Θα σπάσει τον πάγο η πρώτη επίσκεψη που έχει ανακοινωθεί ότι θα πραγματοποιήσει τουρκική αντιπροσωπεία στην Αίγυπτο, στην αρχή του Μαΐου, μετά την θεαματική ψυχρότητα των τελευταίων ετών στις σχέσεις Καΐρου – Άγκυρας, εξαιτίας της ανατροπής της κυβέρνησης των Αδελφών Μουσουλμάνων στην Αίγυπτο με αιματηρό τρόπο;
Η αραβική, αγγλόφωνη ιστοσελίδα της εφημερίδας Al-Ahram θεωρεί ότι πρόκειται για ένα βήμα που αποσκοπεί στη μείωση των εντάσεων με την Αίγυπτο. Εκεί, θα τεθούν οι βάσεις για μια συνάντηση, σε επόμενο στάδιο, μεταξύ των υπουργών Εξωτερικών των δύο χωρών.
Σύμφωνα με ανώνυμες διπλωματικές πηγές που επικαλείται η Al-Ahram, η Άγκυρα ανησυχεί ολοένα περισσότερο από την ενίσχυση των σχέσεων Αιγύπτου – Ελλάδας – Κύπρου, καθώς και του κουαρτέτου Αιγύπτου, Σαουδικής Αραβίας, ΗΑΕ και Μπαχρέιν με το Κατάρ.
Από τη μεριά του, πάντως, ο καθηγητής διεθνών σχέσεων, Ταρέκ Φάχμι (Tarek Fahmi), εκτιμά ότι η επίσκεψη της τουρκικής αντιπροσωπείας θα λειτουργήσει ως αποτελεσματικός «παγοθραύστης», ενώ πιστεύει ότι, στη συνέχεια, θα ακολουθήσει η πλήρης επιστροφή των διπλωματικών σχέσεων στην κανονικότητα.
Ωστόσο, ο Αιγύπτιος υπουργός Εξωτερικών, Σάμεχ Σούκρι, απαντώντας σε δηλώσεις του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, επανειλημμένως έχει τονίσει ότι οι πράξεις είναι ο μόνος τρόπος για να εξομαλυνθούν οι σχέσεις με την Τουρκία.
Ο ίδιος υπογράμμισε, μάλιστα, ότι το Κάϊρο ναι μεν θα συμβάλλει για να δημιουργηθούν οι βάσεις για την εξομάλυνση των διμερών σχέσεων, αλλά μόνον εφόσον η Άγκυρα έρθει πιο κοντά στις θέσεις της αιγυπτιακής εξωτερικής πολιτικής. Και ως βασικό όρο έθεσε την τήρηση του αμοιβαίου σεβασμού και της μη παρέμβασης στα εσωτερικά άλλων κρατών.
Η Μουσουλμανική Αδελφότητα
Η Al-Ahram, πάντως, εστιάζει ιδιαίτερα στο γεγονός ότι από το 2013 η Τουρκία παρέχει καταφύγιο στους Αιγύπτιους Αδελφούς Μουσουλμάνους, προσφέροντάς τους, έτσι, μια βάση για επιθέσεις εναντίον της αιγυπτιακής κυβέρνησης, ειδικά μέσω τηλεοπτικών σταθμών και ιστοτόπων.
Τον περασμένο μήνα, η Τουρκία ζήτησε από τρία δορυφορικά κανάλια στην Κωνσταντινούπολη που συνδέονται με την Αδελφότητα, να σταματήσουν να προβάλλουν προγράμματα που είναι επικριτικά για την Αίγυπτο. Η κίνηση αυτή, αν και εξέπληξε πολλούς, δεν ήταν η πρώτη ένδειξη αλλαγής πλεύσης της Άγκυρας.
Τον περασμένο μήνα, επίσης, ο στενός συνεργάτης του Τούρκου προέδρου, Ιμπραήμ Καλίν, μιλώντας στο Bloomberg, δήλωσε ότι η Άγκυρα είναι έτοιμη να ανοίξει ένα «νέο κεφάλαιο» με τις χώρες του Κόλπου και να συζητήσει με την Αίγυπτο για την Ανατολική Μεσόγειο και για τη Λιβύη. Χαρακτήρισε, δε, την Αίγυπτο ως «σημαντική χώρα» που αποτελεί «τον εγκέφαλο και την καρδιά» του αραβικού κόσμου.
Εστίες τριβής
Η Al-Ahram επισημαίνει ότι οι θέσεις του Καΐρου και της Αγκυρας διαφέρουν ως προς τα θαλάσσια σύνορα και τα δικαιώματα επί των κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς και στη Λιβύη.
Παρατηρεί, δε, ότι η Τουρκία ουσιαστικά θεωρεί άκυρη τη συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ μεταξύ Αιγύπτου και Ελλάδας και αρνείται να αναγνωρίσει μια παρόμοια συμφωνία που υπεγράφη με την Κύπρο το 2013.
Ωστόσο, η αυξανόμενη συνεργασία μεταξύ Αιγύπτου, Ελλάδας και Κύπρου, ωθούν την Άγκυρα να κάνει νέα ανοίγματα, προκειμένου να «σπάσει» τις γέφυρες αυτών των συμμαχιών.
Ανώνυμη διπλωματική πηγή, μάλιστα, επισημαίνει ότι οι προσπάθειες της Τουρκίας για συμφιλίωση με την Αίγυπτο έχουν προκαλέσει ανησυχίες στην Ελλάδα και στην Κύπρο. Δεν είναι τυχαίο, αναφέρει, ότι ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών επισκέφθηκε την Αίγυπτο πρόσφατα και συνάντησε τον Σ.Σούκρι.
Πάντως, η ίδια διπλωματική πηγή εκτιμά ότι οι σχέσεις του Καΐρου με την Άγκυρα είναι απίθανο να επηρεάσουν τη σχέση της Αιγύπτου με άλλα μέλη του EastMed Gas Forum (EMGF). Το Φόρουμ φυσικού αερίου στην Α.Μεσόγειο δημιουργήθηκε από τις Ελλάδα, Κύπρο, Αίγυπτο, Γαλλία, Ισραήλ, Ιταλία, Ιορδανία και Παλαιστινιακή Αρχή, τον Ιανουάριο του 2020.
Αγκάθι η Λιβύη
Όσον αφορά τη Λιβύη, το άλλο σημαντικό σημείο διαμάχης μεταξύ Καΐρου και Άγκυρας, ο Ταρέκ Φάχμι το χαρακτήρισε ως κρίσιμο ζήτημα για την Αίγυπτο.
Κι’ αυτό διότι συνδέεται με την εθνική ασφάλειά της, καθότι η «κόκκινη γραμμή» Σύρτη – Τζούφρα (σχεδόν στη μέση της Λιβύης) οριοθετεί το δυτικό όριο που η Αίγυπτος θεωρεί ως «γραμμή ασφαλείας» της.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η ειρηνευτική διαδικασία υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, που είχε ως αποτέλεσμα την κατάπαυση του πυρός τον περασμένο Αύγουστο μεταξύ των αντίπαλων στρατοπέδων στη Λιβύη, ήταν η πρώτη φορά, μετά από έξι χρόνια, κατά την οποία το Κάϊρο και η Άγκυρα φάνηκε να συμφωνούν για τη Λιβύη.
Ωστόσο, τόνισε, οι ξένοι μαχητές και μισθοφόροι δεν έχουν ακόμη φύγει από τη χώρα, όπως είχαν ζητήσει τα Ηνωμένα Έθνη, στέλνοντας έτσι σαφές μήνυμα προς την Τουρκία.
