Οι μυστηριώδεις διαρροές φυσικού αερίου στους αγωγούς Nord Stream 1 και 2 απελευθερώνουν στην ατμόσφαιρα ένα από τα ισχυρότερα αέρια του θερμοκηπίου και εγείρουν φόβους για «κλιματική καταστροφή», η οποία όμως είναι δύσκολο να εκτιμηθεί.
Οι δύο αγωγοί δεν βρίσκονταν σε λειτουργία όταν σημειώθηκαν εκρήξεις που αποδίδονται σε σαμποτάζ. Ήταν όμως γεμάτοι φυσικό αέριο, του οποίου κύριο συστατικό είναι το μεθάνιο, το δεύτερο σημαντικότερο αέριο του θερμοκηπίου μετά το διοξείδιο του άνθρακα.
«Οι αβεβαιότητες είναι πολλές, αν όμως οι αγωγοί καταστραφούν οι επιπτώσεις στο κλίμα θα είναι καταστροφικές και ενδεχομένως πρωτοφανείς» δήλωσε στο Reuters ο Ντέιβιντ ΜακΚέιμπ, ατμοσφαιρικός χημικός της μη κυβερνητικής οργάνωσης Clean Air Task Force.
Στο ίδιο μήκος κύματος και η εκτίμηση του Στέφανο Γκράσι, διευθυντής του γραφείου του ευρωπαίου επιτρόπου Ενέργειας, ο οποίος έκανε λόγο για κίνδυνο «κλιματικής και οικολογικής καταστροφής».
«Βρισκόμαστε σε επαφή με τις χώρες-μέλη για να εξετάσουμε τι συνέβη και να βρούμε τον ταχύτερο τρόπο να σταματήσουμε τις διαρροές και να αποτρέψουμε χειρότερες ζημιές» έγραψε στο Twitter.
Το μεθάνιο είναι δεκάδες φορές πιο δραστικό από το CO2 ως αέριο του θερμοκηπίου, επιζεί όμως στην ατμόσφαιρα λίγα χρόνια αντί για αιώνες. Και αυτό σημαίνει ότι η μείωση των εκπομπών μεθανίου θα ήταν ένας από τους ταχύτερους τρόπους για να επιτευχθεί ο στόχος της Συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα, σύμφωνα με τον οποίο η άνοδος της θερμοκρασίας έως τα τέλη του αιώνα πρέπει να συγκρατηθεί στους 1,5-2 βαθμούς, σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα.
Οι χώρες της ΕΕ περιλαμβάνονται στην λίστα των 100 και πλέον κρατών που δεσμεύτηκαν πέρυσι να μειώσουν κατά 30% τις εκπομπές μεθανίου έως το 2030.
Οι διαρροές μεθανίου μπορούν να γίνουν αντιληπτές με ειδικές θερμικές κάμερες (CutMethaneEU)
Ασαφές το μέγεθος της διαρροής
Ειδικοί σε θέματα εκπομπών δήλωσαν στο Reuters ότι δεν είναι ακόμα δυνατό να εκτιμηθεί το μέγεθος της διαρροής στη Βαλτική, δεδομένου ότι υπάρχει αβεβαιότητα για παράγοντες όπως η θερμοκρασία του αερίου στους αγωγούς, ο ρυθμός της διαρροής και η ποσότητα μεθανίου που θα απορροφηθεί από θαλάσσιους μικροοργανισμούς πριν φτάσει στην ατμόσφαιρα.
Η Gazprom, η κρατική ρωσική εταιρεία φυσικού αερίου «πιθανότατα θα έχει μια εκτίμηση βάσει της ροής του αερίου. Όσον αφορά όμως την ποσότητα που εκπέμπεται στην ατμόσφαιρα [..] πρέπει να στείλουν κλιμάκιο για μετρήσεις» δήλωσε η Τζάσμιν Κούπερ του Imperial College στο Λονδίνο.
Οι διαρροές μεθανίου από επίγειες εγκαταστάσεις μπορούν να μετρηθούν χονδρικά από δορυφόρους, αυτό όμως δεν μπορεί να γίνει στην περίπτωση του Nord Stream λόγω του τρόπου με τον οποίο το φως ανακλάται στο νερό, επισήμανε ο Κρίστιαν Λίλονγκ, διευθυντής κλιματικών λύσεων στην εταιρεία δορυφορικών δεδομένων Kayrros.
Μετρήσεις θα μπορούσαν πάντως να πραγματοποιηθούν με drone και αεροσκάφη, είπαν άλλοι αναλυτές.
Σύμφωνα με μια πρώτη «συντηρητική εκτίμηση» για το μέγεθος της διαρροής, βάσει των διαθέσιμων δεδομένων, από τους αγωγούς απελευθερώνονταν περισσότεροι από 500 τόνοι μεθανίου ανά ώρα όταν πρωτοεμφανίστηκαν οι διαρροές, ποσότητα που δεν μπορεί παρά να μειώνεται με την πάροδο του χρόνου, δήλωσε ο Ζαν-Φρανσουά Γκοτιέ, αντιπρόεδρος μετρήσεων στην εταιρεία δορυφορικών μετρήσεων μεθανίου GHGSat.
Συγκριτικά, η γιγάντια διαρροή μεθανίου του Αλίσο Κάνιον στις ΗΠΑ το 2016 απελευθέρωνε στην κορύφωσή της μόνο 50 τόνους μεθανίου, μια τάξη μεγέθους λιγότερο.
Εκπρόσωπος του Nord Stream 2 δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι ο αγωγός περιείχε 300 εκατομμύρια κυβικά μέτρα αερίου, παρά το γεγονός ότι δεν τέθηκε ποτέ σε λειτουργία λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
Η ποσότητα αυτή θα αντιστοιχούσε στην απελευθέρωση περίπου 200.000 μεθανίου στην ατμόσφαιρα, εκτίμησε ο Πολ Μπαλκόμπι, χημικός μηχανικός του Πανεπιστημίου Queen Mary στο Λονδίνο.
Συγκρίσιμη ήταν η εκτίμηση της γερμανικής ΜΚΟ Deutsche Umwelthilfe.
Η επίπτωση μιας τέτοιας ποσότητας στο κλίμα τα επόμενα 100 χρόνια θα ήταν ισοδύναμη με την επίδραση περίπου 6 εκατομμυρίων τόνων CO2, υπολογίζει το Reuters.
Αυτό ισοδυναμεί χονδρικά με τις ετήσιες εκπομπές άνθρακα μιας πόλης στο μέγεθος της Χαβάνας ή του Ελσίνσκι.
Ασαφές παραμένει ωστόσο το μέγεθος της διαρροής από τον Nord Stream 1, του οποίου εκπρόσωπος αρνήθηκε να διευκρινίσει πόσο αέριο περιείχε το σύστημα όταν τέθηκε εκτός λειτουργίας για συντήρηση πριν από μερικές εβδομάδες.
Σύμφωνα με την υπηρεσία ενέργειας της Δανίας, η διαρροή πιθανότατα θα συνεχιστούν για αρκετές ημέρες, ίσως και μια εβδομάδα.
