Θυμάμαι ακόμα το καρδιοχτύπι που ένιωσα την πρώτη φορά που αντίκρισα την αρχαία Μεσσήνη. Με μια ματιά αντιλαμβάνεται κανείς τη μορφή, την πολεοδομία, την έκταση, την ομορφιά, την ενέργεια μιας πόλης που οικοδομήθηκε αιώνες πριν. Συνηθισμένοι όλοι μας να βλέπουμε μόνον αποσπασματικά σπαράγματα ναών, σταδίων και θεάτρων, η συνολική αποκάλυψη ενός άστεως κάτω από το δυνατό φως ενός καλοκαιριάτικου μεσημεριού είναι μαγικό θέαμα. Δίπλα μου ο καθηγητής Πέτρος Θέμελης, στη θέση του οδηγού σ’ ένα αυτοκινητάκι του γκολφ, με ξεναγούσε σε κάθε γωνιά, μιλώντας όχι μόνον για τα οικοδομήματα και την αναστήλωσή τους όσο για τους ανθρώπους που έζησαν εκεί. Σαν να ήταν ζωντανοί και μπορούσαμε να τους δούμε στην επόμενη στροφή.
Την ίδια ακριβώς αίσθηση για το παρελθόν έχει και η Αφροδίτη Λίτη, που ετοιμάζεται να εκθέσει έργα της στο Μουσείο της Αρχαίας Μεσσήνης σ’ ένα αφιέρωμα που εγκαινιάζεται στις 9 Ιουλίου. Ενα σμήνος από πεταλούδες θα βρει προσωρινή φωλιά ανάμεσα στα εκθέματα μαζί με δυο φιγούρες κοριτσιών και ενός αγοριού. Σε αντίθεση με άλλους Ελληνες γλύπτες που θεώρησαν ότι πρέπει είτε να μιμηθούν είτε να έρθουν σε ρήξη με την αρχαία κληρονομιά, τόσο η Λίτη όσο και ο αείμνηστος σύζυγός της Γιώργης Λάππας αφομοίωσαν με τρόπο οργανικό τα διδάγματά της. Τα μελέτησαν, τα ενστερνίστηκαν και τα μπόλιασαν με το άνοιγμα προς τα νέα ρεύματα. Αυτός είναι, άλλωστε, και ο λόγος που τα έργα τους μπορούν να σταθούν πλάι στα αρχαία δίχως να υπάρχει ένταση, αντιζηλία ή σύγκριση.
Η Αφροδίτη Λίτη είχε από παιδί τεράστια αγάπη προς τη μυθολογία και γονείς που τιμούσαν το αγαθό της συνολικής καλλιέργειας. Αργότερα εργάστηκε για πολλά χρόνια στο Εθνικό Αρχαιολογικό μας Μουσείο ως μουσειακή γλύπτρια και ύστερα άρχισε να διδάσκει στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Η σύζευξη του έργου της με τον αρχαίο κόσμο γίνεται μέσα από τη φύση. Οι φιγούρες εντόμων και πτηνών της γλύπτριας αντανακλούν καλειδοσκοπικά την ιστορία σε έναν αρμονικό διάλογο με τα εκθέματα στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού της Θεσσαλονίκης, στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Πόρου, των Δελφών ακόμα και στο Μουσείο Περιβάλλοντος στη Στυμφαλία. Η πεταλούδα ως σύμβολο της ψυχής κάνει ανάλαφρα πετάγματα μέχρι τα εσώψυχά μας.
Οπως σημειώνει και ο ίδιος ο ανασκαφέας της Μεσσήνης: «Δεν είναι μόνο η ιριδίζουσα λάμψη της γυάλινης ψηφίδας, είναι και η εκτυφλωτική λάμψη που εκπέμπει το μέταλλο, λειασμένο στην εν-τέλεια με τα επίμονα χέρια της Αφροδίτης Λίτη σε μορφές ψυχών και σωμάτων, που απαιτούν ρώμη ψυχής ευαίσθητης και σώματος μεγάλη, ώστε να βγουν νικήτριες οι μορφές της στη μάχη με τα ένδον, τη μοναξιά, τη θλίψη και τον θάνατο. Της Λίτη οι ψυχές δεν είναι εφήμερες, δημιουργήθηκαν για την αιωνιότητα του εδώ και του επέκεινα, σύμβολα ομορφιάς, αγνότητας, αγάπης άδολης παιδικής και αθάνατης». Επιμελήτρια της έκθεσης, η Λουίζα Καραπιδάκη.
