ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΟΛΥΜΠΙΟΝ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΥΠΕΡΤΑΣΗ
από τον ειδικό καρδιολόγο Κανελλόπουλο Κωνσταντίνο
ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Η αρτηριακή υπέρταση αποτελεί μία από τις πιο κοινές παθήσεις καθώς προσβάλλει το 25-30% του ενήλικου πληθυσμού παγκοσμίως και είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για έμφραγμα μυοκαρδίου,αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, αγγειακή νόσο και χρόνια νεφρική νόσο. Επιπρόσθετα, περίπου το 30% των πασχόντων αγνοούν την ύπαρξη της αρτηριακής υπέρτασης ενώ περίπου το 40% την γνωστών υπερτασικών δε λαμβάνει θεραπεία, και από αυτούς που θεραπεύονται, το 60-65 % δε ρυθμίζεται επαρκώς. Επομένως, η αυξημένη επίπτωση της νόσου στη νοσηρότητα και θνητότητα και το επαγόμενο κόστος στην κοινωνία και στην οικονομία έχουν σαν αποτέλεσμα η πρόληψη και η θεραπευτική αντιμετώπιση της αρτηριακής υπέρτασης να αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της δημόσιας υγείας.
ΟΡΙΣΜΟΣ – ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗΣ ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ
Η αρτηριακή υπέρταση ορίζεται ως η κατάσταση όπου η συστολική αρτηριακή πίεση είναι μεγαλύτερη από 140 mmHg ή/και η διαστολική πίεση μεγαλύτερη από 90 mmHg. Τιμές, όμως, από 120-139 για τη συστολική ή/και 85-89 για τη διαστολική αναφέρονται ως οριακή υπέρταση (προ-υπέρταση) και καθιστούν απαραίτητη την τακτική παρακολούθηση της αρτηριακής πίεσης και αλλαγή του τρόπου ζωής. Επίσης, οι στόχοι ρύθμισης της αρτηριακής πίεσης είναι πιο αυστηροί όταν ο συνολικός καρδιαγγειακός κίνδυνος του ατόμου είναι υψηλός (π.χ σακχαρώδης διαβήτης, χρόνια νεφρική νόσος).
ΑΙΤΙΑ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗΣ ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ
Στο μεγαλύτερο ποσοστό (95%) των περιπτώσεων η αρτηριακή υπέρταση είναι αγνώστου αιτιολογίας δηλαδή χωρίς σαφή αιτιολογικό παράγοντα και ορίζεται ως πρωτοπαθής ή ιδιοπαθής υπέρταση όπου πιθανόν γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες αλληλεπιδρούν με αποτέλεσμα την αύξηση του τόνου των αγγείων και την σκλήρυνσή τους. Στο υπόλοιπο μικρό ποσοστό(5%) η αρτηριακή υπέρταση εμφανίζεται ως αποτέλεσμα συγκεκριμένων νοσημάτων όπως νεφροπαρεγχυματική νόσος, στένωση νεφρικών αρτηριών, ενδοκρινικές διαταραχές(φαιοχρωμοκύττωμα, πρωτοπαθής αλδοστερονισμός, σ.Cushing, διαταραχές θυρεοειδικής λειτουργίας), υπνική άπνοια,στένωση ισθμού αορτής και η χρήση φαρμάκων (κορτικοστεροειδή, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη,αντισυλληπτικά, ερυθροποιητίνη) και αποτελεί την δευτεροπαθή υπέρταση όπου η λήψη του ιστορικού,η φυσική εξέταση και εργαστηριακές εξετάσεις ρουτίνας θα βοηθήσουν στη διερεύνησή της.
ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ
Το αποτέλεσμα της αρτηριακής υπέρτασης είναι η προοδευτική απώλεια της ελαστικότητας των αγγείων και η σκλήρυνσή τους, και ταυτόχρονα με την πιθανή ύπαρξη και άλλων παραγόντων κινδύνου(κάπνισμα,σακχαρώδης διαβήτης, δυσλιπιδαιμία, παχυσαρκία, ηλικία) οδηγούν στην αθηροσκλήρυνση – στένωση των αγγείων με άμεση συνέπεια τις βλάβες στα όργανα-στόχους της υπέρτασης είτε λόγω υποαιμάτωσης είτε λόγω θρόμβωσης των στενωμένων αγγείων. Έτσι, στην καρδιά μπορεί να εμφανιστεί στηθάγχη έως και έμφραγμα μυοκαρδίου,στον εγκέφαλο αγγειακά επεισόδια,στους νεφρούς επιδείνωση της νεφρικής λειτουργίας,στους οφθαλμούς διαταραχές όρασης.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗΣ ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ
Η διάγνωση της αρτηριακής υπέρτασης γίνεται με τη χρήση του μηχανικού,υδραργυρικού ή ηλεκτρονικού πιεσόμετρου. Η σωστή διαδικασία μέτρησης προϋποθέτει την αποφυγή της χρήσης καπνού ή καφεϊνης ή τη λήψη τροφής περίπου μισή έως μία ώρα πριν τη μέτρηση,παραμονή τουλάχιστον 10 λεπτά σε ευχάριστο και ήσυχο περιβάλλον,χωρίς συναισθηματική φόρτιση. Ο ασθενής πρέπει να βρίσκεται σε καθιστή θέση, με το χέρι να υποστηρίζεται στο τραπέζι χαλαρά,στο ύψος της καρδιάς, με την πλάτη στηριγμένη και χωρίς να φορά στενά μανίκια στο χέρι . Ο αεροθάλαμος της περιχειρίδας θα πρέπει να καλύπτει το 40% της περιμέτρου του βραχίονα ενώ απαιτούνται 2 επαναληπτικές μετρήσεις ανά 3 λεπτά περίπου εφ΄όσον η πρώτη δείχνει οριακή ή αυξημένη τιμή αρτηριακής πίεσης. Σε ειδικές περιπτώσεις όπως υποψία νυχτερινής υπέρτασης,βλάβες σε όργανα-στόχους χωρίς σαφή διάγνωση υπέρτασης,διερεύνηση ανθεκτικής στην φαρμακευτική αγωγή υπέρτασης,πιθανή λανθασμένη διαδικασία μέτρησης τότε συστήνεται η 24ωρη καταγραφή της αρτηριακής πίεσης ή αλλιώς holter πίεσης.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Η αρτηριακή υπέρταση στις περισσότερες περιπτώσεις υπολανθάνει για χρόνια μέχρι να γίνει αντιληπτή κύρια από τις επιπλοκές της στα όργανα-στόχους (εγκεφαλικό επεισόδιο, υπερτροφία της καρδιάς,στηθάγχη ή καρδιακή ανεπάρκεια,περιφερική αρτηριακή νόσο,ανεύρυσμα θωρακικής ή κοιλιακής αορτής,διαταραχές οράσεως,νεφρική ανεπάρκεια). Σε ορισμένες περιπτώσεις συνδέεται με κεφαλαλγία ή καρηβαρία, ζάλη, ναυτία, τάση για έμετο, εμβοές ώτων χωρίς όμως σταθερή και σαφή συσχέτιση.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Πρωταρχικής σημασίας αποτελεί η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής που έχει άμεσο αποτέλεσμα στη μείωση της αρτηριακής πίεσης. Έτσι,
| Μείωση του σωματικού βάρους κατά 10 kg | Μείωση της συστολικής πίεσης κατά 5-20 mmHg |
| Μείωση της πρόσληψης άλατος έως 2,4 γρ νατρίου ή έως 6 γρ. χλωριούχου νατρίου | Μείωση της συστολικής πίεσης κατά 2-8 mmHg |
| Αερόβια άσκηση τουλάχιστον 30 λεπτά τις περισσότερες ημέρες | Μείωση της συστολικής πίεσης κατά 4-9 mmHg. |
| Περιορισμός της χρήσης αλκοόλ έως δύο ποτηράκια στον άνδρα και 1 ποτηράκι για τη γυναίκα/ημ. | Μείωση της συστολικής πίεσης κατά 2-4 mmHg |
| Μεσογειακή διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, γαλακτομικά χαμηλών λιπαρών, λευκό κρέας,όσπρια | Μείωση της συστολικής αρτηριακής πίεσης κατά 8-14 mmHg |
Όλα τα ανωτέρω μαζί με τη διακοπή του καπνίσματος αποτελούν την πρώτη γραμμή αντιμετώπισης της αρτηριακής υπέρτασης και πολλές φορές αρκούν για τον έλεγχό της.
Στις περιπτώσεις όπου η υπέρταση επιμένει ή ο ασθενής αδυνατεί να εφαρμόσει τα υγιεινοδιαιτητικά μέτρα τότε εφαρμόζεται η αντιυπερτασική αγωγή ως μονοθεραπεία ή συνδυαστική φαρμακευτική αγωγή για τον πλήρη έλεγχο της υπέρτασης με προσεκτική παρακολούθηση για την αποφυγή υποτασικών επεισοδίων ή παρενεργειών.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Λόγω της αυξημένου επιπολασμού και της μείζονος σημασίας της αρτηριακής υπέρτασης στη νοσηρότητα και θνητότητα, η κοινωνία και η πολιτεία θα πρέπει να είναι ευαισθητοποιημένες και σε εγρήγορση για την έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπισή της.
ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ MD, MSc
ΕΙΔΙΚΟΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ
Το καρδιολογικό τμήμα της Γενικής Κλινικής ΟΛΥΜΠΙΟΝ διαθέτει έμπειρο και άρτια εκπαιδευμένο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό υποστηριζόμενο από τον πλέον σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό. Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται η βέλτιστη διαχείριση των νοσηλευομένων και εξωτερικών ασθενών. Η διάγνωση και αντιμετώπιση των καρδιολογικών νοσημάτων υποστηρίζεται από πλήθος απεικονιστικών τεχνικών (υπέρηχοι καρδιάς, αξονική στεφανιογραφία, σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου). Επιπλέον, ο καρδιολογικός τομέας διαθέτει Αιμοδυναμικό τμήμα με έμπειρο ιατρικό προσωπικό και υπερσύγχρονο ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό.
