Από σήμερα, Δευτέρα 13 Δεκεμβρίου, αρχίζουν οι αιτήσεις του προγράμματος «Εξοικονομώ 2021» ύψους 632 εκατ. ευρώ.
Έως το τέλος Ιανουαρίου οι ιδιοκτήτες θα μπορούν να εισέλθουν στην πλατφόρμα και να διεκδικήσουν την ενεργειακή επιδότηση των κατοικιών τους.
Οι πολυκατοικίες θα πάρουν τη σκυτάλη την τρίτη εργάσιμη μέρα μετά τη λήξη υποβολής των αιτήσεων για μονοκατοικίες/μεμονωμένα διαμερίσματα.
Σκοπός του υπουργείου Περιβάλλοντος είναι να αναβαθμιστούν για πρώτη φορά περί τις 50.000 κατοικίες, 38% περισσότερων συγκριτικά με τον προηγούμενο κύκλο, με μια πιο δίκαιη διαδικασία, και για αυτόν το λόγο θεσπίζονται ενεργειακά, οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια.
Το «Εξοικονομώ 2021» θα συμβάλει στην επίτευξη του στόχου που έχει τεθεί στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), για την ενεργειακή αναβάθμιση 600.000 κτιρίων έως το τέλος της δεκαετίας, σύμφωνα με τον «Ελεύθερο Τύπο».
Κονδύλια
Το πρόγραμμα θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης με 632 εκατ. ευρώ και μαζί με τη μόχλευση θα κινητοποιηθούν συνολικά κεφάλαια πάνω από 1 δισ. ευρώ. Η μέση εκτιμώμενη επιδότηση θα ανέλθει σε ποσοστό 62% της συνολικής δαπάνης.
Μεταξύ των σημαντικότερων διαφορών είναι η κατάργηση της χρονικής ιεράρχησης των αιτήσεων και η δημιουργία λίστας επιλαχόντων. Για πρώτη φορά θα υπάρχει ξεχωριστός προϋπολογισμός ύψους 100 εκατ. ευρώ για ευάλωτα νοικοκυριά, ενώ θα ληφθεί ειδική μέριμνα για μονογονεϊκές οικογένειες, πολυτέκνους και νοικοκυριά με ΑμεΑ. Ως σημαντικότερο κριτήριο, ορίζεται η εκτιμώμενη ετήσια εξοικονόμηση ενέργειας βάσει του προτεινόμενου κόστους παρεμβάσεων.
Τι άλλο όμως αλλάζει; Θα υπάρχει μπόνους επιδότησης για ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών που είναι νοικιασμένες. Συγκεκριμένα, τα ποσοστά επιδότησης των επενδύσεων σε κατοικίες, που είτε είναι μισθωμένες είτε έχουν παραχωρηθεί δωρεάν, κλιμακώνονται από 40% έως 65%, ανάλογα με το εισόδημα του ιδιοκτήτη, ενώ με την αρχική εκδοχή του Οδηγού που είχε τεθεί σε δημόσια διαβούλευση το ποσοστό ήταν 40% για όλους, ανεξαρτήτως εισοδήματος. Πρόκειται για ένα αίτημα της Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων που έγινε δεκτό από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα, προκειμένου να διευκολυνθούν οι επενδύσεις σε περισσότερες κατηγορίες κατοικιών.
Παράλληλα, για όλους τους τύπους αίτησης (μεμονωμένων διαμερισμάτων, μονοκατοικιών, πολυκατοικιών), προβλέπεται υποχρεωτική αναβάθμιση κατά τουλάχιστον τρεις ενεργειακές κατηγορίες, ώστε να εξασφαλίζεται Εξοικονόμηση Πρωτογενούς Ενέργειας σε ποσοστό άνω του 30%.
Κατά την ολοκλήρωση του έργου και βάσει του δεύτερου Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης θα γίνουν έλεγχοι επίτευξης τόσο για τον ελάχιστο ενεργειακό στόχο όσο και για την εξοικονόμηση ενέργειας.
Τι αλλάζει
Ποιες όμως άλλες αλλαγές που θα δουν οι ιδιοκτήτες σε σχέση με τα προηγούμενα προγράμματα εξοικονόμησης; Το ΥΠΕΝ, σε μια προσπάθεια να επιδοτηθούν ενεργειακά περισσότερες κατοικίες και ταυτόχρονα να αυξηθούν οι δικαιούχοι, προχώρησε σε σημαντικές διαφοροποιήσεις σε σχέση με τα προηγούμενα προγράμματα.
Πιο αναλυτικά, στο νέο πρόγραμμα καταργείται η χρονική προτεραιότητα για την υποβολή των αιτήσεων και δίνεται βάρος στα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα, καθώς και στις παλιές κατοικίες που έχουν μεγαλύτερες ανάγκες ενεργειακής αναβάθμισης και στις κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με μεγαλύτερες ανάγκες σε θέρμανση (π.χ. ορεινές).
Επίσης, κριτήριο υπαγωγής στη δράση θα είναι οι βαθμοημέρες (ακραίες καιρικές συνθήκες ανά περιοχή), σύστημα το οποίο έχει υιοθετήσει το υπουργείο Οικονομικών για τη διάθεση του επιδόματος θέρμανσης.
Ταυτόχρονα, το πρόγραμμα εστιάζει στα πιο ενεργοβόρα κτίρια και στις Περιφέρειες με περισσότερο κρύο το χειμώνα.
Μεταξύ των αλλαγών που υπάρχουν στο νέο πρόγραμμα σε σχέση με τα προηγούμενα, επανακαθορίζονται τα ποσοστά επιδοτήσεων με γνώμονα την εκτιμώμενη ετήσια εξοικονόμηση ενέργειας ανά Kwh, βάσει του προτεινόμενου κόστους παρεμβάσεων.
Σημαντική επίσης τροποποίηση, η οποία στόχο έχει την αποδοτικότερη απορρόφηση κονδυλίων, είναι η κατανομή που θα γίνεται πλέον ανά Περιφερειακή Ενότητα(νομός) και όχι ανά Περιφέρεια όπως γινόταν στο παρελθόν.
Επιπλέον, περιορίζεται ο αριθμός των αιτήσεων ανά ωφελούμενο σε 1 αίτηση, ενώ καταργούνται οι αιτήσεις αποκλειστικά για παρεμβάσεις σε κοινόχρηστους χώρους σε πολυκατοικίες.
Πληροφορίες
Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν από χθες, Κυριακή, να μπουν στη σελίδα https://exoikonomo2021.gov.gr και να δουν όλες τις απαραίτητες πληροφορίες που έχουν σχέση με το πρόγραμμα, και συγκεκριμένα ποιοι έχουν δικαίωμα συμμετοχής, το ύψος της επιδότησης, τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, τη διαδικασία υποβολής αιτήσεων, το ενεργειακό πλαίσιο στο οποίο πρέπει να ανήκουν τα δυνητικά επωφελούμενα κτίρια, σύμφωνα με τον «Κανονισμό Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων», το είδος των επιλέξιμων παρεμβάσεων, τα στάδια και τα κριτήρια για την αξιολόγηση των αιτήσεων, αλλά και τις προθεσμίες.
Εξοικονομώ 2021: Δικαιούχοι, επιλέξιμες κατοικίες και δαπάνες
Με την κλεψύδρα να μετρά αντίστροφα, οι ιδιοκτήτες καλούνται εντός των επόμενων λίγων ημερών να έχουν έτοιμα όλα τα απαραίτητα έγγραφα προκειμένου να αιτηθούν την ενεργειακή επιδότηση των κατοικιών τους.
Στο νέο πρόγραμμα που θα βγει στον… αέρα στις 13 Δεκεμβρίου και θα μπορούν να υποβάλλονται αιτήσεις για 50 ημέρες, οι πολίτες θα πρέπει να είναι προετοιμασμένοι.
Σύμφωνα με τον Οδηγό, ο ενδιαφερόμενος θα πρέπει μεταξύ άλλων να φροντίσει να έχει όλα τα έγγραφα-σχέδια πολεοδομίας του ακινήτου και να προχωρήσει άμεσα σε νομιμοποίηση όποιων αυθαιρεσιών υπάρχουν πριν από την αίτηση στο πρόγραμμα.
Δίνουν ώθηση
Οι παρεμβάσεις που δίνουν τη μεγαλύτερη εξοικονόμηση ενέργειας και αναβαθμίζουν σημαντικά την κατοικία ενεργειακά είναι οι μονώσεις, τα ηλιακά για ζεστά νερά χρήσης και η αντικατάσταση του συστήματος θέρμανσης με αυτόνομη, όπως Λέβητας Φυσικού Αερίου ή Αντλία Θερμότητας.
Για την επιλογή των παρεμβάσεων, θα χρειαστεί η συμμετοχή ενός έμπειρου ενεργειακού επιθεωρητή.
Σε περίπτωση που ενδιαφέρεται για αίτηση κάποιος σε κατοικία που την έχει κάνει δωρεάν παραχώρηση ή τη νοικιάζει, η επιχορήγηση είναι 40% και δεν εξαρτάται από το εισόδημα.
Ωφελούμενοι
Δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα έχουν φυσικά πρόσωπα με εμπράγματο δικαίωμα σε επιλέξιμη κατοικία. Το εμπράγματο δικαίωμα (πλήρης κυριότητα/επικαρπία/ψιλή κυριότητα) του αιτούντα θα πρέπει να υφίσταται κατά το έτος αναφοράς του προγράμματος (φορολογικό έτος 2020), όπως και κατά την υποβολή της αίτησης.
Σε περίπτωση ύπαρξης περισσότερων δικαιούχων εμπράγματων δικαιωμάτων (συγκυρίων) σε επιλέξιμη κατοικία: αν η κύρια χρήση τής υπό αίτηση κατοικίας γίνεται από έναν εκ των συγκυρίων, δικαίωμα συμμετοχής στο Πρόγραμμα έχει μόνον ο συγκύριος που την ιδιοκατοικεί.
Αν η κύρια χρήση τής υπό αίτηση κατοικίας αφορά σε έτερο πρόσωπο μη συγκύριο (δωρεάν παραχώρηση/ενοικίαση), δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα έχει οποιοσδήποτε εκ των συγκυρίων με εμπράγματο δικαίωμα πλήρους κυριότητας/επικαρπίας (όχι ψιλή κυριότητα).
Η κύρια χρήση της κατοικίας καταγράφεται στα στοιχεία της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του χρήστη εντός των τελευταίων 3 ετών, με προτεραιότητα το έτος αναφοράς (φορολογικό έτος 2020).
Σε περίπτωση που από τα στοιχεία της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος για το έτος αναφοράς προκύπτει ότι το ακίνητο δεν ήταν σε χρήση (κενό διαμέρισμα, κενή μονοκατοικία) το εν λόγω φορολογικό έτος, για την πιστοποίηση της κύριας χρήσης κατοικίας θα χρησιμοποιηθούν αντίστοιχα δικαιολογητικά ενός εκ των δύο προηγούμενων φορολογικών ετών. Εάν η κατοικία έχει αποκτηθεί μετά τις 31.12.2020 (πρόσφατη απόκτηση ακινήτου), θα ζητηθεί έγγραφη δέσμευση για την κύρια χρήση της κατοικίας.
Στις ενοικιαζόμενες κατοικίες εφαρμόζονται οι διατάξεις του Κανονισμού 1407/2013 της Επιτροπής Ε.Ε. για τις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας (de minimis), όπου καθορίζονται τα όρια σώρευσης. Δεν είναι επιλέξιμες κατοικίες με χρήση βραχυχρόνιας μίσθωσης.
Στο πλαίσιο του Προγράμματος υπάρχουν 2 διακριτοί τύποι αιτήσεων:
- Αίτηση μεμονωμένου διαμερίσματος ή μονοκατοικίας.
- Αίτηση πολυκατοικίας (συμπεριλαμβανομένων των αιτήσεων των διαμερισμάτων ως μέρος αίτησης σε πολυκατοικία).
Δικαίωμα υποβολής
Σε περίπτωση όπου υπάρχουν πολλοί συγκύριοι και η χρήση της κύριας κατοικίας γίνεται από κάποιον από αυτούς, δικαίωμα υποβολής αίτησης στο πρόγραμμα έχει μόνον ο συγκύριος που ιδιοκατοικεί και λαμβάνει το αντίστοιχο κλιμακωτό ποσοστό ανά εισοδηματική κατηγορία.
Αντίστοιχα, σε περίπτωση όπου η χρήση κατοικίας γίνεται από τρίτο πρόσωπο-μη συγκύριο (δωρεάν παραχώρηση/ενοικίαση), δικαίωμα υποβολής αίτησης στο πρόγραμμα έχει οποιοσδήποτε εκ των επικαρπωτών – πλήρων κυρίων (όχι ο ψιλός κύριος) και λαμβάνει το αντίστοιχο κλιμακωτό ποσοστό ανά εισοδηματική κατηγορία.
Για αιτήσεις πολυκατοικίας, όταν συμμετέχει το σύνολο των χιλιοστών της πολυκατοικίας, προβλέπεται πρόσθετη επιχορήγηση (bonus) +10% στο προβλεπόμενο ποσοστό επιχορήγησης του κάθε συμμετέχοντος διαμερίσματος.
Το ποσοστό επιχορήγησης αφορά στον επιλέξιμο προϋπολογισμό παρεμβάσεων. Για το υπόλοιπο ποσοστό έως το 100% του επιλέξιμου προϋπολογισμού παρεμβάσεων υφίσταται η δυνατότητα χορήγησης δανείου με επιδότηση επιτοκίου, στη βάση σχετικού αιτήματος του ωφελουμένου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η δαπάνη για το κόστος των δύο ενεργειακών επιθεωρήσεων, η δαπάνη του συμβούλου έργου, η δαπάνη για την κατάρτιση της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου/Διηρημένης Ιδιοκτησίας, καθώς και τυχόν λοιπές δαπάνες μελετών, καλύπτονται εξ ολοκλήρου από το πρόγραμμα.
Προϋποθέσεις
Μία κατοικία, προκειμένου να κριθεί επιλέξιμη, πρέπει να πληροί τις ακόλουθες γενικές προϋποθέσεις:
- Υφίσταται νόμιμα.
- Δεν έχει κριθεί κατεδαφιστέα.
- Χρησιμοποιείται ως κύρια κατοικία.Έχει καταταχθεί βάσει του Πρώτου Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (Α’ ΠΕΑ) σε κατηγορία χαμηλότερη ή ίση της Γ’.
Σε καμία περίπτωση δεν είναι επιλέξιμες οι ιδιοκτησίες του κτιρίου που δεν χρησιμοποιούνται για κατοικία (π.χ. κατάστημα στο ισόγειο κτιρίου).
Επισημαίνεται ότι, λόγω των ηλεκτρονικών διασταυρώσεων των στοιχείων κατοικίας που καταχωρίζονται στην αίτηση με τα αντίστοιχα στοιχεία που έχουν δηλωθεί στη φορολογική αρχή, είναι απαραίτητο στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος του ενοίκου (Ε1), εάν υπάρχει μίσθωση/δωρεάν παραχώρηση της κύριας κατοικίας, και στην αναλυτική κατάσταση για τα μισθώματα ακίνητης περιουσίας (Ε2), καθώς και στη δήλωση στοιχείων ακινήτων (Ε9) να εμπεριέχεται πλήρως και ορθά ο αριθμός παροχής ηλεκτρικού ρεύματος του ακινήτου.
Τι καλύπτεται
Ως ημερομηνία έναρξης επιλεξιμότητας δαπανών ορίζεται η 1η/2/2020 βάσει του Κανονισμού (Ε.Ε.) 2021/241 για τη θέσπιση του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Δεν είναι επιλέξιμα έργα τα οποία, βάσει των προσκομιζόμενων παραστατικών δαπάνης, έχουν ολοκληρωθεί ως προς το φυσικό αντικείμενο ή έχουν εκτελεστεί πλήρως μέχρι και την ημερομηνία υποβολής της αίτησης.
Μόνον οι παρεμβάσεις που ολοκληρώνονται μετά την έκδοση του Α’ ΠΕΑ μπορούν να θεωρηθούν επιλέξιμες για το πρόγραμμα και σε κάθε περίπτωση οι δαπάνες θα πρέπει να έχουν πραγματοποιηθεί από την 1η/2/2020 (ημερομηνία έναρξης επιλεξιμότητας) και μετά.
Διευκρινίζεται ότι, στο πλαίσιο των απαιτήσεων του Προγράμματος, γίνονται δεκτά ΠΕΑ, που έχουν εκδοθεί μετά την 27η.11.2017 (ημερομηνία ενεργοποίησης του πληροφοριακού συστήματος έκδοσης Πιστοποιητικών Ενεργειακής Απόδοσης βάσει του ΚΕνΑΚ που έχει εγκριθεί με την απόφαση ΔΕΠΕΑ/οικ. 178581/30.06.2017, ΦΕΚ Β’ 2367/12.07.2017) και προ της 1ης/2/2020, καθώς και μελέτες και Εγκρίσεις Εργασιών Δόμησης Μικρής Κλίμακας που έχουν εκδοθεί προ της 1ης/2/2020, η δαπάνη τους όμως δεν είναι επιλέξιμη από το Πρόγραμμα.
Οι παρεμβάσεις, που υποβάλλονται με την αίτηση για υπαγωγή στο πρόγραμμα, προκύπτουν βάσει των συστάσεων του Ενεργειακού Επιθεωρητή και αφορούν αποκλειστικά στις ακόλουθες κατηγορίες επιλέξιμων παρεμβάσεων:
1.Αντικατάσταση κουφωμάτων.
2.Τοποθέτηση/αναβάθμιση θερμομόνωσης.
3.Αναβάθμιση συστήματος θέρμανσης/ψύξης.
4.Σύστημα ZNX με χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ).
5.Λοιπές παρεμβάσεις εξοικονόμησης (smart home, αναβάθμιση φωτισμού).
Ελάχιστες ενεργειακές απαιτήσεις
Οι παρεμβάσεις που θα γίνουν στις κατοικίες θα πρέπει να ικανοποιούν τις ελάχιστες απαιτήσεις του «Κανονισμού Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων» (ΚΕνΑΚ), καθώς και τις πρόσθετες απαιτήσεις του προγράμματος.
Η πρόταση (συνδυασμός παρεμβάσεων) για ενεργειακή αναβάθμιση, που υποβάλλεται με την αίτηση, θα πρέπει να καλύπτει τον ελάχιστο ενεργειακό στόχο αίτησης, ως εξής:
- Για αιτήσεις μεμονωμένων διαμερισμάτων και μονοκατοικιών, αναβάθμιση κατά 3 ενεργειακές κατηγορίες, σε σχέση με την κατάταξη στο Α’ ΠΕΑ.
- Για αιτήσεις πολυκατοικιών , αναβάθμιση κατά 3 ενεργειακές κατηγορίες, σε σχέση με την κατάταξη στο Α’ ΠΕΑ.
