Νέες ισορροπίες έχουν αρχίσει να διαμορφώνονται στην αγορά κατοικίας, καθώς η οικονομική ανάκαμψη και το ενδιαφέρον από το εξωτερικό ωθούν τις αξίες και τα ενοίκια προς τα πάνω, την ίδια στιγμή όμως που ασκούνται και αντίρροπες δυνάμεις, καθώς η αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών συνεχίζει να παραμένει καθηλωμένη λόγω του κύματος των ανατιμήσεων σε βασικά αγαθά και ενέργεια, αλλά και της ανόδου του πληθωρισμού. Οι εν λόγω εξελίξεις φαίνεται πως έχουν αντισταθμίσει πλήρως τόσο την πρόσφατη αύξηση του κατώτατου μισθού όσο και τις φοροελαφρύνσεις της κυβέρνησης. Eτσι, τόσο η αγορά όσο και η ενοικίαση κατοικίας απαιτούν μεγαλύτερο μέρος από τον προϋπολογισμό των ενδιαφερομένων σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν.
Στο πλαίσιο αυτό, η σημαντική αύξηση των ζητούμενων τιμών ενοικίασης αλλά και πώλησης κατοικιών φαίνεται πως περισσότερο αποτελεί προσδοκία των ιδιοκτητών και δεν μοιάζει να είναι εύκολο να δικαιολογηθεί, τουλάχιστον όχι για το σύνολο των προσφερόμενων ακινήτων.
Περιοχές ζήτησης
«Υπάρχουν όντως περιοχές όπως τα νότια προάστια και το κέντρο της Αθήνας, όπου η ζήτηση τόσο για αγορά όσο και για ενοικίαση είναι υψηλή, με αποτέλεσμα να δικαιολογείται η αύξηση των τιμών, αλλά αυτό δεν ισχύει για όλα τα ακίνητα και το σύνολο του λεκανοπεδίου. Εκτιμώ λοιπόν ότι, ιδίως σε ό,τι αφορά τα ενοίκια, είναι πιθανό να δούμε κάποιες διορθώσεις των τιμών, περισσότερο σε περιοχές όπου το κόστος είναι μη βιώσιμο για τα περισσότερα νοικοκυριά, όπως π.χ. σε κάποια σημεία του κέντρου, που εξακολουθούν να ζητούν πάνω από 8-9 ευρώ/τ.μ.», αναφέρει στην «Κ» ο κ. Λευτέρης Ποταμιάνος, πρόεδρος της Ενωσης Μεσιτών Αθηνών – Αττικής. Για παράδειγμα, με βάση τα στοιχεία του δείκτη τιμών (SPI), που επιμελείται το δίκτυο ηλεκτρονικών αγγελιών Spitogatos.gr., κατά το δεύτερο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, η μέση τιμή ενοικίασης στο κέντρο της Αθήνας, παρότι παρέμεινε σταθερή στα 9 ευρώ/τ.μ., θεωρείται ιδιαίτερα υψηλή, ακόμα και με βάση τα διαχρονικά δεδομένα της αγοράς. Τιμές που πλησιάζουν τα 9-10 ευρώ/τ.μ. αφορούσαν ως επί το πλείστον διαμερίσματα στον Λυκαβηττό και στο Κολωνάκι, και όχι στους Αμπελοκήπους και στο Παγκράτι, όπου το κόστος κατά κανόνα ήταν πέριξ των 6-7 ευρώ/τ.μ.
Διαφοροποιήσεις
Τόσο η αγορά όσο και η ενοικίαση ακινήτου απαιτούν μεγαλύτερο μέρος από τον προϋπολογισμό των ενδιαφερομένων σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν.
Η εξέλιξη αυτή οφείλεται στη διαφοροποίηση των χαρακτηριστικών μεγάλης μερίδας προσφερόμενων ακινήτων, καθώς αρκετά είναι πλέον επιπλωμένα και εξοπλισμένα, όπως επίσης και ανακαινισμένα, λόγω του ότι αποτελούν μονάδες τις οποίες οι ιδιοκτήτες προσπάθησαν, ανεπιτυχώς, να αξιοποιήσουν μέσω των ψηφιακών πλατφορμών βραχυχρόνιας ενοικίασης. Ενας άλλος λόγος έγκειται στη σημαντική άνοδο της ζήτησης για ενοικίαση κατοικιών, καθώς για μεγάλη μερίδα νέων νοικοκυριών δεν υπάρχει η οικονομική δυνατότητα απόκτησης κατοικίας.
Αντίστοιχα, σε ό,τι αφορά τις τιμές πώλησης κατοικιών, σύμφωνα με τον κ. Ποταμιάνο, η αγορά κατοικίας δεν βρίσκεται αίφνης πίσω στο 2005, όταν υπήρχε πολύ υψηλή ρευστότητα και ευκολία πρόσβασης σε τραπεζικό δανεισμό για την απόκτηση στέγης. Ως εκ τούτου δεν δικαιολογείται η αύξηση των τιμών να είναι πολύ έντονη και ομοιόμορφη για το σύνολο των περιοχών. Αντιθέτως θα πρέπει να γίνει σαφές ότι όπου δεν υπάρχει έντονο ενδιαφέρον από ξένους, η αύξηση των τιμών θα πρέπει να είναι πολύ πιο «ήπιου» χαρακτήρα, συγκριτικά π.χ. με τα νότια προάστια.
Τι προβλέπει η ΤτΕ
Με βάση την ΤτΕ, «η ελληνική αγορά ακινήτων τους πρώτους μήνες του 2022 βρίσκεται υπό την επίδραση αντίρροπων δυνάμεων, με τις θετικές προσδοκίες να υπερισχύουν προς το παρόν των επιπτώσεων της διεθνώς δυσμενούς συγκυρίας. Οι θετικοί ρυθμοί μεταβολής στις αξίες των ακινήτων, η επενδυτική κινητικότητα και η ενίσχυση της κατασκευαστικής δραστηριότητας που καταγράφηκαν το 2021 αφήνουν ακόμη ισχυρό το αποτύπωμά τους στην αγορά.
Σημαντικές ωστόσο αβεβαιότητες που επηρεάζουν την ακίνητη περιουσία άμεσα, όπως το αυξημένο κατασκευαστικό και ενεργειακό κόστος, αλλά και έμμεσα, όπως οι ενδεχόμενες επιπτώσεις της γεωπολιτικής αστάθειας και των πληθωριστικών πιέσεων στον τουρισμό και στην επενδυτική δραστηριότητα, εκτιμάται ότι θα οδηγήσουν εκ νέου την αγορά ακινήτων σε στάση αναμονής, ειδικά στην περίπτωση επενδύσεων σε νέα έργα ανάπτυξης ακινήτων».
