To Σβάλμπαρντ, νορβηγικό αρχιπέλαγος ανάμεσα στη σκανδιναβική χώρα και τον Βόρειο Πόλο, είναι γνωστό για την άγρια ομορφιά του. Από το χωριό Λονγκγιαρμπίεν, οι επισκέπτες και περίπου 2.400 κάτοικοι μπορούν να εκτιμήσουν την ακτή Adventfjorden. Αλλά η ομορφιά αυτή συγκαλύπτει άλλα «βρώμικα», μικροσκοπικά μυστικά.
«Οι άνθρωποι βλέπουν αυτό το ωραίο, καθαρό, λευκό τοπίο» λέει η Κλαούντια Χάλσμπαντ, οικολόγος στο Τρόμσο της Νορβηγίας, αλλά «αυτό είναι μόνο ένα κομμάτι της ιστορίας».
Το φιορδ έχει ένα μεγάλο πρόβλημα με τις μικροΐνες, ένα ευαίσθητο υποσύνολο των μικροπλαστικών που προέρχονται από τα συνθετικά υφάσματα. Οι μικροΐνες εμφανίζονται παντού και οι ερευνητές αναγνωρίζουν ότι τα λύματα βοηθούν στην εξάπλωσή τους, λέει ο Πίτερ Ρος, επιστήμονας, ειδικευμένος στη ρύπανση των ωκεανών. Ενώ ο αντίκτυπος των μικροϊνών στα οικοσυστήματα παραμένει θέμα συζήτησης, το μικροσκοπικό Λονγκγιαρμπίεν παρουσιάζει ένα εξαιρετικά υψηλό ποσοστό στα λύματά του. Μία νέα έρευνα έδειξε ότι το χωριό εκπέμπει την ίδια ποσότητα μικροπλαστικών που εκμπέμπει ένα εργοστάσιο διαχείρισης αποβλήτων κοντά στο Βανκούβερ, που εξυπηρετεί 1,3 εκατομμύριο κατοίκους.
Τα ευρήματα που παρουσιάστηκαν αυτό το καλοκαίρι στο περιοδικό Frontiers in Environmental Science υπογραμμίζουν τον αντίκτυπο που έχουν οι κοινότητες της Αρκτικής στα περιβάλλοντα ύδατα και καταδεικνύουν ότι ακόμη και πολύ μικροί πληθυσμοί μπορούν να προκαλούν τεράστιες εκπομπές ρύπων μέσω των ακατέργαστων λυμάτων. Οι μικροΐνες του Adventfjorden περνούν μέσω ενός αγωγού, που «φτύνει» τα μη επεξεργασμένα λύματα.
«Ό,τι δεν βλέπουμε δεν το σκεφτόμαστε. Κάποιοι σκέφτονται ότι ο ωκεανός θα φροντίσει το πρόβλημα των λυμάτων, αλλά αυτά απλώς συγκεντρώνονται» λέει η Χάλσμπαντ. Η ίδια και τέσσερις συνεργάτες συγκέντρωσαν δείγματα από τα ύδατα για μία εβδομάδα τον Ιούνιο και τον Σεπτέμβριο του 2017. Στο εργαστήριο φίλτραραν και ξεκαθάρισαν τα δείγματα. Η ομάδα απέρριψε ό,τι διαυγές ή λευκό θα μπορούσε να είναι κυτταρίνη. Πλήθος κομματιών έμειναν, συμπεριλαβανομένων σκούρων χρωμάτων, πιθανότατα από εξοπλισμό εκδρομέων, ειδικά στα δείγματα του Σεπτεμβρίου, που συνελέγησαν «όταν αρχίζουν να κάνουν την εμφάνισή τους οι κυνηγοί», λέει ο Ντόρτε Χέρτσκε, χημικός στο Norwegian Institute for Air Research και επικεφαλής συντάκτης της έρευνας. (Προηγούμενη έρευνα είχε δείξει ότι ρούχα όπως το συνθετικό φλις τείνουν να αφήνουν μικροΐνες στα πλυντήρια).
Οι ερευνητές υπολόγισαν ότι η κοινότητα ρίχνει τουλάχιστον 18 δισεκατομμύρια μικροΐνες στο φιορδ κάθε χρόνια. Η ποσότητα αντιστοιχεί σε 7,5 εκατομμύρια ανά άτομο. Υπολόγισαν ότι οι πιο ελαφριές μικροΐνες μένουν κοντά στην επιφάνεια και θα έφευγαν από το φιορδ μέσα σε λίγες ημέρες, οδεύοντας προς πιο «ευρύχωρα» νερά. Οι πιο βαριές βυθίζονται στον πάτο ή συγκεντρώνονται στην ακτή – μέρη όπου μαζεύονται πλαγκτόν, δίθυρα και κόκκινα σκουλήκια.
Η Δρ. Χάλσμπαντ υποπτεύεται ότι η τοπική πανίδα καταναλώνει τα μικροσκοπικά αυτά λύματα. Οι επιστήμονες ελπίζουν ότι η δουλειά τους θα ωθήσει κοινότητες της Αρκτικής να εξετάσουν νέους τρόπους διαχείρισης απορριμμάτων. Όπου δεν είναι δυνατή η επεξεργασία των λυμάτων, μπορούν να σκεφτούν λύσεις όπως φιλτράρισμα ή να προωθήσουν περισσότερο μάλλινα ρούχα αντί των συνθετικών.
