COVID-19. Η πρώτη πραγματικά παγκόσμια υγειονομική κρίση από κάθε άποψη στην ιστορία της ανθρωπότητας, με πάνω από 212 εκατ. κρούσματα, περίπου 4,5 εκατ. θανάτους, σαν να βρισκόμαστε στο πεδίο της μάχης. Πραγματικά πρόκειται για έναν αληθινό πόλεμο…
Την ίδια στιγμή, πλην του εμβολίου, οι δύο βασικές γραμμές άμυνας είναι η κοινωνική αποστασιοποίηση και η χρήση μάσκας, δύο μέτρα που από τη φύση τους δεν είναι και πολύ ανθρώπινα.
Η COVID-19 αποκάλυψε πολλές προϋπάρχουσες αδυναμίες σε όλον τον κόσμο: την έλλειψη ηγεσίας και σωστού συντονισμού σε πολλά επίπεδα, τις σοβαρές και σημαντικές κοινωνικοοικονομικές αδικίες επίσης σε πολλά επίπεδα, την –κάποιες φορές δικαιολογημένη– έλλειψη εμπιστοσύνης προς τους θεσμούς παγκοσμίως. Με πολλούς τρόπους ξεγύμνωσε πολλά προβλήματα της ίδιας μας της ανθρώπινης φύσης, όπως την ξέρουμε, όπως τη ζούμε.
Ενα άλλο ζήτημα που βγήκε στο προσκήνιο είναι αυτό της ψυχικής υγείας: ένα θέμα το οποίο οι περισσότεροι αδυνατούσαν ή και δεν ήταν πρόθυμοι να συζητήσουν καν και πλέον όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι όπως μιλάμε και φροντίζουμε το σώμα μας, θα πρέπει να κάνουμε το ίδιο και για την ψυχική μας υγεία. Πρόκειται να αποτελέσει ένα σημαντικό κεφάλαιο που θα πρέπει να μας απασχολήσει τα επόμενα χρόνια, ένα θέμα ζωτικής σημασίας.
Βάλλεται η ίδια η ανθρώπινη φύση μας και αυτό είναι πιο σημαντικό από τις συνέπειες της ίδιας της COVID-19.
Να ’μαστε λοιπόν, συζητάμε με ειδικούς από όλο τον κόσμο για την Ανθρωπότητα και την Τεχνητή Νοημοσύνη: υπάρχει λόγος γι’ αυτό ή τουλάχιστον θα έπρεπε να υπάρχει λόγος, γιατί το θέμα είναι «Ανθρωπότητα ΚΑΙ Τεχνητή Νοημοσύνη» και όχι «Ανθρωπότητα εναντίον Τεχνητής Νοημοσύνης» και κυρίως γιατί μπαίνει πρώτη η Ανθρωπότητα…
Σε ένα βαθμό φταίμε εμείς, οι ίδιοι οι άνθρωποι, που έχουμε θέσει εν αμφιβόλω/ εμπορευματοποιήσει την ίδια μας την ανθρώπινη φύση. Η ανθρωπιά μας έχει αποδυναμωθεί και έχει γίνει ευάλωτη· αυτό το είδαμε όλοι ξεκάθαρα κατά τη διάρκεια της συνεχιζόμενης πανδημίας COVID-19. Πλέον αποκαλυφθήκαμε, αλλά ταυτόχρονα μας δόθηκε άλλη μία ευκαιρία να ανασυνταχθούμε συνολικά (πραγματικά, πόσα «καμπανάκια» ακόμα χρειαζόμαστε;) ώστε όχι μόνο να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι στην επόμενη πανδημία, αλλά και να αντιμετωπίσουμε την ξεκάθαρη ανατολή της νέας εποχής της «ψηφιοποίησης» και το τέλος εποχής της «βιομηχανοποίησης» όπως την ξέραμε, με τις πολλές εξελιγμένες εκδοχές της τους τελευταίους δύο αιώνες και κάτι. Να αντιμετωπίσουμε την, κάποιες φορές, επιθετική είσοδο –κάποιοι μπορεί να την πουν και εισβολή– της τεχνολογίας και της τεχνητής νοημοσύνης στην καθημερινή, και όχι μόνο, ανθρώπινη ζωή μας…
Αυτές τις μέρες έχουμε πολλούς ειδικούς κοντά μας, οι οποίοι θα προσφέρουν αναλύσεις και επιχειρήματα και θα μας βοηθήσουν να σκεφτούμε, να επεξεργαστούμε και να κατανοήσουμε τα ζητήματα που πηγάζουν από το δίπολο Ανθρωπότητα και Τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης και που περικλείουν γενικώς πολλές ευκαιρίες και προκλήσεις. Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να μας βοηθήσει, όλους μας, να ζήσουμε μια καλύτερη ζωή, αλλά εγκυμονεί πολλές προκλήσεις, και ο τρόπος με τον οποίο θα τις αντιμετωπίσουμε θα καθορίσει αν η ανθρωπότητα, η δική μας ανθρωπότητα, θα μπορεί ακόμα να έχει δικαίωμα λόγου στον κόσμο του αύριο, στον δικό μας κόσμο!
Μέχρι πριν από μερικά χρόνια δίναμε ακόμα μεγάλη έμφαση στο IQ, αλλά θεωρώ πως η ίδια η αξία του IQ έχει εμπορευματοποιηθεί και εξασθενήσει… Μπορεί κανείς να αναζητήσει στο Διαδίκτυο σχεδόν οτιδήποτε θέλει ή χρειάζεται να μάθει… Θα πρέπει πλέον να δίνεται έμφαση σε κάτι που φαίνεται να θεωρούμε δεδομένο και εμείς οι ίδιοι δεν φαίνεται να το εκτιμούμε καθόλου. Μιλάω για μια επιστροφή στις βασικές αρχές, στην ανθρώπινη/συναισθηματική νοημοσύνη μας, το λεγόμενο EQ, ένα βασικό στοιχείο της ανθρώπινης υπόστασής μας και ίσως το ισχυρότερο ατού μας σε αυτό που θα έπρεπε να είναι η συλλογική ανθρώπινη προσέγγισή μας για να αντιμετωπίσουμε την επέλαση της τεχνητής νοημοσύνης, που θα μας βοηθήσει να αγκαλιάσουμε και να αλληλεπιδράσουμε με αυτήν, έτσι ώστε με όλη μας τη δύναμη να βοηθήσουμε την ανθρωπότητα να διαμορφώσει την τεχνητή νοημοσύνη με σκοπό την αρμονική συνύπαρξή μας και, γιατί όχι, ώστε η τεχνητή νοημοσύνη να τίθεται στην υπηρεσία της ανθρωπότητας αντί απλώς… να μας αντικαθιστά. Ουσιαστικά θα πρέπει να μπορούμε να επιλέξουμε πώς θα ζήσουμε σε αυτόν τον Θαυμαστό Καινούργιο Κόσμο. Και όπως είπε ο Κρίστοφερ Χίτσενς το 2003 στο τέλος του προλόγου του στην επανέκδοση του «Θαυμαστού Καινούργιου Κόσμου» του Αλντους Χάξλεϊ, «… δεν υπάρχει τρόπος να ξεφύγουμε από το άγχος και την πάλη», μπορούμε όμως ακόμα να αγωνιζόμαστε μαζί για ένα καλύτερο αύριο, για όλη την ανθρωπότητα και να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλο να παραμείνουμε άνθρωποι! Πρέπει όλοι να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να βοηθήσουμε στη βελτίωση της εκπαίδευσης, της υγειονομικής περίθαλψης, της δικαιοσύνης, της ευπρέπειας… ώστε να δώσουμε πάλι ελπίδα σε κάθε ανθρώπινη ψυχή σε αυτόν τον κόσμο.
* Ο κ. Ανδρέας Δρακόπουλος είναι πρόεδρος του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος.
Απόσπασμα από την εισαγωγική ομιλία του στο συνέδριο του SNF Nostos με θέμα Ανθρωπότητα και Τεχνητή Νοημοσύνη.
