Δεν είναι μόνο οι ακραία υψηλές θερμοκρασίες της εποχής, οι οποίες έχουν βυθίσει σε συνθήκες πρωτοφανούς καύσωνα την Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη, αλλά κυρίως οι «καυτές» εξελίξεις στο ενεργειακό πεδίο, οι οποίες αναμένεται να δοκιμάσουν τις αντοχές, αλλά και την συνοχή της ΕΕ, στη σκιά του πολέμου στην Ουκρανία.
Καθώς η Μόσχα ετοιμάζεται να πατήσει το κουμπί του ενεργειακού «στραγγαλισμού» της Γηραιάς Ηπείρου, η ευρωπαϊκή ηγεσία αναζητά εναγωνίως νέους ενεργειακούς δρόμους, αλλά και δεξαμενές τροφοδοσίας με ορυκτά καύσιμα, αρνούμενη να παραδοθεί στην εργαλειοποίηση της ενέργειας, που δρομολογεί ο Ρώσος Πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, προκειμένου να αποσταθεροποιήσει τόσο τις εθνικές κυβερνήσεις των κρατών-μελών της ΕΕ, όσο και το ευρωπαϊκό εποικοδόμημα.
Αν και δεν είναι πρόδηλο ακόμη το τι μέλλει γενέσθαι την Πέμπτη, οπότε και ολοκληρώνονται οι εργασίες συντήρησης του αγωγού Nord Stream1, η χθεσινή επιστολή, ωστόσο, του ρωσικού ενεργειακού κολοσσού που έφερε στο φως το ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters, φαίνεται να δείχνει το δρόμο που επιθυμεί να ακολουθήσει η Ρωσία, επιφυλάσσοντας δηλαδή έναν εφιαλτικό χειμώνα για τις ευρωπαϊκές κοινωνίες, οι οποίες απειλούνται από την επιστροφή σε ένα χαμηλότερο επίπεδο διαβίωσης με παγωμένες και σκοτεινές βραδιές, όπως αυτό αναδύεται από τις σελίδες της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας του 19ου αιώνα.
Συγκεκριμένα, στην επιστολή της τονίζεται πως η Gazprom, η οποία έχει το μονοπώλιο στις εξαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου μέσω αγωγών, δεν μπορούσε να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις προμήθειας λόγω «έκτακτων» περιστάσεων, που δε δύναται να ελέγξει. Έτσι, ο ρωσικός ενεργειακός κολοσσός κήρυξε λόγους «ανωτέρας βίας» για τις προμήθειες φυσικού αερίου στην Ευρώπη, σε τουλάχιστον έναν μεγάλο πελάτη του.
Η «καυτή» επιστολή με ημερομηνία 14 Ιουλίου, βρέθηκε χθες στην κατοχή του ειδησεογραφικού πρακτορείου, ενώ εμπορική πηγή ανέφερε πως η επιστολή αφορούσε προμήθειες αερίου μέσω του αγωγού Nord Stream 1, η οποία είναι μία σημαντική οδός ανεφοδιασμού τόσο προς τη Γερμανία, όσο και πέρα από αυτή. Από την πλευρά της, η ρωσική εταιρεία δεν έχει προβεί σε κάποιο σχόλιο επί του συγκεκριμένου θέματος, αλλά η επίκληση «ανωτέρας βίας» έρχεται να στρώσει το διάδρομο προς το γενικό κλείσιμο της στρόφιγγας, το οποίο προεξοφλούν τις τελευταίες ημέρες ολοένα και περισσότεροι αναλυτές.
Διπλάσιες ποσότητες
Τούτου δοθέντος, λύση στο Αζερμπαϊτζάν αναζήτησε χθες η Πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δηλώνοντας πως «το Αζερμπαϊτζάν έχει τεράστιες δυνατότητες στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Σήμερα ανοίγουμε το έδαφος για μια νέα συνεργασία σε αυτόν τον τομέα. Και δεσμευόμαστε να μειώσουμε τις εκπομπές μεθανίου σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού φυσικού αερίου».
Κατά την κοινή συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε με τον Πρόεδρο της χώρας, Ιλχάμ Αλίεφ (και επιστήθιο φίλο και σύμμαχο του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν), η Πρόεδρος της Κομισιόν παρατήρησε πως πλέον «η ΕΕ στρέφεται σε αξιόπιστους προμηθευτές ενέργειας. Το Αζερμπαϊτζάν είναι ένα από αυτά», ενώ προανήγγειλε πως «με τη σημερινή (σ.σ. χθεσινή) συμφωνία, δεσμευόμαστε να επεκτείνουμε τον Νότιο Διάδρομο Φυσικού Αερίου, να διπλασιάσουμε τις προμήθειες φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν στην ΕΕ».
«Αυτά είναι καλά νέα για τις προμήθειες μας σε φυσικό αέριο αυτόν τον χειμώνα και μετά» σχολίασε, αντιλαμβανόμενη μάλλον την ανάγκη καλών ειδήσεων για την ΕΕ, η κ. φον ντερ Λάιεν, υπογραμμίζοντας ως κρίσιμη τη «συνδεσιμότητα», όταν μάλιστα, όπως τόνισε, «η ΕΕ θέλει να συνεργαστεί με το Αζερμπαϊτζάν και να δημιουργήσει συνδέσεις με την Κεντρική Ασία και πέρα από αυτήν».
Για την επικεφαλής της Κομισιόν, άλλωστε, ο στόχος είναι καθαρός, δηλαδή ο διπλασιασμός της παράδοσης φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν στην ΕΕ σε λίγα χρόνια, χαρακτηρίζοντας τη χώρα αυτή ως «κρίσιμο εταίρο» για την ασφάλεια του εφοδιασμού της ΕΕ.
Εκτός από τις νέες -και κρίσιμες- συμμαχίες, η ΕΕ απάντησε χθες στα σχέδια του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν και με νέες κυρώσεις, δείχνοντας τα δόντια της προς την Μόσχα ενόψει του παγώματος της προμήθειας της Ευρώπης με ρωσικό φυσικό αέριο.
«Η Ρωσία συνεχίζει τις φρικαλεότητες στην Ουκρανία, καταστρέφοντας χωράφια και κλέβοντας σιτηρά. Θα συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε την Ουκρανία για την αντιμετώπιση της ρωσικής επιθετικότητας. Προτείνω νέες καταχωρίσεις και πακέτο, στο οποίο συμπεριλαμβάνεται και απαγόρευση του χρυσού» ανακοίνωσε χθες ο Ζοζέπ Μπορέλ, Ύπατος Εκπρόσωπος της Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας. Ο ίδιος γνωστοποίησε ακόμη πως χθες η ΕΕ κατέληξε σε πολιτική συμφωνία για την πρότασή του, δηλαδή την καταβολή της επόμενης δόσης της Ευρωπαϊκής Διευκόλυνσης Ειρήνης προς την Ουκρανία, αξίας 500 εκατομμυρίων ευρώ.
Αντίστροφη μέτρηση
Παρά τα αντίποινα των Βρυξελλών, δύσκολα αυτά μπορούν να υπερβούν τη διαχείριση της κρίσης της 21ης Ιουλίου, οπότε η Μόσχα φέρεται έτοιμη να κλείσει επ’ αόριστον τη στρόφιγγα του φυσικού αερίου, ενώ πληροφορίες που επικαλείται η Wall Street Journal θέλουν ευρωπαίους αξιωματούχους και στελέχη της ΕΕ να βρίσκονται σε βαθύ προβληματισμό σχετικά με το εάν τελικά η Ρωσία θα επαναλάβει τη ροή φυσικού αερίου μέσω του αγωγού Nord Stream αυτή την εβδομάδα, ή θα ακολουθήσει το μονοπάτι των μερικών ελλείψεων ή ακόμη και της παντελούς άρνησης για ανεφοδιασμό των ευρωπαϊκών κρατών.
Στο τελευταίο ενδεχόμενο, οι αξιωματούχοι της ΕΕ περιγράφουν ως «καταρράκτη» τις οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες που θα προκύψουν από το «logout» στο ρωσικό φυσικό αέριο, τις οποίες σε ένα βαθμό αδυνατούν μέχρι αυτήν την ώρα να προβλέψουν με ακρίβεια. Ως η πλέον λαβωμένη από τη διακοπή τροφοδοσίας με ρωσικό φυσικό αέριο περιγράφεται η Γερμανία, καθώς η κίνηση της Μόσχας βάλλει ευθέως απέναντι στο συγκριτικό της πλεονέκτημα, δηλαδή τη γερμανική βιομηχανική της παραγωγή, όπως και αυτή των όμορων χωρών με τις οποίες συνεργάζεται, με απρόβλεπτες αντιδράσεις στο εσωτερικό της χώρας.
Ψύξη, θέρμανση και φως
Ήδη, η γερμανική πολιτική ηγεσία προετοιμάζει την κοινή γνώμη της χώρας για όλα τα ενδεχόμενα, ανάμεσα στα οποία και το δελτίο στο ρεύμα, ενώ μεθαύριο, Τετάρτη η Κομισιόν αναμένεται να παρουσιάσει το πλέγμα μέτρων που έχει επεξεργαστεί για τον περιορισμό της ενεργειακής κατανάλωσης από το φθινόπωρο, ο οποίος, ωστόσο, εκτιμάται ήδη ότι θα προκαλέσει «με το καλημέρα» μείωση του ευρωπαϊκού ΑΕΠ κατά 1.5%. Παρόλα αυτά, στα μέτρα που φέρονται να έχουν επεξεργαστεί οι Βρυξέλλες για την εξοικονόμηση ενέργειας περιλαμβάνεται η μείωση της κατανάλωσης για θέρμανση και ψύξη (ακόμη και με επιβολή ανώτατων ορίων), αλλά και ο έλεγχος της θερμοκρασίας σε όλα τα δημόσια κτίρια.
Πριν από τις παραπάνω έκτακτες λύσεις, η διεθνής κοινότητα επιχειρεί να αξιοποιήσει κάθε παράθυρο ευκαιρίας, προκειμένου να αποτρέψει τη Ρωσία από το να παύσει την προμήθεια σε φυσικό αέριο προς την ευρωπαϊκή ήπειρο. Στην κατεύθυνση αυτή, ο Καναδάς έστειλε στις 17 Ιουλίου μια τουρμπίνα για τον αγωγό φυσικού αερίου Nord Stream στη Γερμανία με αεροπλάνο μετά την ολοκλήρωση των εργασιών επισκευής, όπως ανέφερε χθες η εφημερίδα Kommersant, επικαλούμενη άτομα με γνώση της κατάστασης, σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters.
Την ίδια ώρα, ο αυστριακός όμιλος πετρελαίου και φυσικού αερίου OMV (OMVV.VI) αναμένει ότι οι παραδόσεις φυσικού αερίου από τη Ρωσία μέσω του αγωγού Nord Stream 1 θα ξαναρχίσουν όπως είχε προγραμματιστεί μετά τη συντήρηση, όπως ανέφερε χθες μετά από την επιστολή που δημοσίευσε το Reuters, στην οποία η ρωσική Gazprom επικαλέστηκε «ανωτέρα βία» ως προς τις προμήθειες φυσικού αερίου στην Ευρώπη.
Στις «φωνές», ωστόσο, που προειδοποιούν για μια εκτεταμένη ενεργειακή κρίση στην ΕΕ ήρθε να προστεθεί και ο επικεφαλής του ενεργειακού κολοσσού Shell, ο οποίος τόνισε ότι η Ευρώπη θα αντιμετωπίσει έναν «πραγματικά σκληρό» ενεργειακό χειμώνα. Ειδικότερα, ο διευθύνων σύμβουλος της Shell, Ben van Beurden, δήλωσε πως «όλοι θα αντιμετωπίσουμε πολύ σημαντική κλιμάκωση των τιμών της ενέργειας», εξηγώντας πως στη χειρότερη περίπτωση, η Ευρώπη θα χρειαστεί να αναπροσαρμόσει την κατανάλωση ενέργειας, αφήνοντας ανοιχτό και το σενάριο της έκδοσης δελτίου για την κατανάλωση ενέργειας.
Από πλευράς του, ενδείξεις για σταθεροποίηση των τιμών φυσικού αερίου στις αγορές, οι οποίες θεωρούν ήδη δεδομένη τη διακοπή λειτουργίας του Nord Stream 1, βλέπει ο επικεφαλής της γερμανικής Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Δικτύων. Συγκεκριμένα, μιλώντας στην εφημερίδα Bild Am Sonntag ο Κλάους Μίλερ υποστήριξε ότι «αυτή την εβδομάδα δεν υπήρξε σημαντικό άλμα στις τιμές φυσικού αερίου, ίσως επειδή οι αγορές θεωρούν ήδη δεδομένη και έχουν συνυπολογίσει την διακοπή της παροχής αερίου μέσω Nord Stream 1. Για το λόγο αυτό οι τιμές παραμένουν, τις τελευταίες μέρες, λίγο πολύ σταθερές», κατέληξε.
Σύναξη αναθεωρητών
Παράλληλα, ωστόσο, με την ενεργειακή ασφυξία της Ευρώπης, ο Ρώσος Πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν εντείνει τις επαφές του με τους ηγέτες άλλων αναθεωρητικών δυνάμεων, όπως της Τουρκίας και του Ιράν. Στόχος του δεν είναι άλλος από την ενίσχυση της γεωπολιτικής θέσης της Μόσχας σε απάντηση των δυτικών ηγετών που τον θέλουν αποδυναμωμένο μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, αλλά και μακριά από τις εξελίξεις στη διεθνή σκηνή.
Η συνάντησή του, μάλιστα, με τους ομολόγους του της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του Ιράν, Εμπραχίμ Ραϊσί προγραμματίζεται στην Τεχεράνη, όταν ο Τούρκος Πρόεδρος επιχειρεί να διαδραματίσει κομβικό ρόλο στον ανεφοδιασμό του πλανήτη με τα Ουκρανικά σιτηρά, ενώ αρνείται να επιβάλει κυρώσεις στη Μόσχα ή τους Ρώσους ολιγάρχες για την εισβολή στην Ουκρανία.
Επιπλέον, Πούτιν, Ερντογάν και Ραϊσί θα συζητήσουν τις εξελίξεις στη Συρία βάσει του λεγόμενου «σχήματος της Αστάνα» που εστιάζεται στη συνεργασία Ρωσίας, Τουρκίας και Ιράν γύρω από πολιτική διευθέτηση του εμφυλίου που μαστίζει την χώρα. Ο Πούτιν επιδιώκει παράλληλα να εδραιώσει τις σχέσεις με το Ιράν, βασικό στρατιωτικό και εμπορικό εταίρο της Ρωσίας και μελετά το ενδεχόμενο εξαγωγών σιτηρών στη χώρα για να αντιμετωπίσει την άνοδο των τιμών των τροφίμων, όπως αναφέρει η WSJ, τη στιγμή που το Ιράν διατύπωσε πρόσφατα ανοιχτή απειλή για τη χρήση πυρηνικών όπλων, τονίζοντας ότι διαθέτει την τεχνογνωσία, αλλά δεν έχει καταλήξει ακόμη στο χρόνο της πυροδότησής τους.
