«Θα μάθουμε να ζούμε δυστυχώς με ακραία φαινόμενα», προειδοποίησε πολλές φορές τις τελευταίες ημέρες ο διακεκριμένος επιστήμονας Χρήστος Ζερεφός. Το συνειδητοποιούμε μέρα με τη μέρα. Από την Ελλάδα, την Ιταλία, την Τουρκία μέχρι την Καλιφόρνια, τη Σιβηρία, το νότιο Περού και τη Βολιβία, ο πλανήτης φλέγεται. Παντού πύρινα μέτωπα και συγχρόνως τοξική πολιτική αντιπαράθεση γι’ αυτό που δεν έπραξαν οι κυβερνήσεις, πρώην και νυν.
Φυσικά προέχουν οι άνθρωποι, το περιβάλλον, η υγεία, η εργασία, οι κόποι ζωής… Και αυτές τις ημέρες παρακολουθούμε πόσα χάνονται σε λίγες στιγμές, αλλά κι όσα κινδυνεύουν σε κάθε πυρκαγιά. Η πολιτιστική κληρονομιά κινδύνεψε και πάλι. Η αρχαία Ολυμπία μάλιστα για δεύτερη φορά μετά τη φωτιά του 2007, το Τατόι είχε τις δικές του απώλειες, μοναστήρια, εκκλησάκια, αρχαιολογικοί χώροι που γλίτωσαν προς το παρόν σε όλη τη χώρα.
Ωστόσο, το θερμικό σοκ δεν επηρεάζει μόνο τα μνημεία στα οποία συνήθως εστιάζουμε, αλλά και τις μουσειακές υποδομές. Οι κίνδυνοι από την κλιματική κρίση δεν υπάρχουν μόνο στο εξωτερικό περιβάλλον. Οι θησαυροί των μουσείων είναι επίσης ευαίσθητοι, επισημάνθηκε ήδη από το 2008 στη συζήτηση για τη συντήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς σε έναν κόσμο που διαρκώς μεταβάλλεται. Ενα κάλεσμα του Διεθνούς Ινστιτούτου Συντήρησης Ιστορικών και Καλλιτεχνικών Εργων, που πραγματοποιήθηκε στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου με θέμα «Κλιματικές αλλαγές και μουσειακές συλλογές».
Ηδη από εκείνη τη συνάντηση υπήρξε ανησυχία για τις συλλογές των μουσείων που προστατεύονται με συστήματα περιβαλλοντικού ελέγχου, αλλά «μπορεί να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εάν αυτά τα συστήματα δεν ανανεώνονται και δεν βελτιώνονται ως προς την αποτελεσματικότητά τους. Για να παραμένουν αποτελεσματικά τα σχέδια διατήρησης των ιστορικών κτιρίων, των δημόσιων μνημείων και των αρχαιολογικών χώρων, απαιτείται προσαρμογή τους στις νέες κλιματικές αλλαγές».
Εάν τότε εκφράστηκε προβληματισμός της επιστημονικής κοινότητας σχετικά με τις εξωτερικές θερμοκρασίες, σκεφθείτε τώρα, την έντονη ανησυχία των εξειδικευμένων επιστημόνων για τη διαμόρφωση του μικροκλίματος των μουσείων.
Πρέπει να ξαναδούμε πολλά. Ακόμη και τον τρόπο έκθεσης των αντικειμένων, καθώς και των υλικών που χρησιμοποιούνται για τις κατασκευές στις εκθέσεις. Να εξεταστεί και το είδος των παρεμβάσεων που απαιτούνται στα κτίρια των μουσείων, προκειμένου να θωρακιστούν τα εκθέματά τους από το θερμικό σοκ.
«Η κλιματική αλλαγή θα έρθει με τη μορφή χειρότερης ζέστης και υγρασίας», έχει πει ο Τζέιμς Μ. Ράιλι (Image Permanence Institute, Rochester, Νέα Υόρκη), τονίζοντας ότι πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη προτεραιότητα στη διαχείριση του μουσειακού περιβάλλοντος.
