Συγκλονισμένοι οι πρωταγωνιστές της πολιτικής ζωής της χώρας από όλο το πολιτικό φάσμα αποχαιρετούν τις τελευταίες ώρες τον πολιτικό επιστήμονα και εκλογικό αναλυτή, Ηλία Νικολακόπουλο, ο οποίος έφυγε ξαφνικά χθες από τη ζωή, κολυμπώντας στην παραλία Αχλάδι της Σύρου.
Ο γνωστός αναλυτής υπέστη καρδιακή ανακοπή λίγα μέτρα μόλις από την ακτή, σε ένα διάλειμμα των διαλέξεών του στα «Σεμινάρια της Ερμούπολης» που διοργανώνουν τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, στη Σύρο. Στην τελευταία του διάλεξη με θέμα «Το πέρασμα από τον πρώτο στον δεύτερο δικομματισμό: 1910-1912», ο Ηλίας Νικολακόπουλος συμμετείχε στο πάνελ με αντικείμενο τις «εκλογικές διαδικασίες στο ελληνικό κράτος (1821-1936), μολονότι ο ίδιος υπήρξε ακλόνητα συνυφασμένος με όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις των τελευταίων ετών, στην Ελλάδα.
Η βαθιά επιστημονική τεκμηρίωση των αναλύσεών του, αλλά και ο ευγενικός του τρόπος τον κατέστησαν στο συλλογικό ασυνείδητο ως τον «εθνικό δημοσκόπο», ταυτίζοντας απόλυτα τις έντονες βραδιές των μεγάλων εκλογικών αναμετρήσεων με το πρόσωπό του. Αυτήν την καθολική ταύτιση υπογράμμισαν πολιτικοί, συνάδελφοί του ακαδημαϊκοί, αλλά και δημοσιογράφοι στα συλλυπητήρια μηνύματά τους, τα οποία κατέκλυσαν το διαδίκτυο μετά τις πρώτες ώρες από τη γνωστοποίηση του θανάτου του, που σόκαρε το πανελλήνιο.
Μολονότι το ασθενοφόρο και το πλήρωμα του ΕΚΑΒ έφτασαν στην παραλία Αχλάδι μέσα 7 λεπτά, η 20λεπτη προσπάθεια των διασωστών να τον επαναφέρουν στη ζωή στάθηκε αδύνατη, καθώς η καρδιά του τον πρόδωσε, με αποτέλεσμα οι γιατροί στο Νοσοκομείο της Σύρου να διαπιστώσουν απλά, μόλις διακομίσθηκε, το θάνατό του.
«Όλα συνέβησαν τόσο γρήγορα και ξαφνικά που σχεδόν δεν καταλάβαμε τίποτα. Ήρθε γύρω στις 12:30 μια παρέα ατόμων, δυο κυρίες συνοδευόμενες από δυο κυρίους. Ο ένας από αυτούς άφησε τα πράγματά του να τα τακτοποιήσει η γυναίκα του και μπήκε στη θάλασσα για να κολυμπήσει. Οι γυναίκες δεν πρόλαβαν καν να απλώσουν τις πετσέτες τους όταν κατάλαβαν πως κάτι κακό είχε συμβεί αφού ο άνθρωπος ήταν αναίσθητος στο νερό», ανέφερε στο protothema.gr, ο επιχειρηματίας καταστήματος εστίασης στο Αχλάδι, περιγράφοντας τις τελευταίες στιγμές του γνωστού αναλυτή.
«Ένας γιατρός λουόμενος τού έδωσε τις πρώτες βοήθειες. Για τουλάχιστον 20λεπτά του έκανε καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση (κάρπα) έβγαλε αρκετό νερό και είπαν πως βρήκαν λίγο σφυγμό. Στο μεταξύ ήρθε το ασθενοφόρο και τον παρέλαβε. Οι δικοί του άνθρωποι είπαν στο γιατρό πως είχε πρόβλημα με την καρδιά του», συμπλήρωσε ο επιχειρηματίας, μη μπορώντας και ο ίδιος να συνειδητοποιήσει τον αιφνίδιο χαμό του διακεκριμένου επιστήμονα.
Τα μηνύματα του πολιτικού κόσμου
Τη θλίψη του για την τραγική απώλεια του Ηλία Νικολακόπουλου εξέφρασε ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, αναφέροντας σε μήνυμά του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πως: «Η ξαφνική απώλεια του Ηλία Νικολακόπουλου αποτελεί πλήγμα για την επιστημονική έρευνα και τον σοβαρό πολιτικό διάλογο. Η δημόσια σφαίρα και η αναλυτική σκέψη στη χώρα μας χάνουν έναν από τους πιο συνεπείς και ευγενείς υπηρέτες τους. Τα συλλυπητήριά μου στην οικογένειά του».
Μεγάλη απώλεια για την Κουμουνδούρου
Ανείπωτη θλίψη επικρατεί τις τελευταίες ώρες και στην αξιωματική αντιπολίτευση, καθώς ο Ηλίας Νικολακόπουλος υπήρξε στενά συνδεδεμένος με την ελληνική Αριστερά, ενώ διατελούσε Πρόεδρος των Αρχείων Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ), τα οποία στεγάζονται στην Κουμουνδούρου.
Στα κεντρικά γραφεία του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία οι στιγμές είναι ιδιαίτερα φορτισμένες, με τον Πρόεδρο του κόμματος, Αλέξη Τσίπρα να αποχαιρετά με «βαθιά οδύνη» τον γνωστό αναλυτή.
Ο αποχαιρετισμός του Αλέξη Τσίπρα:
Με βαθιά οδύνη αποχαιρετώ τον Ηλία Νικολακόπουλο.
Τον προοδευτικό διανοούμενο, τον φίλο, τον σύντροφο, τον συνεργάτη.
Τον άνθρωπο που συνδύαζε με σπάνιο τρόπο την επιστημονική γνώση με την προοδευτική σκέψη και την προσωπική ακεραιότητα.
Του χρωστάμε πάρα πολλά.
Με τελευταίο την άψογη διοργάνωση της μεγάλης εκλογικής διαδικασίας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.
Σήμερα αισθανθήκαμε ξαφνικά όλοι πιο φτωχοί.
Τα συλλυπητήριά μου στους δικούς του.
Υπενθυμίζεται ότι ο Ηλίας Νικολακόπουλος εξελέγη ομόφωνα Πρόεδρος της Κεντρικής Εφορευτικής Επιτροπής στο 3ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία τον περασμένο Απρίλιο, αναλαμβάνοντας έκτοτε την ευθύνη της πρωτόγνωρης διοργάνωσης των εσωκομματικών εκλογών για την ανάδειξη της συλλογικής ηγεσίας του κόμματος, στις 15 Μάϊου, η οποία στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία.
ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ: Δύσκολο κανείς να φανταστεί εκλογές στην Ελλάδα χωρίς την παρουσία του
Με οδύνη αποχαιρέτησε τον Ηλία Νικολακόπουλο και η αξιωματική αντιπολίτευση, αναφέροντας σε ανακοίνωσή της:
Ο Ηλίας Νικολακόπουλος υπήρξε από τις σπάνιες εκείνες περιπτώσεις ακαδημαϊκών που η επιστήμη την οποία υπηρετούσε είχε ταυτιστεί με το δικό του όνομα.
Με τη γνώση, την αναλυτική του σκέψη και την ψυχραιμία του, ως καθηγητής εκλογικής κοινωνιολογίας του ΕΚΠΑ, υπήρξε δάσκαλος χιλιάδων φοιτητών, ορισμένοι από τους οποίους κινήθηκαν μετέπειτα στα χνάρια του.
Είχε σπουδάσει στην Αθήνα, τη Λωζάνη και το Παρίσι, Μαθηματικά και Θεωρία Πιθανοτήτων.
Στο ευρύ κοινό είχε γίνει γνωστός από τη συνεργασία του με τηλεοπτικούς σταθμούς, όπου κατέκτησε τον σεβασμό των πολιτών με τις ακριβείς εκτιμήσεις του και την ικανότητά του να εξηγεί απλά τα πιο σύνθετα πολιτικά ζητήματα.
Μέχρι και σήμερα θα ήταν δύσκολο κανείς να φανταστεί εκλογές στην Ελλάδα χωρίς την παρουσία του Ηλία Νικολακόπουλου.
Υπηρέτησε σε όλη του τη ζωή τις αξίες της Αριστεράς, ήταν πρόεδρος των ΑΣΚΙ και είχε την επιστημονική επιμέλεια της εκπομπής Ιστορία στον ραδιοφωνικό σταθμό Στο Κόκκινο.
Εκφράζουμε συλλυπητήρια στην οικογένεια, τους συναδέλφους και τους μαθητές του.
Τα συλλυπητήριά τους για τον αιφνίδιο θάνατο εξέφρασαν μέλη της κυβέρνησης και βουλευτές, αναφερόμενα στην επιστημονική του πρωτοπορία, αλλά και τον πράο χαρακτήρα του.
Σε ανάρτησή του στο Twitter ο Υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Τάκης Θεοδωρικάκος αποχαιρέτησε τον Ηλία Νικολακόπουλο, γράφοντας ότι «Έφυγε σήμερα ένας πρωτοπόρος της πολιτικής έρευνας και ανάλυσης. Ο Ηλίας Νικολακόπουλος συνέδεσε το όνομά του με την ανώτατη δημοκρατική στιγμή: τις εκλογές. Τον ευχαριστούμε για όσα προσέφερε στην επιστήμη και την κοινωνία».
«Έφυγε απροσδόκητα, μια εμβληματική προσωπικότητα, ένας άξιος επιστήμονας με κύρος και γνώση. Ο Ηλίας Νικολακόπουλος είχε τον σεβασμό όλων των πολιτικών παρατάξεων και οι αναλύσεις του υπήρξαν για όλους πολύτιμο εργαλείο. Τα θερμά συλλυπητήριά μου στην οικογένεια και τους φίλους του» τόνισε η Ντόρα Μπακογιάννη.
Συγκλονισμένος, αποχαιρέτησε τον Ηλία Νικολακόπουλο σε προσωπικό τόνο ο Υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Θοδωρής Λιβάνιος.
Η ανάρτηση του κ. Λιβάνιου:
Οτιδήποτε και αν γράψω για τον Ηλία είναι λίγο. Δεν μπορώ να αποχαιρετήσω ένα δάσκαλο και φίλο. Μου είναι αδιανόητο.
Μόλις πριν τρεις εβδομάδες ήμασταν μαζί στη Θεσσαλονίκη στην εκδήλωση για τον Δημοσθένη. Ο Ηλίας βαθιά συγκινημένος, είπε ότι όταν έφυγε ο Δημοσθένης έχασε ένα κομμάτι του εαυτού του.
Σήμερα εγώ νιώθω ότι έχασα το πιο καλό μου κομμάτι. Το κομμάτι που με έκανε να ψάχνω περισσότερο τα δεδομένα, να βλέπω την ουσία, να αναζητώ το καλύτερο και να μην ησυχάζω μέχρι να πετύχω το βέλτιστο αποτέλεσμα.
Ο Ηλίας δεν ήταν μόνο ο καλύτερος καθηγητής εκλογικής κοινωνιολογίας. Δεν ήταν μόνο ο άνθρωπος που από τη δεκαετία του 1980 ταυτίστηκε με τις εκλογές. Δεν ήταν μόνο εκ των κορυφαίων ιστορικών. Ήταν όλα αυτά μαζί και πάνω από όλα ένας υπέροχος μοναδικός άνθρωπος. Ένας εξαιρετικός πατέρας του Κωστή και της Αδριανής, ένας περήφανος παππούς και πνευματικός πατέρας πολλών επιστημόνων, που σήμερα διαπρέπουν στα ελληνικά και ευρωπαϊκά πανεπιστήμια.
Για μένα αποτέλεσε την έμπνευσή μου και το απόλυτο πρότυπό μου. Απολάμβανα όσο τίποτα άλλο να μιλάει για ιστορία, για εκλογές. Κάθε συνάντηση μαζί του ήταν ένα μικρό σημαντικό μάθημα.
Τίποτα πια δεν θα είναι ίδιο. Καμία εκλογική βραδιά δεν θα είναι σαν τις προηγούμενες.
Δεν μπορώ να σου πω αντίο. Μπορώ να σου πω καλή αντάμωση.
Και ένα τεράστιο ευχαριστώ. Αυτό που δεν πρόλαβα να σου πω από κοντά.
Ανδρουλάκης: «Φωτεινή ακαδημαϊκή παρουσία»
«Ο Ηλίας Νικολακόπουλος ήταν μια φωτεινή ακαδημαϊκή παρουσία. Η προοδευτική σκέψη του και η τεκμηριωμένη πολιτική του ανάλυση ήταν απόλυτα συνυφασμένες με τις εκλογικές βραδιές επί σειρά ετών. Ο ξαφνικός θάνατος του μας γεμίζει θλίψη. Θερμά συλλυπητήρια στην οικογένεια του» ανέφερε σε ανάρτησή του ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Νίκος Ανδρουλάκης.
Βενιζέλος: Ίδρυσε την εκλογική κοινωνιολογία
Τους βαθείς ακαδημαϊκούς δεσμούς του Ηλία Νικολακόπουλου με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης υπογράμμισε, μεταξύ άλλων, στην αποχαιρετιστήρια δήλωσή του ο Ευάγγελος Βενιζέλος.
Η ανάρτηση Βενιζέλου:
Σαράντα και πλέον χρόνια φιλίας μας συνδέουν με τον Ηλία Νικολακόπουλο που έφυγε απροειδοποίητα, χωρίς δημοσκοπική πρόγνωση. Ήταν εμβληματικό πρόσωπο του πολιτικού συστήματος της Μεταπολίτευσης, συστηματικός ερευνητής αλλά και μέρος του. Επέβαλε στη χώρα μας την ιδιότητα και τον κλάδο του. Τον ίδρυσε.
Είχα τη μεγάλη τιμή και τύχη να τον υποδεχθώ το 1984 μαζί με τον Κωνσταντίνο Τσουκαλά, τον Αντώνη Μανιτάκη και άλλους συναδέλφους ως διδάκτορα πολιτικών επιστημών της Νομικής Σχολής Θεσσαλονίκης, αυτόν έναν μαθηματικό στις βασικές του σπουδές. Σημαντική υπέρβαση για μια νομική σχολή που δικαιώθηκε με το παραπάνω για την απόφασή της. Ο Ηλίας είχε γνώση, ένστικτο και άποψη. Τα συνδύαζε πάντα και τα τρία. Αφήνει πολύ έντονο αποτύπωμα. Συλλυπητήρια στους δικούς του ανθρώπους.
Ποιος ήταν ο Ηλίας Νικολακόπουλος
Έκανε προπτυχιακές σπουδές στα μαθηματικά στην Αθήνα και την Λωζάννη (1965-1969) και στη συνέχεια μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι (Diplome d’ Etudes Approfondies – Θεωρία Πιθανοτήτων – Univ. Paris 6).
Εργάστηκε στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, με ειδικότερο αντικείμενο την εκλογική κοινωνιολογία και τις εμπειρικές έρευνες πολιτικής κουλτούρας (αρχικά ως επιστημονικός συνεργάτης και από το 1988 ως Κύριος Ερευνητής).
Το 1984 υποστήριξε στο Α.Π.Θ. (Τμήμα Νομικής) τη διδακτορική του διατριβή με θέμα Κόμματα και βουλευτικές εκλογές στην Ελλάδα 1946-1964. Από το 1986 έως το 2014 δίδαξε στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών (αρχικά ως Λέκτορας και από το 2003 ως Καθηγητής) και διετέλεσε επί 8 χρόνια υπεύθυνος του Μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών «Πολιτική Επιστήμη και Κοινωνιολογία».
Από το 1984 έως σήμερα έχει δημοσιεύσει επτά αυτοτελή έργα (τα δύο σε συνεργασία με άλλους), είχε την επιμέλεια έξι συλλογικών τόμων, ενώ τα δημοσιευμένα άρθρα του σε θέματα εκλογικής κοινωνιολογίας και πολιτικής ιστορίας ξεπερνούν τα 40. Έχει κατά καιρούς συνεργαστεί σε ερευνητικά προγράμματα με το Centre d’ Etudes de la Vie Politique Francaise (CEVIPOF) στο Παρίσι, με το CIS (Centro de Investigaciones Sociologicas) στην Μαδρίτη, καθώς και με τα Πανεπιστήμια Βουδαπέστης και Μαδρίτης (Universita Autonoma).
Επί σειρά ετών συνεργαζόταν με τον τηλεοπτικό σταθμό Μega για την παρουσίαση των εκλογικών διαδικασιών, κάτι που τον έκανε πολύ γνωστό στο ευρύ κοινό. Αρθρογραφούσε τακτικά σε εφημερίδες (“Τα Νέα” κ.λπ.) και διατηρούσε εκπομπή ιστορικού περιεχομένου “Στο Κόκκινο”.
Μέχρι σήμερα ήταν πρόεδρος των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ)
Πρόσφατες Δημοσιεύσεις
-«Τα γκρίζα όρια της Εθνικοφροσύνης: η δεκαετία του ’40 στις μεταγενέστερες εκλογικές αναμετρήσεις» στον συλλογικό τόμο Πόλεμος, Κατοχή, Αντίσταση, Εμφύλιος. Η δεκαετία του ’40 και η μακρά σκιά της, εκδ. Αλεξάνδρεια (υπό έκδοση).
-“Un système partisan en transition”, Pole Sud, no 38, Montpellier, 2013, σελ. 71-77.
-Των εκλογών τα πάθη. Ψηφίδες της ελληνικής εκλογικής ιστορίας του 20ου αιώνα, εκδ. Το Βήμα, Αθήνα 2012.
-«Από την επιταγή της ομοφωνίας στη λογική της πλειοψηφίας» στον συλλογικό τόμο Εξουσία και Κοινωνία. Δωρήματα στον Κωνσταντίνο Τσουκαλά, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 2010, σελ. 295-301.
