Επί δεκαετίες, η κοινότητα των οικονομικών επιστημόνων προσπαθεί να δώσει εξηγήσεις για το μισθολογικό χάσμα μεταξύ ανδρών και γυναικών, το οποίο στην Ευρωπαϊκή Ένωση ανέρχεται κατά μέσον όρο στο υψηλότατο επίπεδο του 14,1% και στην Ελλάδα συγκεκριμένα στο 10,4%, τουλάχιστον με τα στοιχεία που ίσχυαν πριν την πανδημία.
Το βρετανικό Institute for Fiscal Studies (IFS) εντοπίζει πως το μισθολογικό χάσμα υπάρχει από τα πρώτα κιόλας επαγγελματικά βήματα και διευρύνεται περαιτέρω και ραδγαία μετά τον ερχομό του πρώτου παιδιού. Ειδικότερα, οι γυναίκες τείνουν να επιλέγουν δουλειές που βρίσκονται πιο κοντά στο σπίτι τους, περιορίζοντας τις επιλογές τους σε καλοπληρωμένες θέσεις εργασίας, ή προτιμούν την ημιαπασχόληση.
Σύμφωνη με την εξήγηση αυτή βρίσκεται και σχετική ανάλυση της Κομισιόν, που εξηγεί πως υπάρχει ανισορροπία μεταξύ προσωπικής ζωής και εργασίας. Οι γυναίκες, δηλαδή, τείνουν να αφιερώνουν περισσότερο χρόνο στις υποχρεώσεις του νοικοκυριού, με αποτέλεσμα να επιβαρύνει τις επαγγελματικές τους επιλογές.
Ωστόσο, ακόμη και πριν τον ερχομό του πρώτου παιδιού, οι γυναίκες έχουν χαμηλότερες αποδοχές σε σχέση με άνδρες με τα ίδια προσόντα. Τουλάχιστον με τα δεδομένα της Βρετανίας, στην ηλικία των 25 ετών, ο μέσος άνδρας απόφοιτος πανεπιστημίου έχει ετήσιο μισθό κατά 5% υψηλότερο, παρότι γενικά περισσότερες γυναίκες τείνουν να πετυχαίνουν άριστα ή υψηλή βαθμολογία στο πανεπιστήμιο.
Καθοριστικό σημείο
Οι μισθολογικές διαφορές στα πρώτα στάδια της επαγγελματικής ζωής μπορούν να αποδοθούν κατά το IFS στην εξαρχής επιλογή των σπουδών, καθώς οι άνδρες τείνουν να επιλέγουν αντικείμενα τα οποία οδηγούν σε υψηλόμισθες θέσεις. Σύμφωνα με τα προ – πανδημικά στοιχεία της Κομισιόν, πράγματι μία μεγάλη μερίδα των γυναικών στην Ε.Ε. (της τάξης του 30%) απορροφώνται σε κλάδους με εν γένει χαμηλότερες αποδοχές, όπως για παράδειγμα στον τομέα της φροντίδας ή της εκπαίδευσης.
Η επιλογή του αντικειμένου σπουδών εξηγεί σε μεγάλο βαθμό το μισθολογικό χάσμα στα πρώτα στάδια της καριέρας, ενώ οι επιπλέον παράγοντες διευρύνουν τις διαφορές στη συνέχεια. Ειδικότερα, μόνο η επιλογή των σπουδών ευθύνεται για χάσμα 3 έως 5 ποσοστιαίων μονάδων στην αρχή της επαγγελματικής πορείας. Μέχρι όμως την ηλικία των 30, η επιλογή σπουδών εξηγεί περίπου το ένα πέμπτο της μισθολογικής διαφοράς.
Σύμφωνα με την Κομισιόν, ένας επιπλέον παράγων που διευρύνει το μισθολογικό χάσμα είναι το λεγόμενο «glass ceiling», το αόρατο πλαφόν που εμποδίζει την ιεραρχική ανέλιξη των γυναικών σε θέσεις ευθύνης. Ενδεικτικά, με τα προ-πανδημικά δεδομένα λιγότερες από το 10% των κορυφαίων εταιρειών στην Ε.Ε. απασχολούσαν γυναίκες σε θέσεις CEO. Παράλληλα, όμως, και σε θέσεις μάνατζερ οι γυναίκες είχαν κατά 23% χαμηλότερες αποδοχές σε σχέση με τους άνδρες. Βέβαια, μία ακόμη πιθανή εξήγηση για το έμφυλο μισθολογικό χάσμα είναι η προκατάληψη, η οποία εξακολουθεί να διαφαίνεται σε επιχειρήσεις του ευρωπαϊκού μπλοκ.
