Δύσκολος κι αβέβαιος θα είναι ο δρόμος για την εφεξής πορεία και ανάκαμψη του τουρισμού με τα σενάρια εντός κι εκτός Ελλάδας να είναι πολλών ταχυτήτων.
Ειδικά για την Ελλάδα η τελευταία ανάλυση της Eurobank περιλαμβάνει δύο σενάρια με ορίζοντα το 2024, το ένα πιο αισιόδοξο που προβλέψει έσοδα ακόμη και υψηλότερα από τα 18,2 δισ. ευρώ του ιστορικού ρεκόρ του 2019 και το ‘’συντηρητικό’’ με εισπράξεις στα 15,8 δισ. ευρώ το 2024.
Για τον διεθνή τουρισμό τόσο ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού (ΠΟΤ- UNWTO) όσο και το Διεθνές Συμβούλιο Ταξιδίων και Τουρισμού (WTTC), με δεδομένες τις ήδη μεγάλες απώλειες του 2020, προβλέπουν δύσκολη πορεία τη φετινή χρονιά απευθύνοντας έκκληση για μία ενιαία στρατηγική όσον αφορά πιο δυναμική επανεκκίνηση των ταξιδίων τουλάχιστον από το δεύτερο εξάμηνο και μετά και όχι από τις αρχές Σεπτεμβρίου.
Η έρευνα της Eurobank
Ειδικότερα, όπως προκύπτει από την έρευνα της Eurobank, η υψηλή αβεβαιότητα σε σχέση με τον χρονικό σημείο όπου θα υπάρξει οριστικός έλεγχος της πανδημίας και την επιστροφή της κανονικότητας δεν επιτρέπει ακόμη ακριβείς προβλέψεις σε σχέση με την πορεία του τουρισμού σε βραχυπρόθεσμο και μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.
Σημειωτέον ότι από το 2010 έως το 2019, οι τουριστικές εισπράξεις σχεδόν διπλασιάστηκαν φθάνοντας τα 18,2 δισ. ευρώ το 2019, με το νούμερο των εισερχόμενων τουριστών να αυξάνεται κατά 19 εκατομμύρια κατά την ίδια περίοδο- αν και με μείωση της δαπάνης ανά ταξίδι έως το 2016.
Σε αυτή τη φάση, μόνο σενάρια μπορούν να γίνουν, «ένα πιο συντηρητικό κι ένα πιο επιθετικό όσον αφορά την ανάκαμψη των τουριστικών εσόδων στην Ελλάδα για την περίοδο 2021-2024, λαμβάνοντας υπόψη τις εκτιμήσεις της Κομισιόν για την ετήσια ανάπτυξη του ΑΕΠ και τις τουριστικές εισπράξεις ως ποσοστό επί του ΑΕΠ». Mε βάση το συντηρητικό σενάριο, τα τουριστικά έσοδα ως ποσοστό επί του ΑΕΠ θα επιστρέψουν στο μέσο όρο της περιόδου 2014- 2019 (8,4%) το 2024, ενώ η ανάπτυξη του ΑΕΠ θα είναι πιο αργή σε σχέση με τις εκτιμήσεις της Κομισιόν. Σε αυτή την περίπτωση, οι τουριστικές εισπράξεις θα παραμείνουν σε χαμηλότερα επίπεδα από αυτά του 2019 καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου έως το 2024.Για το 2021 θα αντιστοιχούν σε 7,3 δισ. ευρώ ή αλλιώς σε ποσοστό 40,3% των εσόδων του 2019, φθάνοντας στα 15,8 δισ. ευρώ το 2024 ή αλλιώς στο 87,1% σε σχέση με τα 18,2 δισ. ευρώ του 2019.
Το πιο επιθετικό σενάριο λαμβάνει υπόψη ότι το ΑΕΠ θα αναπτυχθεί με βάση τις εκτιμήσεις της Κομισιόν κι ότι τα τουριστικά έσοδα, ως ποσοστό επί του ΑΕΠ θα επιστρέψουν στα επίπεδα του 2019 (9,9%) το 2024. Σε αυτή την περίπτωση, οι τουριστικές εισπράξεις θα φτάσουν τα 10,1 δισ. ευρώ το 2021 ή αλλιώς στο 55,7% του 2019 και θα ξεπεράσουν τα επίπεδα του 2019 το 2024, φθάνοντας τα 19,3 δισ. ευρώ.
Οι αναλύσεις του ΠΟΤ και του WTTC
Tην ίδια στιγμή, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού απευθύνει εκ νέου έκκληση για μεγαλύτερη συνεργασία μεταξύ των κρατών για την ταξιδιωτικά πρωτόκολλα ώστε να εξασφαλιστεί η επανεκκίνηση του τουρισμού και να αποφευχθεί ένας ακόμη χρόνος «μαζικών απωλειών για τον κλάδο».
Με βάση τα τελευταία στοιχεία από τον ΠΟΤ για τον Ιανουάριο του 2021 προκύπτει πρωτοφανής πτώση 87% όσον αφορά τις διεθνείς αφίξεις στους τουριστικούς προορισμούς διεθνώς «και η προοπτική για το υπόλοιπο του έτους παραμένει ανησυχητική αν δεν υπάρξει μεγαλύτερη συνεργασία και πιο ενιαία στρατηγική από τις χώρες». Ειδικά για την Ευρώπη το ποσοστό πτώσης των διεθνών αφίξεων αντιστοιχεί στο 85%. Με βάση τις τρέχουσες εκτιμήσεις, ο ΠΟΤ προβλέπει μείωση διεθνών αφίξεων κατά 85% για το πρώτο τρίμηνο του 2021 έναντι του αντίστοιχου τριμήνου του 2019 (σ.σ. που αποτελεί πλέον και το μέτρο σύγκρισης αφού η εικόνα το 2020 είναι στρεβλή λόγω της πανδημίας). «Αυτό αντιστοιχεί σε απώλεια 260 εκατ. διεθνών αφίξεων σε σύγκριση με τα επίπεδα προ πανδημίας».
Σε σχέση με το τι μέλλει γενέσθαι εφεξής ο ΠΟΤ έχει επεξεργαστεί και αυτός δύο σενάρια για το 2021 με το ενδεχόμενο ανάκαμψης των διεθνών ταξιδίων το δεύτερο μισό του έτους υπό βασικές προϋποθέσεις όμως όπως η άρση των ταξιδιωτικών περιορισμών, η επιτυχημένη πορεία των εμβολιαστικών προγραμμάτων και η εισαγωγή εναρμονισμένων πρωτοκόλλων, όπως το Ψηφιακό Πράσινο Πιστοποιητικό που σχεδιάζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Το πρώτο σενάριο παραπέμπει σε ανάκαμψη από τον Ιούλιο, με αποτέλεσμα αύξηση 66% στις διεθνείς αφίξεις για το 2021 σε σύγκριση με τα ιστορικά χαμηλά του 2020. Σε αυτή την περίπτωση οι διεθνείς αφίξεις θα διαμορφωθούν σε ποσοστό 55% χαμηλότερα από τα επίπεδα του 2019. Το δεύτερο σενάριο κάνει λόγο για ενδεχόμενη ανάκαμψη από το Σεπτέμβριο, οδηγώντας τελικά σε αύξηση αφίξεων κατά 22% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Στην περίπτωση αυτή οι αφίξεις θα είναι κατά 67% χαμηλότερες σε σχέση με τα επίπεδα του 2019.
Σημειωτέον ότι σε σχέση με τις επιπτώσεις της πανδημίας στον παγκόσμιο τουρισμό το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ταξιδίων και Τουρισμού (WTTC) διαπιστώνει στην τελευταία του μελέτη απώλειες το 2020 σχεδόν 4,5 τρισ. δολαρίων σε διεθνές επίπεδο. Την περασμένη χρονιά πάνω από 62 εκατ. θέσεις εργασίας στον κλάδο διεθνώς χάθηκαν σημειώνοντας πτώση κατά 18,5% με το συνολικό αριθμό εργαζομένων στην παγκόσμια τουριστική βιομηχανία να μειώνεται στα 272 εκατομμύρια.
Περισσότερο χαμένες, όπως διαπιστώνεται, είναι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις του κλάδου. Η μελέτη του WTTC δείχνει ακόμη μεγάλη πτώση όσον αφορά τις ταξιδιωτικές δαπάνες διεθνώς με πτώση κατά 69,4% σε σχέση με τα το 2019. Σε αυτή τη φάση, όπως επισημαίνεται, «πολλές από τις υφιστάμενες θέσεις εργασίας βρίσκονται υπό συνεχή στήριξη από τις κυβερνήσεις διεθνώς κι εφόσον ο κλάδος δεν μπεί σε τροχιά ανάκαμψης βρίσκονται σε μεγάλο κίνδυνο».
