κορωνοϊό έχει καταστήσει την καθηγήτρια Σάρα Γκίλμπερτ – επικεφαλής της ομάδας της Οξφόρδης που το δημιούργησε – μία από τους πιο διάσημους επιστήμονες του Ηνωμένου Βασιλείου σήμερα, και έχει κάνει το όνομα της αγγλο-σουηδικής φαρμακευτικής εταιρείας γνωστό σε όλον τον κόσμο. Όμως, όπως επισημαίνει η Guardian, σχεδόν οι μισές από τις δόσεις του εμβολίου της AstraZeneca, που προορίζονται για εκαντοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους σε ολόκληρο τον πλανήτη, παράγονται από έναν 40χρονο Ινδό δισεκατομμυριούχο, ο οποίος λατρεύει τα ιδιωτικά τζετ, την τέχνη και τα γρήγορα αυτοκίνητα.
Ο Αντάρ Πουναγουάλα, αυτοαποκαλούμενος «πρίγκιπας των εμβολίων», είναι διευθύνων σύμβουλος του Serum Institute of India (SII), του μεγαλύτερου παραγωγού εμβολίων στον κόσμο, που παρασκεύαζε – προτού καν η πανδημία του κορωνοϊού χτυπήσει τον πλανήτη – περισσότερες από 1,5 δισ. δόσεις εμβολίων τον χρόνο για ένα μεγάλο εύρος ασθενειών, από πολιομυελίτιδα και διφθερίτιδα, μέχρι τέτανο, ηπατίτιδα Β και MMR (το εμβόλιο για ιλαρά, παρωτίτιδα και ερυθρά).
Τα εμβόλια έχουν «χαρίσει» στον Πουναγουάλα και την οικογένειά του τεράστιο πλούτο. Σήμερα αποτελούν την έκτη πλουσιότερη οικογένεια στην Ινδία, με εκτιμώμενη περιουσία που αγγίζει τα 15 δισ. δολάρια, σύμφωνα με τους Times of India.
Στα περιουσιακά τους στοιχεία συγκαταλέγεται το Lincoln House, ένα αρχοντικό στο Μουμπάι που φιλοξενούσε στο παρελθόν την αμερικανική πρεσβεία στην Ινδία. Όταν το αγόρασαν το 2015 για 113 εκατομμύρια δολάρια, ήταν το πιο ακριβό σπίτι που είχε πουληθεί ποτέ στην Ινδία.
Σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα, ο Πουναγουάλα, ο οποίος σπούδασε στο St Edmund’s School στο Καντερμπέρι (με ετήσια δίδακτρα 30.000 λίρες) και κατόπιν στο Πανεπιστήμιο του Ουέστμινστερ, υπέγραψε αυτήν την εβδομάδα μια συμφωνία για την ενοικίαση μιας έπαυλης στο Μέιφερ με το ποσό-ρεκόρ των 50.000 λιρών την εβδομάδα. Το ακίνητο, το οποίο έχει έκταση 2.300 τετραγωνικά μέτρα, διαθέτει 24 φορές το μέγεθος του μέσου αγγλικού σπιτιού, συνδέεται με έναν γειτονικό ξενώνα και εξασφαλίζει πρόσβαση σε έναν από τους «μυστικούς κήπους» του Μέιφερ. Ο 40χρονος το νοικιάζει από την Πολωνή δισεκατομμυριούχο Ντομινίκα Κούλτσικ, η οποία το αγόρασε πέρυσι για 57 εκατομμύρια λίρες.
Ο Πουναγουάλα, που είναι παντρεμένος με δύο παιδιά, ταξιδεύει συνήθως με ελικόπτερο και ιδιωτικό τζετ. Έχει στην κατοχή του πίνακες ζωγραφικής των Πικάσο, Νταλί, Ρέμπραντ και Ρούμπενς, καθώς και μια συλλογή από 35 σπάνια πολυτελή αυτοκίνητα, με αρκετές Ferrari, Bentley και Rolls-Royce, καθώς και μια Mercedes S350 που έχει τροποποιηθεί για να μοιάζει στο Batmobile, το διάσημο αυτοκίνητο του Μπάτμαν!
Ο προσωπικός του ιστότοπος αναφέρει για τον «φανταχτερό» τρόπο ζωής του Πουναγουάλα: «Είναι εύκολο να τον θεωρήσει κανείς πλούσιο και κακομαθημένο... βλέποντάς τον να ποζάρει δίπλα σε άλογα κούρσας». Όμως, όπως επισημαίνεται, κάτω από αυτό το προσωπείο κρύβεται ένας «σοβαρός νεαρός άνδρας που έχει εκπαιδευτεί από ένα δύσκολο αφεντικό – τον πατέρα του, τον Σάιρους Πουναγουάλα».
Η ιδέα της παραγωγής εμβολίων δεν άνηκε στον 40χρονο, αλλά στον πατέρα του, Σάιρους, ο οποίος ίδρυσε το SII το 1966, όταν ασχολούνταν κυρίως με την εκτροφή αλόγων κούρσας. Εξάλλου στα πρώτα εμβόλια για την διφθερίτιδα και τον τέτανο χρησιμοποιείτο φιλτραρισμένος ορός από αίμα αλόγων.
O Αντάρ όμως ήταν εκείνος που έπεισε τον πατέρα του να κάνει μεγαλύτερο άνοιγμα στην αγορά των εμβολίων, αφού παρακολούθησε μια ομιλία του Μπιλ Γκέιτς το 2015, στην οποία ο δισεκατομμυριούχος συνιδρυτής της Microsoft προειδοποιούσε ότι ο κόσμος δεν ήταν προετοιμασμένος για μια νέα ιογενή πανδημία. «Ήθελα να είμαι προετοιμασμένος για ένα συμβάν επιπέδου πανδημίας από τότε που άκουσα τον Μπιλ Γκέιτς σε ένα Ted talk να δηλώνει ξεκάθαρα ότι πρέπει να είμαστε περισσότερο ανήσυχοι και προετοιμασμένοι για τέτοιου είδους καταστάσεις», έχει πει ο Πουναγουάλα στους Hindustan Times.
Ο δαιμόνιος Ινδός διπλασίασε τις εγκαταστάσεις παραγωγής της εταιρείας και άρχισε να παράγει περισσότερα εμβόλια για τις αναπτυσσόμενες χώρες για λογαριασμό του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και της Παγκόσμιας Συμμαχίας για τα Εμβόλια και την Ανοσοποίηση (Gavi), το φιλανθρωπικό ίδρυμα που υποστηρίζεται από τον Γκέιτς, στο διοικητικό συμβούλιο του οποίου ο Πουναγουάλα είναι μέλος. Τον τίτλο «πρίγκιπας των εμβολίων» τον απέκτησε ο Πουναγουάλα όταν αντικατέστησε τον πατέρα του, τον «βασιλιά των εμβολίων», στη θέση του διευθύνοντα συμβούλου τoy SII το 2011. Ο πατέρας του 40χρονου είναι τώρα πρόεδρος του Ομίλου Poonawalla, που περιλαμβάνει το SII.
Πώς κλείστηκε η συμφωνία με την AstraZeneca
Όταν ξέσπασε η πανδημία του κορωνοϊού, ο Πουναγουάλα βρέθηκε αντιμέτωπος με ένα δίλημμα: Είτε δεν θα έκανε απολύτως τίποτα και θα περίμενε να δει πώς θα εξελίσσονταν τα πράγματα, ή θα έπαιρνε το ρίσκο και θα γινόταν πρωτοπόρος. Διάλεξε το δεύτερο. Εκείνη την εποχή το ινστιτούτο συνεργαζόταν με το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης για την ανάπτυξη ενός νέου εμβολίου κατά της ελονοσίας, και οι επιστήμονες του ζήτησαν να συνεργαστούν για το εμβόλιο της Γκίλμπερτ.
Τον περασμένο Μάιο, ο Πουναγουάλα συναντήθηκε με τον διευθύνοντα σύμβουλο της AstraZeneca, Πασκάλ Σοριό, σε μια βιντεοσύσκεψη και διαπραγματεύτηκε ένα deal για το SII για την παραγωγή περίπου 1 δισ. δόσεων σε διάστημα 12 μηνών – σχεδόν το ήμισυ του συνόλου των δόσεων.
Τον ίδιο μήνα, ένα πακέτο έφτασε στην τεράστια πανεπιστημιούπολη του SII στην Πούνε, 150 χλμ νοτιοανατολικά του Μουμπάι: Περιείχε ένα συσκευασμένο σε ξηρό πάγο φιαλίδιο με τα απαιτούμενα συστατικά για την παρασκευή του εμβολίου της Οξφόρδης και λεπτομερείς οδηγίες, αλλά όχι αποτελέσματα κλινικών δοκιμών που να αποδείκνυαν ότι το εμβόλιο ήταν αποτελεσματικό και ασφαλές.
Παρ΄όλα αυτά, ο Πουναγουάλα έδωσε εντολή σε τρία από τα εργοστάσιά του – τα οποία εκείνο το διάστημα παρήγαγαν «μερικά πολύ επικερδή εμβόλια» για άλλες ασθένειες – να ξεκινήσουν αμέσως την παραγωγή του εμβολίου AZD1222 της Οξφόρδης/AstraZeneca για τον κορωνοϊό. «Ουδείς εύχεται μια πανδημία, αλλά εμείς ήμασταν σχεδόν σχεδιασμένοι για κάτι τέτοιο» είπε ο 40χρονος νωρίτερα εφέτος στην Guardian, σε συνέντευξη που παραχώρησε μέσα από το γραφείο του στο τροποποιημένο αεροσκάφος Airbus A320, το οποίο περιγράφει ως «κάτι αντίστοιχο του Air Force One».
«Παράγουμε 1,5 δισ. δόσεις εμβολίου κάθε χρόνο. Ποτέ δεν φανταζόμασταν πως ολόκληρος ο κόσμος θα εξαρτιόταν σε τόσο μεγάλο βαθμό από εμάς, όμως καμία άλλη εταιρεία δεν έχει τις δικές μας δυνατότητες αύξησης της παραγωγής της» τονίζει ο 40χρονος. Σύμφωνα με τον ίδιο, η απόφαση για επένδυση ήταν εύκολη επειδή η εταιρεία είναι ιδιωτική επιχείρηση «και δεν λογοδοτεί σε επενδυτές, τραπεζίτες και μετόχους». Όπως σημειώνει «χρειάστηκε απλώς μια πεντάλεπτη συνομιλία ανάμεσα σε εμένα και τον πατέρα μου». Δεν φοβάται ωστόσο να ομολογήσει ότι ήταν «ένα τεράστιο, τεράστιο ρίσκο». «Πολλοί μου είπαν ότι ήμουν τρελός ή ηλίθιος που έπαιρνα ένα τόσο μεγάλο ρίσκο εκείνη την εποχή».
Όταν τελικά το εμβόλιο της AstraZeneca έλαβε την πρώτη κανονιστική έγκριση από την αρμόδια βρετανική Αρχή MHRA τον Δεκέμβριο του 2020, το SII είχε ήδη έτοιμες 40 εκατ. δόσεις. Το ινστιτούτο Serum παράγει πλέον 80 εκατ. δόσεις τον μήνα και σκοπεύει να αυξήσει σύντομα την παραγωγή του στις 100 εκατ. δόσεις, παρόλο που μια πυρκαγιά που ξέσπασε τον Ιανουάριο σε μια από τις μονάδες του «πήγε πίσω» το χρονοδιάγραμμα των στόχων. Ο Πουναγουάλα χτίζει τώρα κι ένα νέο εργοστάσιο κόστους 400 εκατ. δολαρίων που θα λειτουργήσει το 2024 και θα παρασκευάζει ένα δισ. δόσεις εμβολίων ετησίως.
Παρόλο που το 2024 φαντάζει μακρινό για τις ανάγκες της τρέχουσας υγειονομικής κρίσης, στο μυαλό του «πρίγκιπα των εμβολίων» βρίσκεται ήδη η επόμενη πανδημία. Όπως είπε χαρακτηριστικά στο Bloomberg: «Ίσως όχι στη διάρκεια της δικής μου ζωής, αλλά σίγουρα στη διάρκεια της ζωής των παιδιών μου θα έχουμε μια άλλη παγκόσμια πανδημία και βάζω στοίχημα πως θα είναι πολύ χειρότερη απ’ αυτήν».
