Υψηλούς τόνους μεταξύ κυβέρνησης και αξιωματικής αντιπολίτευσης πυροδότησε η χθεσινή επίσκεψη του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη στη Σκωτία, με αφορμή την ενσωμάτωση τεχνογνωσίας για την αξιοποίηση των πρώην βασιλικών κτημάτων στο Τατόι. Εμπλουτίζοντας, ωστόσο, τον ολιστικό σχεδιασμό του για την περιοχή στους πρόποδες της Πάρνηθας, ο κ. Μητσοτάκης έγινε δεκτός από τον Πρίγκιπα της Ουαλίας, Κάρολο, προκειμένου να βιώσει από κοντά την εμπειρία του «πράσινου» μετασχηματισμού του Dumfries House, στο Ανατολικό Αιρσάιρ.
Τρία χρόνια νωρίτερα, το 2019, οι νέοι του Ανατολικού Αιρσάιρ συμμετείχαν ενεργά στη «Διάσκεψη για το Κλίμα για τα Παιδιά», που διοργανώθηκε στην πόλη τους, στα νοτιοδυτικά της Σκωτίας. Αυτό υπήρξε αρκετό, ώστε να πιέσουν στη συνέχεια τους μεγαλύτερους σε ηλικία συμπολίτες τους να αφήσουν πίσω το ιστορικό αιώνων στην εξόρυξη άνθρακα και να αναζητήσουν την καθαρή ενέργεια και κυρίως ένα βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης για την ευρύτερη περιοχή.
Στα επόμενα δύο χρόνια, μια ειδική ομάδα εργασίας μελέτησε κάθε τομέα λειτουργίας του τοπικού Συμβουλίου, με στόχο την μείωση του τοπικού αποτυπώματος άνθρακα. Η μελέτη μετασχηματίστηκε σε στρατηγική ευρείας εμβέλειας για το Ανατολικό Αιρσάιρ, που άλλαξε άρδην τις μεταφορές, τα κτίρια, τη διαχείριση των αποβλήτων και την αξιοποίηση του φυσικού περιβάλλοντος.
Στην αλλαγή σελίδας για μια περιοχή, όπου κυριάρχησε η εξόρυξη άνθρακα και μαζί και το εργατικό κίνημα, συνέβαλε η δυναμική παρουσία του… Στέμματος από το 2018 και εξής, καθώς το Ίδρυμα του Πρίγκιπα της Ουαλίας πρότεινε ένα εναλλακτικό μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης και τοπικής επιχειρηματικότητας, με επίκεντρο το Dumfries House, ένα κτιριακό συγκρότημα που χρονολογείται από το 1743, οπότε ο William Crichton-Dalrymple, 5ος Κόμης του Dumfries, ξεκίνησε την ανέγερσή του.
Επεκτεινόμενο ανά τους αιώνες και αλλάζοντας ιδιοκτήτες, το 2007 το ιστορικό, κτιριακό συγκρότημα αποκτήθηκε στη διάρκεια δημοπρασίας από μια κοινοπραξία με επικεφαλής τον Πρίγκιπα της Ουαλίας, Κάρολο, ο οποίος το ενέταξε ακολούθως στις δράσεις του κοινωφελούς Ιδρύματός του, με αποτέλεσμα να προσφέρει έκτοτε στην τοπική κοινωνία ένα πρότυπο αγροτουρισμού, πράσινης οικονομίας και τοπικής επιχειρηματικότητας.
Η φιλοσοφία
Η κεντρική ιδέα για τη βιώσιμη ταυτότητα του Dumfries House οικοδομείται σε τρία θεμέλια: την περιβαλλοντική εκπαίδευση, την «πράσινη» αποκατάσταση και τις νέες κτιριακές χρήσεις, αλλά και την εκμετάλλευση χώρων και χρήσεων, σε απόλυτη αρμονία με το φυσικό περιβάλλον. Υπό αυτό το πρίσμα, ο σύγχρονος «πράσινος» πολυχώρος προσφέρει σήμερα καινοτόμα μαθήματα που συνδυάζουν παραδοσιακές τεχνικές με τις σύγχρονες επιστήμες, αλλά και χειροτεχνίες με στοιχεία λαογραφίας, κηπουρική, μαθήματα υγείας και ευεξίας.
Παράλληλα, η αποκατάσταση των ιστορικών κτισμάτων του συγκροτήματος περνά μέσα από νέες τεχνικές και υλικά, με στόχο την ενεργειακή αναβάθμισή τους, αλλά και τη λειτουργία τους ως χώροι χαμηλών εκπομπών άνθρακα, στοχεύοντας σε μια βιώσιμη, οικολογική διαβίωση. Υπηρεσίες διαβίωσης, άλλωστε, προσφέρονται και σε εμπορικό επίπεδο, καθώς κανείς μπορεί να διανυκτερεύσει στους ξενώνες του οικήματος, οι οποίοι διατηρούν αναλλοίωτο το αρχιτεκτονικό στυλ της εποχής, προσφέροντας στιγμές πολυτέλειας και χαλάρωσης. Για το λόγο αυτό, άλλωστε, ανάμεσα στις πολλές και διαφορετικές δραστηριότητες που προσφέρει σήμερα το Dumfries House στους επισκέπτες όλων των ηλικιών του περιλαμβάνονται: παιδότοποι στη φύση, περιπατητικές διαδρομές, εντυπωσιακοί κήποι, γέφυρες, πισίνα για το ευρύ κοινό, φυτώριο, υδάτινος λαβύρινθος, φάρμα ζώων, εκθετήριο, περιστερώνας, αλλά και κέντρο υγείας και ευεξίας με προγράμματα γυμναστικής και ενδυνάμωσης για τον τοπικό πληθυσμό.
Στην πληθώρα επιλογών για τον επισκέπτη, εντάσσεται ακόμη η δυνατότητα διοργάνωσης γάμων και άλλων κοινωνικών εκδηλώσεων μέσα στους χώρους του κυρίως οικήματος, όπου κυριαρχούν έπιπλα και έργα Τέχνης, κινητά μνημεία της περιόδου του Διαφωτισμού στην Σκωτία.
Στο «Μπλε Σαλόνι»
Ανάμεσα στα καλοσυντηρημένα έπιπλα, ξεχωρίζουν στο «Μπλε Σαλόνι» οι 14 καρέκλες με αγκωνάρια, έργο του Thomas Chippendale, σε δύο από τις οποίες παρακάθισαν χθες ο οικοδεσπότης, Πρίγκιπας της Ουαλίας, Κάρολος με τον Έλληνα Πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη.
Η πρόσκληση, άλλωστε, για την επίσκεψη του κ. Μητσοτάκη στο «σπίτι» του Ιδρύματος του Πρίγκιπα της Ουαλίας εκκρεμούσε από το 2021, όταν ο διάδοχος του βρετανικού θρόνου είχε επισκεφθεί την Αθήνα, προκειμένου να παραστεί στις εκδηλώσεις για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Βιώνοντας την εναλλακτική εμπειρία της έπαυλης, ο κ. Μητσοτάκης ξεναγήθηκε στις εγκαταστάσεις, επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον του στην «ολιστική στρατηγική» που έχει εφαρμόσει το Ίδρυμα του Πρίγκιπα για την αποκατάσταση του κτιριακού συγκροτήματος, με την παράλληλη ανάπτυξη εκπαιδευτικών, περιβαλλοντικών και πολιτιστικών δράσεων, ώστε να καταστεί «πράσινο» τοπόσημο, ανοιχτό στους πολίτες καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, αλλά και εργοδότης για το τοπικό δυναμικό.
Στην εκπαιδευτική διάστασή του, το Dumfries House υποδέχεται κάθε χρόνο χιλιάδες μαθητές, καθώς προσφέρονται μαθήματα περιβαλλοντικής αγωγής, αλλά και μαθήματα για τις πρακτικές αειφορίας, την παραγωγή τροφής και για την κηπουρική.
Νομικό πρόσωπο το Τατόι
Ο συνδυασμός «πράσινης» εκπαίδευσης, καινοτομίας και επιχειρηματικότητας υπό την σκέπη της έπαυλης της Σκωτίας δεν απέχει πολύ από τον στόχο της ελληνικής κυβέρνησης για το πρώην βασιλικό κτήμα και τις εγκαταστάσεις του Τατοΐου, καθώς ο Πρωθυπουργός, όπως περιέγραψε, αποβλέπει σε μια ανάλογη ανάδειξη του κτιριακού συγκροτήματος, για την οποία έχει προβλεφθεί προϋπολογισμός ύψους 75 εκατ. ευρώ από το ΕΣΠΑ, από το Ταμείο Ανάκαμψης και από χορηγίες ιδιωτών.
Όπως εξήγησε χθες ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, Γιάννης Οικονόμου, τα έργα στο Τατόι είναι σε εξέλιξη και ο χρονικός ορίζοντας για την υλοποίησή τους είναι η 31η Δεκεμβρίου 2025. Συγκεκριμένα, για τις μουσειολογικές μελέτες έχουν υπογραφεί μνημόνια συνεργασίας με τους πλέον εξειδικευμένους φορείς και με επιστήμονες. Ταυτόχρονα, για το θέμα των χρήσεων των κτιρίων –που αποτελούσε πεδίο αντιπαραθέσεων για πολλά χρόνια μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων- αυτό λύθηκε με απόλυτη συναίνεση, κατά τον Κυβερνητικό Εκπρόσωπο. Ειδικότερα, ο καθορισμός των χρήσεων έγινε με βάση τις επιθυμητές από το Δημόσιο χρήσεις συγκεκριμένων κτιρίων και με βάση την μελέτη βιωσιμότητας που εγκρίθηκε τον Ιανουάριο του 2021. Έτσι, το Δημόσιο αποκαθιστά και διαχειρίζεται 32 κτίρια, ενώ προς αξιοποίηση σε ιδιώτες-επενδυτές θα δοθούν 22 κτίρια.
Αναφερόμενος στην εκμετάλλευση κτιριακών υποδομών από ιδιώτες, ο κ. Οικονόμου ανέφερε επιπλέον πως τα κτίρια που παραχωρούνται σε ιδιώτες επενδυτές για συγκεκριμένες χρήσεις, θα πρέπει να έχουν το ίδιο περίπου ανταποδοτικό ισοδύναμο. Σε επόμενο στάδιο, ετοιμάζεται ακόμη η σύσταση Εταιρείας Ειδικού Σκοπού για να εκδώσει τις προκηρύξεις για τους ιδιώτες, η οποία θα μετεξελιχθεί σε Φορέα Διαχείρισης του Τατοΐου υπό μορφή ΝΠΙΔ και με τη συμμετοχή στην Διοίκησή του εκπροσώπων του Δημοσίου, της Κοινωνίας των Πολιτών, αλλά και ιδιωτών.
«Πράσινος» μετασχηματισμός
Στη διάρκεια της παραμονής του στη Σκωτία, ο Έλληνας Πρωθυπουργός αναφέρθηκε εκτενώς στους εθνικούς στόχους, αλλά και τη στρατηγική για τον «πράσινο» μετασχηματισμό, με αφορμή τη συμμετοχή του σε τηλεδιάσκεψη με το Ελληνικό Συμβούλιο του οργανισμού Sustainable Markets Initiative (SMI) του Πρίγκιπα της Ουαλίας, οργανισμός ο οποίος αποβλέπει στην αναγνώριση των θεμελιωδών δικαιωμάτων της φύσης και στην οικοδόμηση ενός βιώσιμου, αειφόρου μέλλοντος.
«Κύριε Πρωθυπουργέ, η Ελλάδα έχει μια πραγματική ευκαιρία να επιδείξει πρωτοποριακή ηγεσία, παγκοσμίως, στην πράσινη οικονομία» ανέφερε κατά την παρέμβασή του ο Πρίγκιπας της Ουαλίας, Κάρολος, υπογραμμίζοντας ότι «η Αθήνα ήταν η πρώτη πόλη που υπέγραψε τις αρχές της Terra Carta», συμβάλλοντας «ηγετικά» στην επίτευξη των πράσινων στόχων. «Άλλωστε, χρειαζόμαστε επείγουσα δράση λόγω των κρίσεων που αντιμετωπίζουμε» τόνισε ο Πρίγκιπας της Ουαλίας, περιγράφοντας ότι «οι πόλεις έχουν την μοναδική δυνατότητα, στο τέλος της ημέρας, να προσφέρουν πράσινες και βιώσιμες λύσεις σε επίπεδο κοινότητας, είτε πρόκειται για ενεργειακά αποδοτικά κτίρια, πράσινες δημόσιες συγκοινωνίες ή ακόμη και για διαχείριση και αξιοποίηση απορριμμάτων».
Κάνοντας λόγο για ένα «εντυπωσιακό περιβάλλον» στο Dumfries House, ο κ. Μητσοτάκης υπενθύμισε ότι «έχουμε δεσμεύσει σημαντικούς πόρους για την αποκατάσταση του Τατοΐου», διευκρινίζοντας, ωστόσο, πως «το Τατόι δεν πρέπει να αποτελεί απλώς έναν προορισμό του Σαββατοκύριακου για τους Αθηναίους που θέλουν να αποδράσουν από την πόλη». Αντίθετα, «μπορεί να γίνει ένα πραγματικό κέντρο πολιτισμού, επαγγελματικής κατάρτισης, αγροτικής επιχειρηματικότητας» τόνισε ο Πρωθυπουργός, εξαίροντας την αλληλεπίδραση της «πράσινης» έπαυλης της Σκωτίας με την τοπική κοινότητα.
Πέρα από το Τατόι, ο κ. Μητσοτάκης έκανε εκτενή αναφορά στην «πράσινη» πρωτοπορία της Αθήνας, σχολιάζοντας πως «έχει ανοίξει το δρόμο για την πραγματοποίηση της μετατροπής της από μια πόλη με κληρονομιά περιβαλλοντικών προβλημάτων, σε πρότυπο για ένα βιώσιμο μέλλον», με μια «προίκα» που έχει προβλεφθεί για την πράσινη ατζέντα στο Πρόγραμμα «Ελλάδα 2.0», του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
12 δισ οι «πράσινοι» πόροι
«Διαθέτουμε το 37% των συνολικών πόρων που μας αναλογούν στο πλαίσιο του σχεδίου αυτού. Το σχέδιο καθ’ εαυτό ανέρχεται σε 32 δισ. ευρώ. Μιλάμε λοιπόν για ένα συνολικό ποσό που ξεπερνά τα 12 δισ. ευρώ με στόχο τον πράσινο μετασχηματισμό» γνωστοποίησε ο κ. Μητσοτάκης, συμπληρώνοντας πως «έχουμε πολύ μεγάλες φιλοδοξίες όσον αφορά στην απεξάρτηση από τον άνθρακα».
Στην κατεύθυνση αυτή, «εγκαταλείπουμε γρήγορα τον άνθρακα και έχουμε άφθονες αιολικές και ηλιακές δυνατότητες στην Ελλάδα, όπως πολύ καλά γνωρίζετε, ενώ εγκαινιάζουμε εμβληματικά προγράμματα για να κάνουμε τα κτίριά μας πιο αποδοτικά, ενεργειακά» υπογράμμισε ο Πρωθυπουργός, μαζί με την ανάγκη διατήρησης της «μοναδικής βιοποικιλότητας» της Ελλάδας. Μιλώντας και για την ελληνική ναυτιλία, «φιλοδοξώ η Ελλάδα να γίνει ηγέτης στην πορεία προς την απεξάρτηση της ναυτιλίας από τον άνθρακα» επισήμανε ο κ. Μητσοτάκης, υπενθυμίζοντας ότι «η Αθήνα είναι η πρώτη πόλη που υιοθέτησε την Terra Carta, τον Μάρτιο του 2021, με υπογραφή του Δημάρχου Κώστα Μπακογιάννη».
Αντιπαράθεση μέσω… Σκωτίας
Την ίδια ώρα, στην Αθήνα η αξιοποίηση των πρώην βασιλικών κτημάτων στο Τατόι προκάλεσε την έντονη αντίδραση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, η οποία έκανε λόγο για «μέγιστη προσβολή» προς τους πολίτες, υποστηρίζοντας πως «ο κ. Μητσοτάκης καλό θα ήταν να αντιληφθεί ότι πρέπει να ενεργεί, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, ως εκλεγμένος πρωθυπουργός και όχι ως αυλάρχης των Γλύξμπουργκ».
Αναλυτικά η ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ:
Ο κ. Μητσοτάκης καλό θα ήταν να αντιληφθεί ότι πρέπει να ενεργεί, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, ως εκλεγμένος πρωθυπουργός και όχι ως αυλάρχης των Γλύξμπουργκ.
Συνιστά δε μέγιστη προσβολή προς τους πολίτες την ώρα που τα ελληνικά νοικοκυριά δοκιμάζονται από την ακρίβεια, λόγω της ανεπάρκειας του και της ασυλίας που παρέχει στην αισχροκέρδεια, να ταξιδεύει στην Σκωτία για να αποκτήσει τεχνογνωσία στην αξιοποίηση… βασιλικών κτημάτων.
Το Τατόι αποτελεί κτήμα του ελληνικού λαού που πλήρωσε γι’ αυτό τον λόγο αδρά αποζημίωση στην τέως βασιλική οικογένεια, η οποία-ως γνωστόν- είχε προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο κατά της Ελλάδας.
Το νέο “unfair” της οικογένειας Μητσοτάκη δεν θα μείνει αναπάντητο από τις Ελληνίδες και τους Έλληνες όποτε τολμήσει να στήσει κάλπες.
Η απάντηση της ΝΔ
Το γάντι της αξιωματικής αντιπολίτευσης σήκωσε αμέσως μετά η Νέα Δημοκρατία, εγκαλώντας τον ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία για «ψέμα και υποκρισία», υπενθυμίζοντας το χαρακτηρισμό της επίσκεψης του Πρίγκιπα της Ουαλίας ως «ορόσημο» από τη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, το 2018.
Αναλυτικά, η ανακοίνωση της ΝΔ:
«Ότι το ψέμα και η υποκρισία είναι ταυτόσημα με τον ΣΥΡΙΖΑ είναι γνωστό. Όταν ο κ. Τσίπρας υποδεχόταν τον Πρίγκιπα Κάρολο στην Αθήνα το 2018, μιλούσε για “επίσκεψη ορόσημο”. Σήμερα που ο Πρωθυπουργός αποδεχόμενος πρόσκληση του Πρίγκιπα Καρόλου τον συναντά στη Σκωτία, ο ΣΥΡΙΖΑ ψελλίζει διάφορα ακατανόητα συνομωσιολογικά. Ύστερα αναρωτιούνται γιατί ουδείς τους παίρνει στα σοβαρά».
Στο τέλος της ημέρας, ο Πρίγκιπας της Ουαλίας, Κάρολος, φορώντας μια μπλε γραβάτα με μικρές ελληνικές σημαίες, αποχαιρέτισε τον Έλληνα Πρωθυπουργό μέσω twitter μετά το πέρας της επίσκεψης του κ. Μητσοτάκη, αναφέροντας πως «με μεγάλη του χαρά ο Πρίγκιπας της Ουαλίας συναντήθηκε εκ νέου με τον Πρωθυπουργό της Ελλάδας, της πατρίδας του πατέρα του, σήμερα στην έπαυλη Dumfries».
