«Ονομάζομαι Δημήτρης Αναγνωστόπουλος και είμαι εγγονός του συνονόματου μου, του εκτελεσθέντος στη θέση σκοπευτήριο (σ.σ.: Σκοποβολή) στην Πάτρα. Εντελώς τυχαία μάθαμε το σημείο εκτέλεσης. Για 60 χρόνια ψάχναμε όμως δεν μπορούσαμε να μάθουμε το σημείο που άφησε την τελευταία του πνοή. Η επίσκεψη μας στο μνημείο…. ήταν η πρώτη μας επίσκεψη, αφού δεν γνωρίζαμε ότι εκτελέστηκε εκεί (πήγαμε πριν από μερικές ημέρες και η συγκίνησή μας ήταν μεγάλη).
Θα ήθελα να σας ρωτήσω αν γνωρίζετε πότε θα ξαναγίνει μνημόσυνο για να παραστώ με τον πατέρα μου, που ήταν και παρόντας στη σύλληψη του παππού μου…. Από τον παππού έχουμε μόνο μια φωτογραφία πριν από την εκτέλεση….
Επίσης αν υπάρχει το οποιοδήποτε αρχείο, βιβλίο που να αναφέρεται το όνομα του θα ήθελα να μου το υποδείξετε για να το πάρω στα χέρια μου…. είναι σημαντικό τώρα που βρήκαμε τα χνάρια του.
Από εκει ξεκίνησε το ψάξιμο όταν κατά τύχη η μητέρα μου βρήκε το όνομα του παππού στη σελίδα αυτή…. και παθαμε σοκ.
Με τιμή, Αναγνωστοπουλος Ν. Δημήτριος, Αθήνα».
Η παραπάνω μαρτυρία κατεγράφη σε email από τις 27 Αυγούστου 2022, προς τον Γιώργο Μόσχο, από τον εγγονό του εκτελεσμένου αυτοαμυνήτη μαχητή από το χωριό Λάττα Ηλείας, με αφορμή δημοσίευση στην εφημερίδα ΒΗΜΑ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ του Αιγιώτη ερευνητή δημοσιογράφου Φάνη Ζουρόπουλου, που στις 12 Απριλίου 2019 φιλοξένησε άρθρο του Γιώργου Μόσχου για τους 125 εκτελεσμένους αντιστασιακούς της γερμανοϊταλικής κατοχής και μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού Πελοποννήσου, που τιμήθηκαν, όπως κάθε χρόνο από τον σύλλογο Φυλακισμένων Εξορισθέντων Αγωνιστών Πέτρινα Χρόνια.
Ο Δημ. Αναγνωστόπουλος του Κωνσταντίνου και της Χριστίνας, στα χρόνια της Εθνικής Αντίστασης υπήρξε υπεύθυνος του ΕΑΜ στο χωριό του, για να αποφύγει την τρομοκρατία των παρακρατικών, που ξέσπασε το 1945 στην περιοχή του, αν και εισοδηματίας αγρότης, κτηνοτρόφος και καταστηματάρχης στο Λάττα και στην Αμαλιάδα, ανέβηκε στο βουνό για ατομική προστασία του, εκεί εντάχθηκε στον ΔΣΠ και ανέλαβε Τομεάρχης Άνω και Κάτω Πηνείας, κατερχόμενος όμως, πότε-πότε για να περιποιηθεί την περιουσία του.
Σε μία αυτές τις καθόδους του, συνελήφθη από την Χωροφυλακή, φυλακίστηκε στις φυλακές Μαργαρίτη και οδηγήθηκε στο έκτακτο 5μελές στρατοδικείο Πατρών, (Β’ Παράρτημα αυτού της Κορίνθου) όπου στις 20 Ιούνιου 1949 σε ηλικία 38 ετών, καταδικάστηκε παμψηφεί σε θάνατο με ψευδομαρτυρίες από το χωριό του και εκτελέστηκε τον ίδιο χρόνο 1949 στην Σκοποβολή Γηροκομειού Πατρών. Μαζί του εκτελέστηκε και ο συγχωριανός του Πριλής Παναγ. του Θεοδ. και της Ευσταθίας.
Πριν την εκτέλεσή του, ζήτησε η μοναδική φωτογραφία του, που τον εικονίζει κρατούμενο στο στρατόπεδο της Παναχαϊκής, να δοθεί στα έξι ορφανά του, για να τον θυμούνται.
«Τον Δημητράκη θα τον φέρουμε πίσω και θα κάνουμε γλέντι» ήταν η διαβεβαίωση της κουμπάρας του Αναγνωστόπουλου, που έπαιρνε η σύζυγός του Δήμητρα, η οποία ζητούσε να παραστεί στη δίκη του άντρα της στην Πάτρα.
Αντί αυτού, μετά την καταδικαστική απόφαση και εκτέλεση του Δημ. Αναγνωστόπουλου, η χήρα του κάθε βράδυ δεχόταν τρομοκρατικές επιθέσεις με πετροβόλημα στα παράθυρα του σπιτιού της στο χωριό, όπου ζούσε μαζί με τα έξι ορφανά παιδιά της!
Για τον εκτελεσμένο Δημ. Αναγνωστόπουλο κάνει αναφορά ο Γιάννης Λέφας στο βιβλίου του “Χιλιάδες τέσσερις σταυροί στο μαρτυρικό Μωριά”, σ. 183, έκδοση Αλφειός, Αθήνα 2007.
Σύμφωνα με την δικογραφία του Εκτάκτου Στρατοδικείου κατηγορούμενοι μαζί με τον Δημ. Αναγνωστόπουλο, που εγκαλείτο για παράνομη κατοχή όπλου και παράνομη οπλοφορία, καθώς δεν είχε παραδώσει αυτό μέχρι την 1-3-1945, μετά την Συμφωνία της Βάρκιζας για τον αφοπλισμό του ΕΛΑΣ, όπως εμφαίνεται από τις 13 Ιουνίου 1949 αποδεικτικού υλικού ήταν ακόμη και ο Πριλής Παναγ. Οι οποίοι σύμφωνα με πρόταση του Βασιλικού Επιτρόπου καταδικάστηκαν εις θάνατον, ενώ απαλλάχτηκαν οι άλλοι πέντε που κατηγορούνταν και διατάχθηκε η αποφυλάκισή τους από του Μαργαρίτη.
Χαρακτηριστική είναι ακόμη η κατηγορία ότι συμμετείχαν σε ομάδα που σκοπό είχε την «προσβολή διά της βίας των αρχών και των οργάνων της δημοσίας δυνάμεως».
Πότε αυτό; Τον Φεβρουάριο του 1949, τότε δηλαδή, που τρεισήμισι χιλιάδες μαχητές του ΔΣΠ. ξεμένοντας χωρίς πυρομαχικά, και επιδιδόμενοι σε αφάνεια, υποχωρούσαν για να βγουν από τον κλοιό, μπροστά στην πίεση που αντιμετώπιζαν από 35 χιλ. ενόπλους στρατιωτικούς της 9ης Μεραρχίας, συνεπικουρούμενους από τάγματα Χωροφυλακής και σώματα παραστρατιωτικών ΕΟΒιτών, Χιτών κ.α. Παράλληλα από τον επόμενο μήνα είναι ζήτημα εάν είχαν απομείνει ασύλληπτοι εκατό ή εκατό πενήντα μαχητές σε ολόκληρη την Πελοπόννησο!
Εδώ είναι πασιφανές το κατηγορητήριο, που αποτελεί νομικό τερατούργημα στην υπηρεσία της Δεξιάς της εποχής!
Στην δική αυτή κατηγορούμενοι ήσαν οι:
1) Δημ. Αναγνωστόπουλος-Κωνσταντακόπουλος του Κωνστ., ετών 38.
2) Πριλής Παναγ. του Θεοδ. ετών 54.
3) Χρυσανθόπουλος Ζώης του Κανέλλου, ετών 34.
4) Σουλιμνιώτης Θεόδ. του Θεοδ., ετών 26.
5) Τσαρουχά Όλγα, σύζ. Ιωάννου, ετών 19.
6) Αντωνακόπουλος Νικόλαος του Μιχ., ετών 22.
7) Μητρόπουλος Μιχαήλ του Νικολ., γεννηθείς και κατοικών εις Λάττα.
Συνηγόρους υπεράσπισης είχαν τους τρεις έγκριτους Πατρινούς νομικούς Πιλάλη Βασίλ., Αργυρόπουλο Διον. και Λιακόπουλο Παναγ., παρόντων των μαρτύρων κατηγορίας Οικονομοπούλου Νικ., Μπελογιάννη Χρυσ., Αντωνοπούλου Αριστέας, Χάππα Δημ. και Οικονομοπούλου Κων/νου.
ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΝΙΚΟΛΑΟΥ, ΓΙΟΥ ΤΟΥ ΔΗΜ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ
«Ο πατέρα μου, ήταν παρόντας στη σύλληψη του παππού και μου έγραψε τα παρακάτω. Θα πρέπει να σας πω ότι ο πατέρας μου είναι ένας τίμιος άνθρωπος ΠΟΥ ΔΕΝ ΛΕΕΙ ΨΕΜΜΑΤΑ ΠΟΤΕ» διαβεβαιώνει σε μήνυμά του. στις 12-9-2022, ο Δημ. Αναγνωστόπουλος, εγγονός του εκτελεσμένου.
Η μαρτυρία Νίκου Αναγνωστόπουλου, γιου του εκτελεσμένου, είναι η παρακάτω:
«Ο Δημήτρης Αναγνωστόπουλος (τον φώναζαν όλοι Δημητράκη) έμενε στο χωριό Λάττα. Ήταν αγρότης και είχε παντρευτεί 2 φορές. Με την πρώτη του γυναίκα απέχτησε 3 παιδιά. Η γυναίκα του ήταν από το χωριό Ξενιές και το επώνυμο της ήταν Αλεξανδροπούλου (έφυγε όμως από τη ζωή). Τα παιδιά ονομάζονταν Χρυστούλα, Κωνσταντίνος (αποθανών), Γεώργιος (αποθανών).
Στη συνέχεια παντρεύτηκε την Δήμητρα Ψυχογιού, από το χωρίο Μποκοβίνα (Αγία Τριάδα) και απέκτησε 3 παιδιά. Τα παιδιά ονομάζονταν Νίκος, Αναστασία (Τασία) και Σταύρος.
Η οικογένεια του Δημητράκη ήταν σε πολύ καλή οικονομική κατάσταση. Είχαν σχεδόν 60 στρέμματα χωράφια. Είχαν πρόβατα πολλά που τα φύλαγε τσοπάνης και είχαν μαγαζί, μπακάλικο, τόσο στο χωριό όσο και στην Αμαλιάδα. Επίσης η οικογένεια είχε κάρο που το έσερνε άλογο.
Από το 1945 και μετά άρχισαν τα σοβαρά προβλήματα και ο Δημητράκης αναγκάστηκε να αφήσει το χωριό και να φύγει στο βουνό μαζί με άλλους συγχωριανούς. Κατέβαινε στο χωρίο με προφυλάξεις όταν έπρεπε να κάνει τις δουλειές στα χωράφια.
Δυστυχώς κάποιοι ενημέρωσαν την Χωροφυλακή και τον συνέλαβαν στο πατρικό σπίτι αφού πρώτα χτύπησαν την γυναίκα του Δήμητρα. Τον πήγαν στις φυλακές στης Πάτρας (σ.σ: στου Μαργαρίτη) και τον Ιούνιο του 1949 έγινε η δίκη στην οποία πήγαν ψευδομάρτυρες από το χωρίο οι Οικονομόπουλος Νίκος, Μπελογιάννης Χρυσ., Αντωνοπούλου Αριστ., Χάππα Δημ. και Οικονομόπουλος Κων/νος (τα ονόματα αναγράφονται στα χαρτιά της δίκης).
Η Αντωνοπούλου Αριστ. είχε στεφανώσει τον Δημητράκη (!!!). Οταν έφευγαν για την δίκη δεν ήθελαν την σύζυγο του Δημητράκη (Δήμητρα) μαζί τους, λέγοντας: “τον Δημητράκη θα τον φέρουμε πίσω και θα κάνουμε γλέντι”. Αυτό μου το είχε πει η μητέρα μου Δήμητρα αλλά και η μια αδερφή του Δημητράκη (η Αρετή Αναγνωστοπούλου).
Στην δίκη μίλησε μόνο ο Οικονομόπουλος Κων/νος και ο Μπελογιάννης Χρυσ.. Ο Μπελογιάννης είπε ότι ο Δημητράκης είχε πάρει την κόρη του στο βουνό (ενώ δεν είχε κόρη). Ο Δημητράκης μόλις άκουσε όλα αυτά δεν υπερασπίστηκε τον εαυτό του… Και μετά ήρθε το αποτέλεσμα … ΕΙΣ ΘΑΝΑΤΟΝ.
Με λίγα λόγια αυτή είναι η ιστορία της οικογένειας Αναγνωστοπούλου…
Μετά ακολούθησε το δράμα της τρομοκρατίας της Δήμητρας (συζύγου του Δημητράκη)… Της πετούσαν πέτρες στα παράθυρα τη νύχτα…. Αυτά τα θυμάμαι καλά.
Έως και το 1953 η κατάσταση δεν άλλαζε και ο θείος μου Τσαρούχας είχε κάποιο συγγενή στην Αθήνα και έστειλε τον Κώστα και τον Γιώργο (τα 2 μεγάλα αδέρφια) γιατί η μητέρα μου (Δήμητρα) και η θεία μου (Αρετή) δεν μπορούσαν να κάνουν πολλά. Θα μπορούσα να γράψω πολλά αλλά αυτή είναι η ουσία…».
Στη φωτογραφία ο εκτελεσμένος Δημ. Αναγνωστόπουλος από το χωριό Λάττα Ηλείας. Στο χέρι του κρατά το χαρτί της καταδικαστικής απόφασης… Εικονίζεται στο γήπεδο Παναχαϊκής της Πάτρας, εκεί όπου κρατούνταν οι μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού Πελοποννήσου,
Η οικογένεια Αναγνωστόπουλου έμαθε για το Γηροκομειό, τόπο που ο άνθρωπός τους άφησε την τελευταία του πνοή το 1949, μετά από δημοσίευση άρθρου στο «Βήμα Αιγιαλείας»!
Ο Νίκος Αναγνωστόπουλος, γιος του εκτελεσμένου Δημ. Αναγνωστόπουλου, βρέθηκε μετά από 73 χρόνια στον τόπο του εκτελεσμένου πατέρα του!
