«Με ντροπή το αναγνωρίζω» είπε ο Πάπας Φραγκίσκος προς τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο για το γεγονός ότι η Καθολική Εκκλησία δεν παρέσχε στην Ορθοδοξία βοήθεια κατά τον αγώνα των Ελλήνων για την ανεξαρτησία ενώ το μεταναστευτικό βρέθηκε στο επίκεντρο της συζήτησης των δύο αντρών και συμφώνησαν ότι πρέπει να εργασθούν πιο συστηματικά πάνω στον διάλογο Ορθοδόξων Καθολικών.
O διάλογος ανάμεσα σε ποντίφικα και αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο
Αρχιεπίσκοπος Αθηνών προς Πάπα: Ἡ Ὑμετέρα Ἁγιότης, ὡς ὁ σεμνός καί ταὐτοχρόνως δυναμικός Ἡγέτης τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς Ἐκκλησίας, θεωροῦμε ὅτι κατά τήν ἱστορική αὐτή συγκυρία διαθέτετε τό θάρρος καί τήν εἰλικρίνεια νά ἐξετάσετε τίς ἀστοχίες καί τίς παραλείψεις πατέρων Σας, οἱ ὁποῖοι δέν ἔστερξαν στόν Ἀγῶνα τοῦ λαοῦ μας γιά ἐλευθερία
Πάπας : Με ντροπή -το αναγνωρίζω για την Καθολική Εκκλησία- πράξεις και επιλογές, που λίγο ή τίποτε έχουν να κάνουν με τον Ιησού και με το Ευαγγέλιο, προερχόμενες μάλλον από τη δίψα για κέρδος και ισχύ, μάραναν την μεταξύ μας κοινωνία
Επίσκεψη στην Ελλάδα πραγματοποιεί ο Πάπας Φραγκίσκος από σήμερα, ύστερα από κατόπιν πρόσκληση της Προέδρου της Δημοκρατίας, Κατερίνας Σακελλαροπούλου.
Το απόγευμα ο Πάπας επισκέφθηκε τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμο. Παρέστησαν, οι Μητροπολίτες Δημητριάδος και Αλμυρού κ. Ιγνάτιος, Μεσσηνίας κ. Χρυσόστομος, Ν. Ιωνίας και Φιλαδελφείας κ. Γαβριήλ, Φαναρίου κ. Αγαθάγγελος, Γενικός Διευθυντής της Αποστολικής Διακονίας, Ο Αρχιγραμματέας της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, Επίσκοπος Ωρεών κ. Φιλόθεος, ο Πρωτοσύγκελος της Αρχιεπισκοπής Αρχιμανδρίτης Βαρνάβας Θεοχάρης, ο Διευθυντής της «Αποστολής» κ. Κωνσταντίνος Δήμτσας, Διευθυντές υπηρεσιών της Αρχιεπισκοπής.
Οι παριστάμενοι Αρχιερείς εκλήθησαν προσωπικώς από τον Αρχιεπίσκοπο ως έχοντες σχέση με τον διάλογο των δύο Εκκλησιών.
Αναφερόμενος στα 2οο χρόνια από το 1821 ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών είπε :«Ἡ Ὑμετέρα Ἁγιότης, ὡς ὁ σεμνός καί ταὐτοχρόνως δυναμικός Ἡγέτης τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς Ἐκκλησίας, θεωροῦμε ὅτι κατά τήν ἱστορική αὐτή συγκυρία διαθέτετε τό θάρρος καί τήν εἰλικρίνεια νά ἐξετάσετε τίς ἀστοχίες καί τίς παραλείψεις πατέρων Σας, οἱ ὁποῖοι δέν ἔστερξαν στόν Ἀγῶνα τοῦ λαοῦ μας γιά ἐλευθερία. Δέν εἶναι πρόθεσίς μου νά Σᾶς φέρω σέ δύσκολη θέση. Θεωρῶ ὅμως ὅτι μεταξύ ὅσων θέλουν νά ὀνομάζονται καί νά εἶναι ἐν Χριστῷ ἀδελφοί, ἡ καλύτερη γλῶσσα εἶναι καί παραμένει ἡ εἰλικρίνεια. Μακρυά καί πέρα ἀπό μᾶς ἡ κακῶς ἐννούμενη διπλωματία καί οἱ διπλωματικές διεργασίες».
Στην αντιφώνησή του ο Πάπας είπε: «Με ντροπή -το αναγνωρίζω για την Καθολική Εκκλησία- πράξεις και επιλογές, που λίγο ή τίποτε έχουν να κάνουν με τον Ιησού και με το Ευαγγέλιο, προερχόμενες μάλλον από τη δίψα για κέρδος και ισχύ, μάραναν την μεταξύ μας κοινωνία. Έτσι, αφήσαμε τη γονιμότητα να συμβιβασθεί εξαιτίας των διαιρέσεων. Η ιστορία έχει το δικό της βάρος και σήμερα εδώ αισθάνομαι την ανάγκη να ανανεώσω την αίτηση συγγνώμης από το Θεό και από τους αδερφούς για τα σφάλματα που διέπραξαν τόσοι καθολικοί» υπογράμμισε χαρακτηριστικά ο Πάπας. Εξάλλου, εντυπωσιακή ήταν η αναφορά του στο Άγιο Πνεύμα, το οποίο, όπως τόνισε, «μας καλεί σήμερα περισσότερο παρά στο παρελθόν να επουλώσουμε τις πληγές της ανθρωπότητος με το έλαιο της αγάπης».
Μεταναστευτικό, πανδημία
Ο Αρχιεπίσκοπος στην προσφώνησή του, μεταξύ άλλων, αναφέρθηκε στην κοινή επίσκεψη στην Λέσβο, μαζί με τον Οικουμενικό Πατριάρχη, που είχαν πραγματοποιήσει πριν από χρόνια με σκοπό την παγκόσμια αφύπνιση ενώπιον της πρόκλησης του προσφυγικού και μεταναστευτικού προβλήματος.
Μίλησε για την κρίση της πανδημίας που άλλαξε και συνεχίζει να αλλάζει τις ζωές των ανθρώπων σε ολόκληρο τον πλανήτη τονίζοντας πως ποικίλα προβλήματα εμφανίσθηκαν στην επιφάνεια. Βία, ανασφάλεια, φόβος, απελπισία και κυρίως απογοήτευση κυρίευσαν τις καρδιές των ανθρώπων, ανεξαρτήτως χρώματος, θρησκείας, γλώσσας και πολιτισμού.
Έκανε, επίσης, λόγο για το προσφυγικό ζήτημα και σημείωσε την ανάγκη η παγκόσμια κοινότητα να λάβει τολμηρές αποφάσεις. «Μαζί ὀφείλουμε νά κινητοποιήσουμε τούς βράχους, τά τείχη καί τήν ἀδιαλλαξία τῶν ἰσχυρῶν τῆς γῆς. Ἀρκετά πιά μέ τά ὄμορφα λόγια. Οἱ συνάνθρωποί μας στό Ἀφγανιστάν δέν μποροῦν νά ἀντέξουν αὐτές τίς δοκιμασίες. Θά ἀναγκασθοῦν νά φύγουν καί δυστυχῶς νά ἐργαλειοποιηθοῦν ἀπό Κράτη, ὅπως συστηματικά γίνεται ἀπό τήν γειτονική μας χώρα Τουρκία. Ἀναγκαζόμενοι νά βροῦν ἀσφαλεῖς χώρους, πιθανόν νά ὁδηγηθοῦν σέ συγκρούσεις, πολιτικές ἤ θρησκευτικές. Χρέος μας λοιπόν ἀποτελεῖ νά σταματήσουμε τήν μεταναστευτική ροή ἐν τῇ γενέσει της. Τώρα! Δέν ὑπάρχει ἄλλος χρόνος! Τό χρωστᾶμε στά παιδιά μας καί στίς ἐπερχόμενες γενεές. Ἄλλωστε, τό προσφυγικό εἶναι περίπλοκο ζήτημα. Πέραν τῶν οἰκονομικῶν, κοινωνικῶν καί πολιτικῶν ἀνισοτήτων, ἐνέχει ἐπίσης ὀντολογικές προεκτάσεις. Ἀπορρέει ἀπό τήν ἀνισότητα πού βιώνεται, ὅταν τό ἀνόμοιο δέν βρίσκεται ἐντός σχέσεως. Καί αὐτό, ὡς χριστιανούς καί θεολόγους, μᾶς ἀπασχολεῖ ἰδιαιτέρως» υπογράμμισε ο Αρχιεπίσκοπος.
200 χρόνια από το 1821
Σε άλλο σημείο, ο Αρχιεπίσκοπος επεσήμανε: «Σᾶς ὑποδεχόμεθα, ἐπί πλέον, σέ μία ἰδιαιτέρως ἱστορική συγκυρία γιά τήν Πατρίδα μας. Διακόσια (200) ἔτη παρῆλθαν ἀπό τῆς ἐθνικῆς μας παλιγγενεσίας. Ἀπό τούς ἀγῶνες καί τίς θυσίες τῶν ἡρώων μας ἀπέναντι στό σκοτάδι πού ἤθελε νά ἐπιβάλει τότε ὁ ὀθωμανικός ζυγός. Νίκησε ὅμως τό φῶς, ἐπικράτησε ἡ πίστη, ἑδραιώθηκαν οἱ θυσίες καί ἀναδείχθηκε ἐκ νέου τό λίκνο τῆς δημοκρατίας.
Ἡ Ὑμετέρα Ἁγιότης, ὡς ὁ σεμνός καί ταὐτοχρόνως δυναμικός Ἡγέτης τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς Ἐκκλησίας, θεωροῦμε ὅτι κατά τήν ἱστορική αὐτή συγκυρία διαθέτετε τό θάρρος καί τήν εἰλικρίνεια νά ἐξετάσετε τίς ἀστοχίες καί τίς παραλείψεις πατέρων Σας, οἱ ὁποῖοι δέν ἔστερξαν στόν Ἀγῶνα τοῦ λαοῦ μας γιά ἐλευθερία. Δέν εἶναι πρόθεσίς μου νά Σᾶς φέρω σέ δύσκολη θέση. Θεωρῶ ὅμως ὅτι μεταξύ ὅσων θέλουν νά ὀνομάζονται καί νά εἶναι ἐν Χριστῷ ἀδελφοί, ἡ καλύτερη γλῶσσα εἶναι καί παραμένει ἡ εἰλικρίνεια. Μακρυά καί πέρα ἀπό μᾶς ἡ κακῶς ἐννούμενη διπλωματία καί οἱ διπλωματικές διεργασίες».
Αντιφώνηση Πάπα
Στην αντιφώνησή του ο Πάπας, μεταξύ άλλων, αναφέρθηκε στις «κοινές μας ρίζες, που διέσχισαν τους αιώνες. Οι αποστολικές.». «Είναι υπόγειες, κρυμμένες, συχνά παραμελημένες, αλλά υπάρχουν και στηρίζουν τα πάντα», τόνισε.
«Κατόπιν, δυστυχώς, μεγαλώσαμε μακριά. Κοσμικά δηλητήρια μας μόλυναν, το ζιζάνιο της υποψίας μεγάλωσε την απόσταση και παύσαμε να καλλιεργούμε την μεταξύ μας κοινωνία. Με ντροπή -το αναγνωρίζω για την Καθολική Εκκλησία- πράξεις και επιλογές, που λίγο ή τίποτε έχουν να κάνουν με τον Ιησού και με το Ευαγγέλιο, προερχόμενες μάλλον από τη δίψα για κέρδος και ισχύ, μάραναν την μεταξύ μας κοινωνία. Έτσι, αφήσαμε τη γονιμότητα να συμβιβασθεί εξαιτίας των διαιρέσεων. Η ιστορία έχει το δικό της βάρος και σήμερα εδώ αισθάνομαι την ανάγκη να ανανεώσω την αίτηση συγγνώμης από το Θεό και από τους αδερφούς για τα σφάλματα που διέπραξαν τόσοι καθολικοί» υπογράμμισε χαρακτηριστικά ο Πάπας.
Εξάλλου, εντυπωσιακή ήταν η αναφορά του στο Άγιο Πνεύμα, το οποίο, όπως τόνισε, «μας καλεί σήμερα περισσότερο παρά στο παρελθόν να επουλώσουμε τις πληγές της ανθρωπότητος με το έλαιο της αγάπης».
Και συνέχισε: «Ο ίδιος ο Χριστός ζήτησε από τους δικούς του, κατά την ώρα της αγωνίας, την παρηγορία, λέγοντας να μείνουν κοντά του και να προσεύχονται. Η εικόνα του ελαίου μας οδηγεί έτσι στον κήπο των Ελαιών. ‘’Μείνατε ώδε και γρηγορείτε’’ (Μκ 14,24), είπε ο Ιησούς. Το αίτημά του προς τους Αποστόλους έγινε στον πληθυντικό. Και σήμερα επιθυμεί να αγρυπνούμε και να προσευχόμεθα: για να φέρουμε στον κόσμο την παρηγορία του Θεού και να θεραπεύσουμε τις πληγωμένες σχέσεις μας χρειάζεται η προσευχή των μεν υπέρ των δε. Είναι απαραίτητο για να φτάσουμε ‘’στην αναγκαία κάθαρση της ιστορικής μνήμης. Με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, οι μαθητές του Κυρίου, εμψυχωμένοι από την αγάπη, από το θάρρος της αληθείας και από την ειλικρινή θέληση να συγχωρήσει ο ένας τον άλλον και να συμφιλιωθούν, καλούνται να επανεξετάσουν μαζί το οδυνηρό τους παρελθόν και εκείνες τις πληγές που αυτό συνεχίζει δυστυχώς να προκαλεί ακόμη και σήμερα’’ (Άγιος Ιωάννης-Παύλος ο Β’ Εγκυκλ. ‘’Ίνα πάντες εν ώσιν’’)».
Επιπρόσθετα, μίλησε για τους μετανάστες, που «δεν μπορούν να αφεθούν στην αδιαφορία και να θεωρηθούν μόνον ως βάρος για να σηκώσουμε ή, ακόμη χειρότερα, να το μεταβιβάσουμε σε κάποιον άλλο».
Ακολουθεί ολόκληρη η Προσφώνηση του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου:
Ἁγιώτατε,
Εἶναι ἰδιαιτέρως σημαντική γιά ἐμᾶς ἡ παροῦσα ἡμέρα τῆς ἐπισκέψεως καί ὑποδοχῆς Σας στήν Ἱερά Ἀρχιεπισκοπή Ἀθηνῶν, κατόπιν τῆς εὐγενοῦς προσκλήσεως τήν ὁποία Σᾶς ἀπηύθυνε ἡ ἔντιμος Ἑλληνική Πολιτεία διά τῆς Ἐξοχωτάτης Προέδρου τῆς Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας κ. Αἰκατερίνης Σακελλαροπούλου.
Σᾶς ὑποδεχόμεθα μέ αἰσθήματα ἀδελφοσύνης καί τιμῆς. Ὡς εὖ παρέστητε τόσον Ὑμεῖς, ὅσον καί τά μέλη τῆς Συνοδίας Σας, στήν καθέδρα τῆς Ἐκκλησίας τῶν Ἀθηνῶν, πλησίον τοῦ ἱεροῦ βράχου τῆς Ἀκροπόλεως, πλησίον τοῦ ἱστορικοῦ τόπου, ὅπου γιά πρώτη φορά στήν εὐρωπαϊκή ἱστορία ὁ Ἀπόστολος τῶν Ἐθνῶν Παῦλος καί ἱδρυτής τῆς Ἐκκλησίας μας, ὁμίλησε γιά τόν ἄγνωστο Θεό, ὁμίλησε γιά τόν Κύριο ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστό: «διερχόμενος γάρ καί ἀναθεωρῶν τά σεβάσματα ὑμῶν εὗρον καί βωμόν ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο, Ἀγνώστῳ Θεῷ, ὅν οὖν ἀγνοοῦντες εὐσεβεῖτε, τοῦτον ἐγώ καταγγέλω ὑμῖν» (Πράξ. ιζ΄, 23).
Ἔχουμε τήν τιμή νά Σᾶς ὑποδεχόμεθα στήν Πατρίδα μας γιά δεύτερη φορά, ἀφοῦ εἶναι ἀκόμη νωπές στήν μνήμη μας οἱ στιγμές τῆς κοινῆς ἐπισκέψεώς μας στήν νῆσο τῆς Λέσβου, μαζί μέ τόν πρῶτο τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας, τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαῖο, μέ σκοπό τήν παγκόσμια ἀφύπνιση ἐνώπιον τῆς προκλήσεως τοῦ προσφυγικοῦ καί μεταναστευτικοῦ προβλήματος.
Σᾶς ὑποδεχόμεθα σέ μία ἰδιαιτέρως κρίσιμη περίοδο γιά τήν Πατρίδα μας, ἀλλά καί γιά ὁλόκληρη τήν οἰκουμένη. Ἡ σοβοῦσα πανδημική κρίση ἄλλαξε καί συνεχίζει νά ἀλλάζει τίς ζωές τῶν ἀνθρώπων σέ ὁλόκληρο τόν πλανήτη. Ποικίλα προβλήματα ἐμφανίσθηκαν στήν ἐπιφάνεια. Βία, ἀνασφάλεια, φόβος, ἀπελπισία καί κυρίως ἀπογοήτευση κυρίευσαν τίς καρδιές τῶν ἀνθρώπων, ἀνεξαρτήτως χρώματος, θρησκείας, γλώσσης καί πολιτισμοῦ.
Ἀπέναντι στήν φθορά τοῦ θανάτου εἴμεθα ὅλοι ἴσοι. Ἡ ἀνθρωπολογία τῆς ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας περιγράφει τήν φθαρτότητα τοῦ ἀνθρώπου, τό πρόσκαιρον τῆς δημιουργίας, ἐνῶ ταυτίζει τόν θάνατο μέ τήν ἁμαρτία. Ὁ Χριστός μας, ἐλευθέρωσε τό ἀνθρώπινο γένος ἀπό τήν φθορά τῆς ἁμαρτίας. Ἀνέστησε τόν πεπτωκότα ἄνθρωπο, μεταμόρφωσε τήν ζωή του καί «θανάτῳ θάνατον πατήσας», ὡς Ἀρχηγός τῆς ζωῆς καί τοῦ θανάτου προσέφερε τήν αἰώνια καί ἀτελεύτητη ζωή.
Στόν Ἀπόστολο Παῦλο φαίνεται ξεκάθαρα ἡ ταύτιση θανάτου καί ἁμαρτίας. Φαίνεται ὅμως καί ἡ πίστη τοῦ Ἀποστόλου στό γεγονός τῆς Ἀναστάσεως, καθόσον ὑπογραμμίζεται ὅλως ἰδιαιτέρως ἡ ἐλπίδα καί ἡ νέα βιοτή πού προσφέρει ὁ Ἀναστάς Ἰησοῦς. Γι’ αὐτό καί εὐαγγελίζεται ὁ Ἀπόστολος τήν εἰρήνη τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία καταργεῖ τήν βία: «καί ἐλθών εὐηγγελίσατο εἰρήνην ὑμῖν τοῖς μακράν καί τοῖς ἐγγύς» (Ἐφεσ. β΄, 17). Εἰρήνη πού τόσο πολύ ἔχει ἀνάγκη σήμερα ὁ κόσμος, γιατί μόνον ὁ Χριστός «καταπαύει τόν κλύδωνα» (πρβλ. Ματθ. ιδ΄, 22-34), διώχνει τόν φόβο, ἐνισχύει τήν ἀγάπη καί ἀνορθώνει τήν πίστη μας.
Ἡ «ἐν εἰρήνῃ» συμπόρευση Ἐκκλησίας καί ἐπιστήμης βοήθησε, συνέβαλε καί συμβάλλει τά μέγιστα στήν ἀντιμετώπιση τῆς πανδημίας. Ὁ λόγος τοῦ Χριστοῦ μαζί μέ τά ἐπιστημονικά ἐπιτεύγματα προστατεύουν τό δῶρο τῆς ζωῆς, ἐνισχύουν τήν πίστη τῶν ἀνθρώπων, ἐπεκτείνουν τήν εἰρήνη ἀπό ἀτομικό σέ κοινωνικό γεγονός.
Καί εἶναι ἀνάγκη ὅλοι οἱ χριστιανοί Ἡγέτες νά δώσουμε ἀπό κοινοῦ αὐτή τήν μαρτυρία πού χρειάζεται τώρα ἡ οἰκουμένη. Πολύ σωστά, ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαῖος ἐπεσήμανε ὅτι ἐκ τῆς ἐνσκηψάσης πανδημίας δέν ἀπειλεῖται ἡ πίστη, ἀλλά ἡ ζωή τοῦ ἀνθρώπου. Ἐμεῖς ἔχουμε χρέος νά ἀποσαφηνίζουμε αὐτή τήν οὐσιαστική διάκριση καί νά βοηθοῦμε τούς ἀνθρώπους νά παύσουν νά φοβοῦνται.
Σᾶς ὑποδεχόμεθα στήν φιλόξενη Ἑλλάδα μας, στήν χώρα πού γνωρίζει καλά τήν ἀρετή καί συνάμα τήν ἀρχοντιά τῆς φιλοξενίας. Ἄλλωστε, πολλές Ἑλληνίδες μητέρες περιέθαλψαν καί στίς ἡμέρες μας πολλούς πρόσφυγες ἀδελφούς μας σέ ὁλόκληρη τήν Ἑλλάδα. Σέ αὐτές, ἡ χριστιανική διδασκαλία τῆς ἀγάπης πέρασε στήν ἐφαρμογή, στήν πράξη, ἔγινε βίωμα. Δέν ἔμεινε στά λόγια. Αὐτές οἱ μητέρες συνεχίζουν νά μᾶς διδάσκουν μέ ὅ,τι ὀμορφότερο ἔχει καί μπορεῖ νά δώσει ἡ ἀνθρώπινη ψυχή. Μέ τήν φιλαλληλία, τήν ἀγάπη, τήν ἀποδοχή, τήν κατανόηση, τήν ἀνιδιοτέλεια.
Πραγματικά, χαίρομαι γιά τήν εὐαισθησία σας στό προσφυγικό καί μεταναστευτικό ζήτημα. Ἀναγνωρίζω τήν μεγάλη προσφορά σας στήν ἐνσωμάτωση καί ὑποδοχή τόσων προσφύγων κατά τά τελευταῖα ἔτη. Ὅμως αἰσθάνομαι ταὐτοχρόνως τήν ἀνάγκη νά ἐπισημάνω μαζί μέ Σᾶς ὅτι ὀφείλουμε νά κρούσουμε τόν κώδωνα τοῦ κινδύνου μπροστά στήν μεγάλη αὐτή πρόκληση. Ἐάν ἡ παγκόσμια κοινότητα, οἱ ἡγέτες τῶν ἰσχυρῶν κρατῶν, οἱ διεθνεῖς ὀργανισμοί δέν λάβουν τολμηρές ἀποφάσεις, ἡ συνεχῶς ἀπειλούμενη παρουσία τῶν ἀπροστάτευτων προσφύγων γυναικῶν καί τῶν παιδιῶν θά συνεχίζεται αὐξανόμενη παγκοσμίως. Τά αὐτονόητα δικαιώματα στήν παιδεία, τήν θρησκευτική ἐλευθερία, τήν ἰσότητα, θά συνεχίσουν νά ὑποσκάπτονται.
Μαζί ὀφείλουμε νά κινητοποιήσουμε τούς βράχους, τά τείχη καί τήν ἀδιαλλαξία τῶν ἰσχυρῶν τῆς γῆς. Ἀρκετά πιά μέ τά ὄμορφα λόγια. Οἱ συνάνθρωποί μας στό Ἀφγανιστάν δέν μποροῦν νά ἀντέξουν αὐτές τίς δοκιμασίες. Θά ἀναγκασθοῦν νά φύγουν καί δυστυχῶς νά ἐργαλειοποιηθοῦν ἀπό Κράτη, ὅπως συστηματικά γίνεται ἀπό τήν γειτονική μας χώρα Τουρκία. Ἀναγκαζόμενοι νά βροῦν ἀσφαλεῖς χώρους, πιθανόν νά ὁδηγηθοῦν σέ συγκρούσεις, πολιτικές ἤ θρησκευτικές. Χρέος μας λοιπόν ἀποτελεῖ νά σταματήσουμε τήν μεταναστευτική ροή ἐν τῇ γενέσει της. Τώρα! Δέν ὑπάρχει ἄλλος χρόνος! Τό χρωστᾶμε στά παιδιά μας καί στίς ἐπερχόμενες γενεές. Ἄλλωστε, τό προσφυγικό εἶναι περίπλοκο ζήτημα. Πέραν τῶν οἰκονομικῶν, κοινωνικῶν καί πολιτικῶν ἀνισοτήτων, ἐνέχει ἐπίσης ὀντολογικές προεκτάσεις. Ἀπορρέει ἀπό τήν ἀνισότητα πού βιώνεται, ὅταν τό ἀνόμοιο δέν βρίσκεται ἐντός σχέσεως. Καί αὐτό, ὡς χριστιανούς καί θεολόγους, μᾶς ἀπασχολεῖ ἰδιαιτέρως.
Σᾶς ὑποδεχόμεθα σέ μία ἐξίσου κρίσιμη στιγμή γιά ὁλόκληρη τήν οἰκουμένη καί γιά τό μέλλον τῶν παιδιῶν μας. Ἡ πρόσφατη συμφωνία γιά τήν μείωση τῶν ρίπων τοῦ ἄνθρακα στήν Γλασκώβη ἀπογοήτευσε τό μεγαλύτερο μέρος τῶν ἀνθρώπων. Στό περιβάλλον ὅμως δέν χωροῦν συμβιβασμοί. Τό μεγάλο αὐτό δῶρο τοῦ Θεοῦ ἀπειλεῖται καί ἄν δέν ἀναλάβουμε τολμηρές πρωτοβουλίες, τό ζοφερό μέλλον εἶναι μπροστά μας.
Σᾶς καλῶ νά καταδικάσουμε μαζί τήν μυωπική αὐτή πολιτική τῶν ἡγετῶν-κρατῶν, ἰσχυρῶν στήν παραγωγή ἐνέργειας. Δέν ἀρκεῖ νά προβάλλεται μόνον ὁ πλοῦτος, τό κέρδος καί οἱ εὔκολες λύσεις. Δέν ἀρκεῖ νά χρησιμοποιοῦμε ρηχά ἐπιχειρήματα γιά δῆθεν ἀπαιτούμενο χρόνο προσαρμογῆς. Τό ὀφείλουμε στά παιδιά μας. Μοιραζόμαστε, ἄλλωστε, τά ἴδια σχεδόν ἡλικιακά χρόνια καί γνωρίζουμε πολύ καλά τήν ἀγωνία γιά τό αὔριο. Ζοῦμε καί ζήσαμε τήν ζωή μας, ἔχοντας ἀπολαύσει τίς ὀμορφιές τοῦ Θεοῦ στήν φύση καί στό περιβάλλον. Τί γίνεται ὅμως μέ τίς νεώτερες γενεές;
Εἶμαι βέβαιος πώς κρούω σέ ἀνοικτές θύρες καί γι’ αὐτό σᾶς παρακαλῶ νά ἀναλάβουμε ἀπό κοινοῦ δράσεις πρός αὐτή τήν κατεύθυνση. Ἡ Ἐκκλησία τῶν Ἀθηνῶν καί ὅλες της οἱ δομές θά εἶναι στήν διάθεσή μας.
Σᾶς ὑποδεχόμεθα, ἀκόμη, σέ μία χρονική συγκυρία πού φαίνεται ὅτι τά γεγονότα ἔχουν ξεπεράσει τούς χριστιανούς Ἡγέτες. Ὁ σύγχρονος πολιτισμός μετακινήθηκε ἀπό τό νόημα πού παραδοσιακά ἔδινε ἡ θρησκεία. Στηρίζεται πλέον στό νόημα πού παράγει μιά νέα, κατ’ οὐσία, θρησκευτικότητα: ἡ ψηφιακή τεχνολογία. Ἡ κατάργηση τῶν ὁρίων τοῦ χώρου καί τοῦ χρόνου, δημιουργοῦν τήν ψευδαίσθηση ὅτι ὁ ἄνθρωπος δέν ἔχει οὔτε ὅρια οὔτε περιορισμούς. Ὅτι ἔχει κατακτήσει ἐπί γῆς τήν ἀθανασία, πού ἐμεῖς μεταθέτουμε στά Ἔσχατα. Εἶναι σχεδόν μαγεμένος ἀπό τήν διευκόλυνση καί τίς δυνατότητες πού τοῦ παρέχει ἡ ψηφιακή ἀνάπτυξη, ὥστε νά μή συνειδητοποιεῖ τήν ἀνελευθερία μέ τήν ὁποία, ἐν τέλει, τόν ὑπονομεύει. Γι’ αὐτό, ὅλο καί περισσότερο ἀναμένει μέ ἀνυπομονησία σχηματίζοντας ἀτελείωτες σειρές, τήν ἑπόμενη θαυματουργική ἐφαρμογή της. Φαίνεται, δυστυχῶς, ὅτι ἡ ἀπομάγευση τοῦ κόσμου, πού εὐαγγελίσθηκε ὁ Διαφωτισμός, ἀποδεικνύεται μιά πλάνη.
Σᾶς ὑποδεχόμεθα, ἐπί πλέον, σέ μία ἰδιαιτέρως ἱστορική συγκυρία γιά τήν Πατρίδα μας. Διακόσια (200) ἔτη παρῆλθαν ἀπό τῆς ἐθνικῆς μας παλιγγενεσίας. Ἀπό τούς ἀγῶνες καί τίς θυσίες τῶν ἡρώων μας ἀπέναντι στό σκοτάδι πού ἤθελε νά ἐπιβάλει τότε ὁ ὀθωμανικός ζυγός. Νίκησε ὅμως τό φῶς, ἐπικράτησε ἡ πίστη, ἑδραιώθηκαν οἱ θυσίες καί ἀναδείχθηκε ἐκ νέου τό λίκνο τῆς δημοκρατίας.
Ἡ Ὑμετέρα Ἁγιότης, ὡς ὁ σεμνός καί ταὐτοχρόνως δυναμικός Ἡγέτης τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς Ἐκκλησίας, θεωροῦμε ὅτι κατά τήν ἱστορική αὐτή συγκυρία διαθέτετε τό θάρρος καί τήν εἰλικρίνεια νά ἐξετάσετε τίς ἀστοχίες καί τίς παραλείψεις πατέρων Σας, οἱ ὁποῖοι δέν ἔστερξαν στόν Ἀγῶνα τοῦ λαοῦ μας γιά ἐλευθερία. Δέν εἶναι πρόθεσίς μου νά Σᾶς φέρω σέ δύσκολη θέση. Θεωρῶ ὅμως ὅτι μεταξύ ὅσων θέλουν νά ὀνομάζονται καί νά εἶναι ἐν Χριστῷ ἀδελφοί, ἡ καλύτερη γλῶσσα εἶναι καί παραμένει ἡ εἰλικρίνεια. Μακρυά καί πέρα ἀπό μᾶς ἡ κακῶς ἐννούμενη διπλωματία καί οἱ διπλωματικές διεργασίες.
Προσωπικά, τρέφω μεγάλη ἐκτίμηση καί ἀγάπη στό πρόσωπό σας. Ἐξ ἀρχῆς τῆς ἐκκλησιαστικῆς σας πορείας διακονεῖτε τόν ἄνθρωπο μιμούμενος τόν Κύριό μας, ὁ ὁποῖος: «οὐκ ἦλθε διακονηθῆναι ἀλλά διακονῆσαι» (Μαρκ. ι΄, 45).
Γεννηθήκατε, μεγαλώσατε καί διακονήσατε σέ μιά χώρα πού γνώρισε σκληρές περιπέτειες καί μεγάλες ἀνισότητες, οἰκονομικές, ταξικές καί φυλετικές. Ἐπιλέξατε, ὄχι τυχαῖα, νά λάβετε τό ὄνομα τοῦ ἁγίου τῆς Ὑμετέρας Ἐκκλησίας Φραγκίσκου τῆς Ἀσίζης, γιά τόν ὁποῖον προσφυῶς ἔχετε πεῖ ὅτι «ἔφερε στόν Χριστιανισμό μιά ἰδέα φτώχειας ἐνάντια στήν πολυτέλεια, τήν ὑπερηφάνεια, τή ματαιοδοξία τῶν πολιτικῶν καί ἐκκλησιαστικῶν δυνάμεων τῆς ἐποχῆς».
Γι’ αὐτό καί ἔχω τήν βεβαιότητα ὅτι ὡς ὁ ρηξικέλευθος Προκαθήμενος τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς Ἐκκλησίας γνωρίζετε πώς νά ἀποτινάξετε τά βάρη τοῦ παρελθόντος, καί ἰδίως ὅσα ἀφοροῦν στά γεγονότα τῆς Ἑλληνικῆς Ἐθνεγερσίας, πού δυστυχῶς ἔχουν πληγώσει τό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας μας. Ὀφείλουμε στό αἷμα αὐτῶν τῶν ἡρώων καί τῶν μαρτύρων τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως τήν ἀποκατάστασή τους ἀπό Σᾶς μέσα στό ἱστορικό γίγνεσθαι. Ἐμπιστεύομαι ἀπολύτως τήν κρίση, τό πνευματικό μεγαλεῖο καί τήν μεγάλη ἐκκλησιαστική σας ἐμπειρία.
Σᾶς ὑποδεχόμεθα, τέλος, Ἁγιώτατε, ἀναγνωρίζοντας στό πρόσωπό σας ἕνα ἱκανό καί ταπεινό ἐργάτη τοῦ μηνύματος τοῦ Εὐαγγελίου γιά τήν ἑνότητά μας στήν κοινή πίστη ἐν Χριστῷ. Ἡ κοινή πορεία τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς μετά τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας κατά τήν πρώτη χιλιετία τοῦ Χριστιανισμοῦ ἔχει νά μᾶς διδάξει πολλά. Ἐπί πλέον, ἡ δέσμευση ἡμῶν τῶν Ὀρθοδόξων κατά τήν Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδο τῆς Κρήτης τό 2016, ὑπό τήν καθοδήγηση τῆς Μητρός Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως, γιά τήν συνέχιση τοῦ θεολογικοῦ διαλόγου ἀποτελεῖ συστατικό στοιχεῖο τῆς ἀποστολῆς μας. Ὀφείλουμε τήν ἐξακολούθηση τοῦ διαλόγου ἐν ἀληθείᾳ καί ἀγάπῃ, χωρίς συμβιβασμούς καί μισαλλοδοξίες «ἵνα μή ἐγκοπήν τινα δῶμεν τῷ εὐαγγελίῳ τοῦ Χριστοῦ» (Α΄ Κορ. Θ΄, 12), ἔχοντες ἀσφαλῶς τήν βεβαιότητα ὅτι δέν μᾶς ἐπιτρέπεται νά ἀφήνουμε διῃρημένο τόν ἄρραφο χιτῶνα τοῦ Κυρίου, ἀφοῦ, ὅπως λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, «οὐ μεμέρισται ὁ Χριστός» (Α΄ Κορ. α΄, 13).
Ἁγιώτατε,
Κατακλείοντας τίς παροῦσες ταπεινές σκέψεις μας, μέ ἀφορμή τήν ἔλευσή Σας κοντά μας, εὐχόμεθα ὁλοψύχως ὁ Πανάγαθος καί Δωρεοδότης Θεός νά Σᾶς χαρίζει ὑγεία ἀκλόνητη, νά Σᾶς φωτίζει στό μεγάλο ἔργο πού ἔχετε ἀναλάβει γιά τήν διακονία τῶν ἀνθρώπων καί τήν ἑνότητα τῶν χριστιανῶν καί νά Σᾶς ἐνισχύει στήν πορεία σας, γιά τήν ἐπίτευξη ὅλων τῶν ἀνωτέρω.
