Έτος γενικής απογραφής πληθυσμού και κατοικιών το 2021, την οποία διενεργεί η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) ξεκινώντας από την καταγραφή κτιρίων και στη συνέχεια με την απογραφή του πληθυσμού.
Η Απογραφή Κτιρίων θα διενεργηθεί την περίοδο Ιουλίου-Αυγούστου 2021 και η συλλογή των δεδομένων προβλέπεται να γίνει με ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο. Ακολούθως, η Απογραφή Πληθυσμού και Κατοικιών θα διενεργηθεί μεταξύ Οκτωβρίου-Νοεμβρίου 2021, κυρίως μέσω αυτοαπογραφής των νοικοκυριών με τη συμπλήρωση ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου.
Όπου αυτό δεν είναι εφικτό, η συλλογή των στοιχείων θα γίνει με έντυπα ερωτηματολόγια, με φυσική παρουσία των απογραφέων σε οικίες ή τηλεφωνικά.
Ήδη η Ελληνική Στατιστική Αρχή εξέδωσε Πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος, με την οποία καλεί τους ενδιαφερόμενους, που επιθυμούν να ενταχθούν στο Μητρώο Τομεαρχών των Γενικών Απογραφών Κτιρίων και Πληθυσμού-Κατοικιών (ΚΠΚ) περιόδου Ιουλίου – Δεκεμβρίου 2021, να υποβάλουν τη σχετική ηλεκτρονική αίτηση εκδήλωσης ενδιαφέροντος από τη 12η ώρα της 25ης Ιουνίου μέχρι και την 24η ώρα της 12ης Ιουλίου 2021.
Η Απογραφή Πληθυσμού-Κατοικιών θα διενεργηθεί με μικτό σύστημα, που προβλέπει την ηλεκτρονική αυτοαπογραφή των νοικοκυριών μέσω ειδικής διαδικτυακής εφαρμογής, και τη συμπλήρωση έντυπων ερωτηματολογίων από τους Απογραφείς, μέσω τηλεφώνου ή με προσωπική συνέντευξη με κάποιο μέλος του νοικοκυριού – όταν δεν είναι δυνατή η αυτοαπογραφή – λαμβάνοντας όλα τα ισχύοντα και προβλεπόμενα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας και, στη συνέχεια, καταχώριση των στοιχείων των ερωτηματολογίων σε ειδική ηλεκτρονική εφαρμογή.
Χάνει την τρίτη θέση η Πάτρα;
Η απογραφή πληθυσμού έχει ιδιαίτερη αξία για την πόλη της Πάτρας, η οποία καταγράφει μια διαρκώς φθίνουσα πορεία μονίμων κατοίκων. Στην Πάτρα η απογραφή του 2001 μέτρησε 182.910 άτομα και του 2011 177.245, που σημαίνει ότι ο πληθυσμός μειώθηκε τη συγκεκριμένη δεκαετία κατά 5.665 άτομα. Ωστόσο, οι προβλέψεις είναι ακόμη πιο δυσοίωνες για την φετινή απογραφή. Όπως ανέφερε σε συνέντευξή του ο καθηγητής Δημογραφίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Βύρων Κοτζαμάνης, κατά την προσεχή απογραφή, αναμένεται να καταγραφεί μια ανατροπή στη σειρά πληθυσμιακής κατάταξης των δήμων, όπου το Ηράκλειο, όπως όλα δείχνουν, θα τερματίσει τρίτο πίσω από Αθήνα και Θεσσαλονίκη, θέση που έως τώρα κατείχε η Πάτρα.
«Το Ηράκλειο και η Κρήτη ολόκληρη έχει μια ιδιαιτερότητα. Είναι από τις πιο δυναμικές περιοχές της χώρας οικονομικά με θετικό ισοζύγιο γεννήσεων-θανάτων. Αυτό σημαίνει ότι έχει και περισσότερο νεανικό πληθυσμό. Επομένως, είναι πολύ πιθανόν το Ηράκλειο σε σχέση με την προηγούμενη απογραφή να κερδίσει πληθυσμό και να πάρει τη θέση της Πάτρας», είχε δηλώσει σχετικά ο καθηγητής Δημογραφίας.
Να σημειωθεί ότι, ο Δήμος του Ηρακλείου της Κρήτης, καταγράφει αυξητική τάση πληθυσμού στις απογραφές. Σύμφωνα με τα στοιχεία στην απογραφή του 2011, κατεγράφησαν στην πόλη της Κρήτης 146.747 άτομα έναντι 136.176 άτομα στην απογραφή του 2001.
500.000 λιγότεροι Έλληνες σε μια 10ετία
Η πιο σημαντική πάντως, αλλαγή που θα αποτυπωθεί στην επικείμενη απογραφή, είναι η μείωση του συνολικού πληθυσμού κατά 500.000 που οφείλεται σε διάφορους παράγοντες σχετιζόμενους κυρίως με την προηγηθείσα δεκαετή οικονομική κρίση. Η μείωση θα προκύψει από ένα ισοζύγιο γεννήσεων – θανάτων αρνητικό κατά 300.000 και από ένα ισοζύγιο μετανάστευσης, εισόδων και εξόδων, επίσης αρνητικό, κατά 200.000.
Αυτό που προκαλεί ανησυχία είναι ότι η πορεία της χώρας -τουλάχιστον όσον αφορά τις επόμενες τρεις απογραφές – φαίνεται να είναι μη αναστρέψιμη, καθώς η χώρα γερνάει. Σύμφωνα με τις επιστημονικές εκτιμήσεις που υπάρχουν, στην απογραφή του 2021 θα έχουμε 500.000 λιγότερους σε σχέση με την προηγούμενη απογραφή, 250.000 περισσότερους άνω των 65 ετών, μια μείωση των νέων από 0-19 γύρω στις 200.000 και μια σημαντική μείωση, γύρω στις 550.000, στους ανθρώπους που είναι σε εργάσιμη ηλικία από 20-65 ετών. Και για την επόμενη δεκαετία, θα έχουμε ακόμα 500.000 λιγότερους, ακόμα μεγαλύτερη αύξηση των ηλικιωμένων, μείωση των νέων και μείωση του πληθυσμού εργάσιμης ηλικίας.
Μη αναστρέψιμη πορεία
Ταπαραπάνω στοιχεία, σύμφωνα με τους ειδικούς, είναι μη αναστρέψιμα. Μάλιστα, σύμφωνα με μελέτη από το Τμήμα Πληθυσμού της Γραμματείας των Ηνωμένων Εθνών, που δημοσιεύθηκε πέρσι το καλοκαίρι και αφορά την πληθυσμιακή εξέλιξη σε 195 χώρες του πλανήτη ως το 2100, η Ελλάδα χαρακτηρίζεται με έναν από τους 5 χαμηλότερους δείκτες γονιμότητας παγκοσμίως και η κατάσταση εκτιμάται ότι θα επιδεινωθεί ως το τέλος του αιώνα. Χαρακτηριστικά ο δείκτης γονιμότητας ήταν 2017 στο 1.42 και αναμένεται να ελαττωθεί στο 1.29 στο μέσο του αιώνα και στο 1.19 στο τέλος του.
Στο πλαίσιο αυτό, η μελέτη προβλέπει ότι ο πληθυσμός της Ελλάδας θα μειωθεί το 2100 σε περίπου 5.5 εκατομμύρια ενώ σε πιο απαισιόδοξα σενάρια στα 4.5 εκατομμύρια.
Ανάλογη ελάττωση του πληθυσμού προβλέπεται για χώρες όπως η Ιταλία, η Ισπανία και η Πορτογαλία. Μείωση θα παρουσιάσουν και άλλες χώρες της Ευρώπης, με εξαίρεση τη Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις Σκανδιναβικές χώρες. Αντίθετα, σημαντική αναμένεται η αύξηση του πληθυσμού στη γειτονική Τουρκία που αναμένεται να ξεπεράσει τα 100 εκατομμύρια το 2100.
Ο παγκόσμιος πληθυσμός το 2100 θα είναι 8,8 δισ
Υπολογίζεται ότι ο πληθυσμός του πλανήτη θα φτάσει στο μέγιστο αριθμό των 9.7 δισεκατομμυρίων ανθρώπων το 2064 για να υποχωρήσει στα 8.8 δισεκατομμύρια το 2100, με βάση τα μεσοσταθμισμενα σενάρια, αλλά αναλόγως του σεναρίου που λαμβάνεται υπόψιν μπορεί κυμαίνεται από 6.9 έως 13.6 δισεκατομμύρια. Ισχυρά μεταναστευτικά ρεύματα θα υπάρχουν προς τις ΗΠΑ, την Κίνα, την Ινδία και σε σχετική αναλογία και προς την Τουρκία, τον Καναδά και τις Σκανδιναβικές χώρες, τα οποία θα παίξουν σημαντικό ρολό στην πληθυσμιακή αύξηση και στην οικονομική ανάπτυξη, ειδικά σε ανεπτυγμένες οικονομίες.
