“Στο ερώτημα γιατί κάποιες μητέρες φτάνουν, σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, να σκοτώσουν τα ίδια τους τα παιδιά, θέλω να τονίσω ότι, σχετικά με την υπόθεση της Πάτρας, επειδή δεν υπάρχει κατηγορούμενος ούτε έχουν ασκηθεί κατηγορίες σε συγκεκριμένο πρόσωπο, οι απαντήσεις είναι καθαρά θεωρητικές και βασίζονται στα μέχρι τώρα δεδομένα της βιβλιογραφίας.
Ο ισχυρότερος και συχνότερος λόγος που μια μητέρα μπορεί να οδηγήσει τον εαυτό της σε αυτή την αποτρόπαια πράξη, που είναι άλλωστε ένα σκάνδαλο της φύσης, μπορεί να είναι μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Πολλές μητέρες γεννούν παιδιά που δεν τα θέλουν και δεν μπορούν να λειτουργήσουν μέσα από τον μητρικό ρόλο. Συνήθως δεν έχουν υποστηρικτικό πλαίσιο, είναι μόνες τους και συχνά ψυχικά αβοήθητες. Σε αυτό προστίθεται ως επιβαρυντικός παράγοντας και η ύπαρξη ψυχικής διαταραχής βαριάς μορφής, όπως π.χ. είναι η επιλόχειος ψύχωση, που σε πολλές περιπτώσεις δεν έχει καν διαγνωστεί, και η ψυχική υγεία της μητέρας είναι αποδιοργανωμένη. Στις περιπτώσεις αυτές και κάτω από ορισμένες στρεσογόνους συνθήκες, η μητέρα οδηγείται στην εγκληματική συμπεριφορά, ούσα υπό την επήρεια παραληρητικής σκέψης ή ακουστικών ψευδαισθήσεων. Βέβαια, όπως ανέφερα και προηγουμένως, η ύπαρξη ψυχικής διαταραχής δεν είναι προϋπόθεση.
Ψυχική αδυναμία
Μία άλλη περίπτωση είναι οι μητέρες που έχουν μια βαθιά ψυχική αδυναμία να χτίσουν έναν δεσμό με το παιδί τους. Κι αυτό πολύ συχνά αποτελεί ένα εύφορο έδαφος πάνω στο οποίο μπορεί να χτιστεί αυτή η εγκληματική συμπεριφορά, ιδίως όταν συνυπάρχει μια διαταραχή προσωπικότητας όπως π.χ. ψυχοπαθητικού τύπου. Σε άλλες περιπτώσεις μια μητέρα μπορεί να οδηγηθεί σε αυτή την πράξη για να «σώσει» (στο δικό της πάντα μυαλό) το παιδί από αυτόν τον κόσμο. Έχει βαθιά πίστη ότι το έγκλημα είναι αλτρουιστικό και στην ουσία το παιδί είναι καλύτερα νεκρό παρά ζωντανό. Στις περιπτώσεις αυτές έχουν σημειωθεί περιστατικά όπου η μητέρα στη συνέχεια αυτοκτονεί («murder-suicide»). Σε άλλες περιπτώσεις παιδιά οδηγούνται σε θάνατο από την ίδια τους τη μητέρα ως αποτέλεσμα μιας χρόνιας κακοποίησης ή ακόμη και ενός ατυχήματος, χωρίς απαραίτητα να υπάρχει μία σαφής πρόθεση θανάτου.
Σε αυτή την περίπτωση εμπίπτει και το γνωστό Σύνδρομο Μινχάουζεν διά αντιπροσώπου, κατά το οποίο κυριαρχεί μια χρόνια υπονόμευση της υγείας του παιδιού της. Μία χρόνια κατασκευή μιας νόσου χωρίς να υπάρχει οργανικό υπόβαθρο, από την οποία μπορεί η μητέρα να αντλεί διαφόρων ειδών οφέλη, ψυχικά, κοινωνικά, οικονομικά κ.λπ.
Η τελευταία και πιο σπάνια περίπτωση είναι το έγκλημα ως μια δίοδος εκδίκησης του συντρόφου της. Δηλαδή η μητέρα σκοτώνει τα παιδιά της για να εκδικηθεί τον σύντροφό ή τον σύζυγό της και τα παιδιά τα βλέπει ως «αντικείμενα» προκειμένου να ολοκληρώσει τον στόχο της ανυπαρξίας τους. Ακυρώνοντας τις ζωές των παιδιών νιώθει ότι θα μπορέσει να διεκδικήσει οφέλη μέσα από τη σχέση της (εξαρτητικές ανάγκες, επανασύνδεση, οίκτος κ.λπ.).
*Η Μυρσίνη Κωστοπούλου είναι δρ. κλινική ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια
Από την εφημερίδα “ΜΠΑΜ στο ρεπορτάζ”
