Olena Zelenska: Η Πρώτη Κυρία της Ουκρανίας μιλά στη Vogue

Θέλω όλοι οι άνθρωποι του κόσμου να καταλάβουν πως οι Ουκρανές γυναίκες ζούσαν μια ειρηνική, σύγχρονη ζωή, όπως όλες οι αναγνώστριες της Vogue σε κάθε χώρα. Στην πραγματικότητα, ήταν αναγνώστριές σας, καθώς υπάρχει η Vogue Ukraine. Δεν προετοίμαζαν καταφύγια για επιθέσεις από πυραύλους. Όμως από τις πρώτες ημέρες, από την στιγμή που οι ρωσικοί πύραυλοι ξεκίνησαν να χτυπούν κρατικά κτίρια σε διαφορετικές πόλεις, έγινε ξεκάθαρο πως η Ρωσία δεν δείχνει έλεος για τις ειρηνικές ζωές. Όλοι οι Ουκρανοί έπαψαν να νιώθουν ασφαλείς. Έπρεπε να μάθουμε πώς να συγκεντρώνουμε άμεσα τους αγαπημένους μας στο άκουσμα της σειρήνας και να τρέχουμε στο μετρό ή στο κοντινότερο υπόγειο.

Την τρίτη ημέρα του πολέμου, ένα παιδί της Ουκρανίας γεννήθηκε στο καταφύγιο. Και μετά από αυτό, χιλιάδες γυναίκες έπρεπε να γεννήσουν στα καταφύγια, καθώς είδαμε τι μπορεί να συμβεί στα μαιευτήρια, όπως αυτό στην Μαριούπολη, το οποίο βομβάρδισαν οι Ρώσοι. Υπάρχει δυσκολία στο να φροντίσουμε τα παιδιά, ειδικά αυτά με σοβαρές ασθένειες. Μητέρες και γιαγιάδες ζουν στα νοσοκομεία με αυτά τα παιδιά για μήνες. Και τώρα πρέπει να τα φυγαδεύσουμε στο εξωτερικό για θεραπεία.

Οι γυναίκες έπρεπε να αφήσουν πόλεις που καταλήφθηκαν, όπως οι Bucha και Gostomel, ρισκάροντας την ζωή τους, μαζί με παιδιά, ηλικιωμένους, πολλές φορές με τα πόδια, χωρίς άντρες, καθώς οι άντρες δεν ελευθερώθηκαν από τους καταληψίες. Ο κόσμος το είδε αυτό στις αρχές του Μαρτίου, καθώς άνθρωποι διέσχιζαν μια γέφυρα στην πόλη Irpin.

Και τώρα καθώς αυτές οι πόλεις ανακαταλήφθηκαν, γνωρίζουμε περισσότερα για το τι αντιμετώπισαν οι γυναίκες της Ουκρανίας: απόλυτη ανασφάλεια, απειλή βίας. Θα πρέπει να υπάρξει διεθνής έρευνα γύρω από αυτό.

Και πόσες ακόμα γυναίκες παραμένουν στις ακόμα υπό κατάληψη πόλεις Kherson, Melitopol, Berdyansk; Δεν μπορούν να πουν ούτε στους συγγενείς τους τι τους συμβαίνει, γιατί δεν υπάρχει, όποια επαφή και αν κάνουν ανιχνεύεται.

Υπάρχουν δεκάδες χιλιάδες γυναίκες με παιδιά στα συντρίμμια της Μαριούπολης.  Και οποιοσδήποτε μπορεί να φανταστεί τον εφιάλτη που βιώνουν, ψάχνοντας φαγητό εν μέσω πυρών εδώ και ένα μήνα τώρα, καθώς η ανθρωπιστική βοήθεια δεν επιτρέπεται να εισέλθει.

Γύρω στα τέσσερα εκατομμύρια γυναίκες και παιδιά, έχουν μεταναστεύσει τώρα σε άλλες χώρες. Το να είσαι πρόσφυγας είναι πολύ δύσκολο ψυχικά και σωματικά. Γιατί πρέπει να ξεκινήσεις από την αρχή.

Πώς είναι να ζεις όταν δεν μπορείς να φορέσεις ούτε τα ρούχα σου; Πώς να εξηγήσεις σε ένα παιδί γιατί δεν κοιμάται στο κρεβάτι του; Αυτή είναι μια δοκιμασία που δεν θα ευχόσασταν σε κανένα.

Υπάρχει μια συγκεκριμένη ιστορία κάποιας γυναίκας, ανάμεσα σε πολλές, που θα μπορούσατε να πείτε;

Μπορώ να πω δεκάδες τέτοιες ιστορίες. Για παράδειγμα μετά την ανακατάληψη της περιοχής του Κιέβου, ακούσαμε την ιστορία μιας γιατρού, της Iryna Yazona, η οποία παρέμεινε στην Bucha. Έσωσε τους γείτονες και τους περαστικούς που ζητούσαν καταφύγιο και θεραπεία από τις πληγές των ρωσικών πυρών. Τους αναισθητοποιούσε και τους έδενε με επιδέσμους. Βοήθησε ακόμα και στην γέννηση ενός μωρού, χωρίς φως, νερό ή ρεύμα, σε ένα σπίτι που δεχόταν επίθεση. Οι ιστορίες των καθημερινών πράξεων γενναιότητάς της λέγονται από τους γείτονές της που της χρωστάνε την ζωή τους.

Υπάρχει επίσης η ιστορία μιας μητέρας στο Κίεβο, της Όλγας, που σκέπασε την δύο μηνών κόρη της όταν ένας πύραυλος χτύπησε το διαμέρισμά της ή η ιστορία της δασκάλας του ορφανοτροφείου στο Chernivil, της Ναταλίας, που ζούσε μαζί με 30 παιδιά, ένα από αυτά το δικό της, σε ένα υπόγειο. Τα τάιζε, τα φρόντιζε και μετά βρήκε ένα όχημα και τα μετάφερε (υπό την απειλή των πυρών καθώς το Chernivil δεχόταν πυρά από την αρχή), σε ένα ασφαλές μέρος.

Υπάρχουν τόσες πολλές αντίστοιχες ιστορίες, όσοι και οι Ουκρανοί. Δημιούργησα ένα κανάλι στην εφαρμογή Telegram που καλεί τους Ουκρανούς να μοιραστούν τις εμπειρίες τους. Κάθε προσωπική ιστορία, είναι η ιστορία της χώρας μας.

Η καταστροφή των ουκρανικών πόλεων είναι απίστευτη. Υπήρξε μια πρώιμη επίθεση που σας έδειξε πόσο μακριά μπορεί να φτάσει ο Πούτιν και ο ρωσικός στρατός; Ήταν η επίθεση στο μαιευτήριο της Μαριούπολης; Υπήρξε μια γραμμή που νιώσατε πως ξεπεράστηκε πολύ νωρίς;

Η γραμμή που λέτε, ξεπεράστηκε την πρώτη μέρα, την πρώτη! Η Ρωσία τότε (και τώρα) έλεγε ψέματα πως είχε στόχο μόνο τις στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Στις 24 Φεβρουαρίου οι τα πυρά τους σκότωσαν μια κρατική διανομέα αερίου, την Svetlana, στο Chuguev, που έκανε απλά την δουλειά της. Αυτή ήταν η πρώτη μέρα!

Τις επόμενες μέρες χάσαμε παιδιά. Πέθαναν από οβίδες στις πόλεις τους. Έχουμε χάσει περισσότερα από 200 παιδιά.

Οπότε κάθε περίπτωση είναι πολύ χαρακτηριστική για εμάς.

Η μπλοκαρισμένη και κατεστραμμένη Μαριούπολη, είναι ο βαθύς πόνος μας. Και η περιοχή του Κιέβου είναι απαίσια, αυτά τα είδαμε καθώς ο ρωσικός στρατός οπισθοχώρησε. Ο κόσμος έμαθε το όνομα Bucha. Κάποτε ήταν μια όμορφη πόλη κοντά στην πρωτεύουσα, ο ίδιος τρόμος όμως υπάρχει παντού, στα χωριά και τις πόλεις της περιοχής του Κιέβου. Άνθρωποι σκοτώνονται στους δρόμους. Όχι στρατιώτες, πολίτες! Τάφοι δίπλα σε παιδικές χαρές. Δεν μπορώ να το περιγράψω . Με αφήνει άφωνη. Είναι όμως απαραίτητο να τα δούμε όλα αυτά.

Πιστεύω πως δεν είμαστε οι μόνοι που βλέπουμε το μήνυμα που στέλνει η Ρωσία. Αυτό το μήνυμα δεν απευθύνεται μόνο σε εμάς. Είναι το μήνυμά τους στον κόσμο! Αυτό μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε χώρα δεν συμπαθεί η Ρωσία.

Εσείς και ο σύζυγός σας εκλιπαρείτε τα έθνη να κάνουν περισσότερα για να απαντήσουν σε αυτή την απειλή και έχετε ζητήσει ειδικά από τις ΗΠΑ να επιβάλλει μια ζώνη απαγόρευσης πτήσεων. Πιστεύετε ακόμα πως είναι η σωστή πράξη για τις ΗΠΑ;

Ναι, το έχουμε ζητήσει επίσημα και ανεπίσημα. Όπως έχει κάνει και κάθε Ουκρανός μέσα από κοινωνικά δίκτυα και σε διαμαρτυρίες. Όταν η ξεκίνησε η ρωσική πολιορκία της Μαριούπολης, έγινε ξεκάθαρο πως η Ρωσία δεν πετούσε απλά πυραύλους, αλλά βομβάρδιζε από τον αέρα. Μια από τις βόμβες έπεσε σε ένα θέατρο όπου κρύβονταν περισσότεροι από χίλιοι άνθρωποι. Περίπου τριακόσιοι άνθρωποι πέθαναν εκεί. Ξέρω για παράδειγμα μια οικογένεια που έχασε τον γιο, την κόρη και την εγγονή. Μόνο οι παππούδες και το μεγαλύτερο παιδί επέζησαν. Πώς θα ζήσουν μετά από αυτό;

Ζητήσαμε να κλείσει ο εναέριος χώρος της χώρας για να μην πεθαίνουν Ουκρανοί. Όμως το ΝΑΤΟ θεώρησε πως αυτή θα ήταν μια ευθεία αντιπαράθεση με την Ρωσία. Οπότε μπορώ να πω τώρα πως η Ρωσία μόνο είναι υπεύθυνη για τους θανάτους; Ρητορική ερώτηση. Ρωτάτε αν αυτή είναι η σωστή κίνηση για τις ΗΠΑ. Λέω-και αυτό δεν ισχύει μόνο για τις ΗΠΑ-δώστε μια σκληρή απάντηση στις πράξεις του εισβολέα, αλλιώς παίρνει το θάρρος να συνεχίζει. Η Ρωσία γνωρίζει πως η Δύση δεν θα κλείσει τα εναέρια σύνορα και αυτό την ενθαρρύνει να συνεχίζει να διαπράττει κτηνωδίες. Ο δημοκρατικός κόσμος πρέπει να ενωθεί και να δώσει μια σκληρή απάντηση, δείχνοντας πως στον 21^ο αιώνα δεν υπάρχει χώρος για να σκοτώνουμε πολίτες και να παραβιάζουμε εδάφη. Είδα μια καρικατούρα με το ΝΑΤΟ και παγκόσμιους οργανισμούς να κοιτάζουν ένα σπίτι να πέφτει με γραμμένη την λέξη ΟΥΚΡΑΝΙΑ επάνω. Ίσως ήταν υπερβολή καθώς οι Ουκρανοί πολεμάμε. Χρειαζόμαστε όμως και προστασια! Είναι αλήθεια πως αυτή η προστασία δίνεται σε όσους άφησαν την χώρα. Εκατομμύρια γυναίκες και παιδιά τώρα δέχονται βοήθεια από τις κυβερνήσεις και τους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είμαι απεριόριστα ευγνώμων γι’ αυτό.

Τι σκέφτεστε για τις τελευταίες κινήσεις του ρωσικού στρατού; Δείχνουν σημάδια πως η Ρωσία σκέφτεται την αποκλιμάκωση;

Αυτό που έχει σημασία δεν είναι το τι σκέφτομαι, αλλά το τι συμβαίνει. Ειλικρινά, κανείς στην Ουκρανία δεν πιστεύει καμία δήλωση του εισβολέα. Η αποκλιμάκωση δεν είναι ακόμα ορατή. Οι Ρώσοι αποχώρησαν από την περιοχή του Κιέβου, αλλά έκαναν πιο έντονες τις επιθέσεις σε Donetsk και Οδησσό.

Τι μπορούν να κάνουν οι απλοί πολίτες για να βοηθήσουν την Ουκρανία;

Το βασικό είναι να μην συνηθίσετε την ιδέα του πολέμου, να μην το ρίξετε στα στατιστικά. Συνεχίστε να πηγαίνετε σε πορείες, να διεκδικείτε από τις κυβερνήσεις σας να αναλάβουν δράση. Οι Ουκρανοί είναι όπως και εσείς, όμως λίγο παραπάνω από ένα μήνα πριν, οι ζωές μας άλλαξαν δραστικά. Οι Ουκρανοί δεν ήθελαν να αφήσουν τα σπίτια τους.

Οι Ουκρανοί ταξίδευαν εδώ και καιρό χωρίς visa στην Ευρώπη, πολλοί μπορούσαν να ταξιδεύουν και το έκαναν. Οι περισσότεροι από τους πολίτες μας έχουν ταξιδέψει στο εξωτερικό. Αλλά δεν σχεδίαζαν να γίνουν πρόσφυγες. Οπότε φερθείτε τους σαν να είστε εσείς. Το μόνο που ονειρεύονται αυτές οι μητέρες και αυτά τα παιδιά είναι να επιστρέψουν στο σπίτι τους, να ενωθούν ξανά με τις οικογένειές τους. Οπότε βοηθήστε τους να προσαρμοστούν, σας παρακαλώ, με σπίτια, δουλειές, σχολεία για τα παιδιά, μέχρι να μπορούν να επιστρέψουν.

Πώς είναι η ζωή σας τώρα;

Ζω με τον ίδιο τρόπο όμως όλοι οι Ουκρανοί. Όλοι έχουμε μια μεγάλη επιθυμία, να δούμε την ειρήνη. Και εγώ, όπως κάθε μητέρα και σύζυγος, ανησυχώ συνεχώς για τον σύζυγό μου και κάνω τα πάντα για να κρατάω τα παιδιά μου ασφαλή.

Τι σας δίνει ελπίδα;

Η οικογένειά μου, όπως σε κάθε Ουκρανό, και οι συμπατριώτες μου, απίστευτοι άνθρωποι που οργανώθηκαν για να βοηθήσουν τον στρατό και ο ένας τον άλλο. Τώρα όλοι οι Ουκρανοί είναι ο στρατός. Όλοι κάνουν αυτό που μπορούν. Υπάρχουν ιστορίες για γιαγιάδες που ψήνουν ψωμί για το στρατό γιατί νιώθουν την ανάγκη. Θέλουν να φέρουν την νική πιο κοντά.

Έτσι είναι οι Ουκρανοί. Όλοι ελπίζουμε γι’ αυτούς. Ελπίζουμε για τους εαυτούς μας.

Υπάρχει μια συγκεκριμένη στιγμή από αυτό τον τελευταίο μήνα που δεν θα ξεχάσετε ποτέ;

Μια εβδομάδα μετά το ξέσπασμα του πολέμου, τηλεφωνούσα για να βρω τους συγγενείς μου και να μάθω αν είναι ζωντανοί. Συνειδητοποίησα πως ίσως δεν θα τους ξανάβλεπα, αυτούς που αγαπώ, τους αγαπημένους μου ανθρώπους! Αυτή ήταν μάλλον η πρώτη φορά που έκλαψα, η πρώτη φορά που απελευθέρωσα τα συναισθήματά μου. Δεν μπορούσα να κρατηθώ.

Θα θυμάμαι πάντα τις γνωριμίες και τους φίλους, όλους τους άντρες και τα αγόρια με στρατιωτικές στολές. Θα θυμάμαι πάντα πόσο γενναίες είναι οι γυναίκες φίλες μου. Αυτές οι εύθραυστες και κομψές γυναίκες εν καιρώ ειρήνης, και όσα μπορούν να καταφέρουν με έναν πόλεμο γύρω τους! Οι ιστορίες τους με εμπνέουν. Είμαι υπερήφανη για αυτές. Και ονειρεύομαι να τις ξαναδώ.