Ο Αϊμάν αλ-Ζαουάχρι, 71 ετών, ήταν βασικός “αρχιτέκτονας” πίσω από πολλαπλές επιθέσεις στις ΗΠΑ και συμμετείχε «βαθιά» στον σχεδιασμό των τρομοκρατικών επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, είπε ο Μπάιντεν. “Οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο δεν χρειάζεται πλέον να φοβούνται τον μοχθηρό και αποφασιστικό δολοφόνο. Οι Ηνωμένες Πολιτείες συνεχίζουν να επιδεικνύουν την αποφασιστικότητά μας και την ικανότητά μας να υπερασπιστούμε τον αμερικανικό λαό ενάντια σε αυτούς που θέλουν να μας βλάψουν”, πρόσθεσε.
Πώς ανέβηκε στην εξουσία ο Αϊμάν αλ-Ζαουάχρι;
Γεννημένος το 1951, μεγάλωσε σε μια γειτονιά της ανώτερης τάξης στο Κάιρο της Αιγύπτου, γιος ενός διακεκριμένου γιατρού και εγγονού διάσημων μελετητών. Ο παππούς του, Rabia’a al-Zawahiri, ήταν ιμάμης στο Πανεπιστήμιο al-Azhar στο Κάιρο. Ο προπάτοχός του, Abdel Rahman Azzam, ήταν ο πρώτος γραμματέας του Αραβικού Συνδέσμου.
Ο Ζαουαχίρι φυλακίστηκε για τη συμμετοχή του στη δολοφονία του Αιγύπτιου προέδρου Ανουάρ Σαντάτ το 1981. “Θέλουμε να μιλήσουμε σε όλο τον κόσμο. Ποιοι είμαστε; Ποιοι είμαστε;” είπε σε μια συνέντευξη από τη φυλακή. Εκείνη την εποχή, ο Zawahiri, ένας νεαρός γιατρός, ήταν ήδη ένας αφοσιωμένος τρομοκράτης που συνωμότησε για να ανατρέψει την αιγυπτιακή κυβέρνηση για χρόνια και προσπάθησε να την αντικαταστήσει με φονταμενταλιστική ισλαμική εξουσία. Υποστήριξε περήφανα τη δολοφονία του Σαντάτ αφού ο Αιγύπτιος ηγέτης έκανε ειρήνη με το Ισραήλ.
Ποια ήταν η σχέση του με τον Οσάμα Μπιν Λάντεν;
Ο αλ-Ζαουάχρι έφυγε από την Αίγυπτο το 1985 και πήγε στην Πεσαβάρ του Πακιστάν, όπου εργάστηκε ως χειρουργός για να περιθάλψει τους μαχητές που είχαν εμπλακεί με τα σοβιετικά στρατεύματα στο Αφγανιστάν. Εκεί συνάντησε τον Μπιν Λάντεν, ηγέτη τότε των Μουτζαχεντίν και ο οποίος επίσης είχε αφήσει πίσω του μια προνομιακή ανατροφή για να συμμετάσχει στον αγώνα στο Αφγανιστάν.
Οι δυο τους ήρθαν κοντά, συνδέθηκαν με τον κοινό δεσμό τους ως «Αραβες Αφγανοί».
Μετά την επανένωση στο Αφγανιστάν, ο Μπιν Λάντεν και ο αλ-Ζαουάχρι εμφανίστηκαν μαζί στις αρχές του 1998 ανακοινώνοντας τη σύσταση του Παγκόσμιου Ισλαμικού Μετώπου για την Τζιχάντ Ενάντια στους Εβραίους και τους Σταυροφόρους — συγχωνεύοντας επίσημα την Αιγυπτιακή Ισλαμική Τζιχάντ και την Αλ Κάιντα.
Κάποια στιγμή, ενήργησε ως προσωπικός γιατρός του Μπιν Λάντεν.
«Δουλεύουμε με τον αδελφό Μπιν Λάντεν», είπε ανακοινώνοντας τη συγχώνευση της τρομοκρατικής του ομάδας τον Μάιο του 1998. «Τον γνωρίζουμε εδώ και περισσότερα από 10 χρόνια. Πολεμήσαμε μαζί του εδώ στο Αφγανιστάν».
Μαζί, οι δύο ηγέτες των τρομοκρατών υπέγραψαν μια φετβά ή δήλωση: «Η απόφαση να σκοτώνουν και να πολεμούν Αμερικανούς και τους συμμάχους τους, είτε πολίτες είτε στρατιωτικούς, είναι υποχρέωση για κάθε μουσουλμάνο».
Τι ρόλο έπαιξε ο Ζαουαχίρι στις επιθέσεις της Αλ Κάιντα κατά των ΗΠΑ;
Οι επιθέσεις εναντίον των ΗΠΑ και των εγκαταστάσεων τους ξεκίνησαν λίγο μετά το φετβά του Μπιν Λάντεν και του αλ-Ζαουάχρι με τις βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας στις πρεσβείες των ΗΠΑ στην Κένυα και την Τανζανία που σκότωσαν περισσότερους από 200 ανθρώπους και τραυμάτισαν περισσότερους από 5.000 άλλους.
Στη συνέχεια, υπήρξε η επίθεση στο USS Cole στην Υεμένη τον Οκτώβριο του 2000, όταν βομβιστές αυτοκτονίας σε μια λέμβο πυροδότησε τη βάρκα τους, σκοτώνοντας 17 Αμερικανούς ναύτες και τραυματίζοντας άλλους 39.
Το αποκορύφωμα του τρομοκρατικού σχεδίου του Zawahiri ήρθε στις 11 Σεπτεμβρίου 2001, όταν σχεδόν 3.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν στις επιθέσεις στους δίδυμους πύργους του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου και του Πενταγώνου.
Πριν και μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, ο Zawahiri εμφανίστηκε σε πολυάριθμα βίντεο και ηχητικές κασέτες καλώντας για επιθέσεις εναντίον δυτικών στόχων και προτρέποντας τους μουσουλμάνους να υποστηρίξουν τον σκοπό του.
Ο αδελφός του αλ-Ζαουάχρι, Μοχάμαντ, είπε στο CNN το 2012: “Πριν αποκαλέσετε εμένα και τον αδελφό μου τρομοκράτες, ας προσδιορίσουμε το νόημά του. Εάν σημαίνει αυτούς που είναι αιμοδιψείς ανελέητοι δολοφόνοι, τότε δεν πρόκειται για αυτό”, είπε. «Προσπαθούμε μόνο να ανακτήσουμε μερικά από τα δικαιώματά μας που έχουν καταληφθεί από τις δυτικές δυνάμεις σε όλη την ιστορία».
Πότε ξεκίνησε ο αλ-Ζαουάχρι να ηγείται της Αλ Κάιντα;
Ο αλ-Ζαουάχρι έγινε ηγέτης της Αλ Κάιντα μετά τη δολοφονία των αμερικανικών δυνάμεων του Μπιν Λάντεν το 2011. Ήταν συνεχώς σε κίνηση όταν ξεκίνησε η υπό την ηγεσία των ΗΠΑ εισβολή στο Αφγανιστάν μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου. Κάποια στιγμή, γλίτωσε για λίγο από μια αμερικανική επίθεση στην απόκρημνη, ορεινή περιοχή Tora Bora του Αφγανιστάν, μια επίθεση που άφησε νεκρούς τη γυναίκα και τα παιδιά του.
Ο αλ-Ζαουάχρι “δεν ήταν ένας χαρισματικός ηγέτης στο καλούπι του Μπιν Λάντεν”, δήλωσε τη Δευτέρα ο αναλυτής Εθνικής Ασφάλειας του CNN, Πίτερ Μπέργκεν. “Δεν αποδείχτηκε πολύ ικανός ηγέτης της Αλ Κάιντα. Αλλά ο λόγος που νομίζω ότι σκοτώθηκε στο Αφγανιστάν το Σαββατοκύριακο ήταν ότι είχε αρχίσει να παίρνει πολύ περισσότερα ρίσκα”.
“Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, είχε κυκλοφορήσει έναν άνευ προηγουμένου αριθμό βίντεο. Κάθε φορά που τραβάτε ένα βίντεο, υπάρχει η αλυσίδα φύλαξης αυτού του βίντεο, το βγάζετε εκεί έξω, κάποιος μπορεί να τραβάει το βίντεο”, συνέχισε ο Μπέργκεν. “Έτσι γινόταν πιο εμφανής. Και, νομίζω, μου φαίνεται ότι μπορεί να ήταν ο λόγος που τον εντόπισαν”.
Σε μια ενημέρωση από μια ομάδα εμπειρογνωμόνων των Ηνωμένων Εθνών την περασμένη εβδομάδα, σημειώθηκε ότι η φαινομενική αυξημένη άνεση και ικανότητα επικοινωνίας του Zawahiri συνέπεσε με την κατάληψη του Αφγανιστάν από τους Ταλιμπάν και την εδραίωση της εξουσίας των βασικών συμμάχων της Αλ Κάιντα στην de facto διοίκησή τους.
Η τελευταία γνωστή δημόσια ομιλία του αλ-Ζαουάχρι ήταν ένα ηχητικό μήνυμα που κυκλοφόρησε στις 13 Ιουλίου από το τμήμα ΜΜΕ της Αλ Κάιντα.
