Οικόπεδα-φιλέτα 11 στρεμμάτων στην Κηφισιά, 1,2 στρεμμάτων στο Μαρούσι, 20 στρεμμάτων στην Παιανία αλλά και 74 στρεμμάτων στον Βόλο αναμένεται να διαθέσει άμεσα η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ – πρ. ΟΑΕΔ) στο πλαίσιο της νέας στεγαστικής πολιτικής για νέους με τον τίτλο «Σπίτι μου».
Η αξιοποίηση των ακινήτων του Δημοσίου και συγκεκριμένα της ΔΥΠΑ και του υπουργείου Εργασίας για παροχή κατοικίας με χαμηλό ενοίκιο μέσω του θεσμού της «κοινωνικής αντιπαροχής» αποτελεί βασική προτεραιότητα της κυβέρνησης, με δεδομένο ότι όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει μιλώντας στην «Κ» ο διοικητής της ΔΥΠΑ Σπύρος Πρωτοψάλτης, το Δημόσιο διαθέτει σήμερα οικόπεδα-διαμάντια, στα οποία είτε φυτρώνουν αγριόχορτα και τσουκνίδες, είτε είναι μπαζωμένα, είτε ακόμη και καταπατημένα.
Τελικός στόχος είναι η ανέγερση 2.500 κοινωνικών κατοικιών, για 5.000 ωφελούμενους νέους και ζευγάρια, έως 39 ετών. Βέβαια, η αρχή θα γίνει με περίπου 10 οικόπεδα της ΔΥΠΑ, που παρουσιάζει σήμερα η «Κ» και συγκεκριμένα οικόπεδα σε Κηφισιά (11 στρέμματα), Μαρούσι (1,2 στρέμματα), Παιανία (20 στρέμματα), Λάρισα (40 στρέμματα), Ξάνθη (28 στρέμματα), Βόλο (74 στρέμματα), όρια Χαλκιδικής – Θεσσαλονίκης (42 στρέμματα), Αρτα (39 στρέμματα), Αγρίνιο (16,5 στρέμματα) και Σέρρες (12,5 στρέμματα).
Η τελική επιλογή των οικοπέδων της ΔΥΠΑ, η τεχνική ωρίμανση και η ολοκλήρωση του απαιτούμενου θεσμικού πλαισίου έχουν προγραμματιστεί το διάστημα μεταξύ τέταρτου τριμήνου του 2022 και πρώτου τριμήνου του 2023. Απαιτούνται άλλωστε, όπως επισημαίνει ο κ. Πρωτοψάλτης, μελέτες από εξειδικευμένες εταιρείες, προκειμένου να εξεταστούν τα ακίνητα, η τοποθεσία, τα δημογραφικά στοιχεία της περιοχής, καθώς και εναλλακτικές αξιοποίησής τους. Στην πράξη θα πρέπει η ΔΥΠΑ να διαπιστώσει ποιο μοντέλο κοινωνικής αντιπαροχής μπορεί να εφαρμοστεί ανά ακίνητο ή ομάδες ακινήτων. Για παράδειγμα, τα 42 στρέμματα στο όριο Χαλκιδικής – Θεσσαλονίκης είναι μια πολύ καλή περίπτωση, όμως πιθανότατα είναι μακριά από τον αστικό ιστό, ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί για κατοικίες. Ενδεχομένως στη μελέτη προτείνεται κάποια λύση αναφορικά με τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, προκειμένου στην περιοχή να εκπονηθεί σχέδιο κοινωνικής στέγης.
Στην Αρτα υπάρχουν 39 στρέμματα, που είναι ακριβώς στο όριο της πόλης. Πολύ πιο κοντά. Μπορεί όμως να μην αφορούν αποκλειστικά νέους ή κοινωνική στέγη, αλλά και μεγαλύτερης ηλικίας δικαιούχους. Στο Μαρούσι το οικόπεδο μπορεί να είναι μόλις 1,2 στρέμματα, όμως είναι σε περιοχή με πολύ αυξημένη εμπορική κίνηση και τεράστιες προοπτικές ανάπτυξης.
Να σημειωθεί πως συνολικά μόνο η ΔΥΠΑ διαθέτει 2.543 ακίνητα, εκ των οποίων τα 580 είναι κατάλληλα προς αξιοποίηση, σύμφωνα με μια πρώτη προεργασία που έχει γίνει. Αναλυτικά διαθέτει 98 οικόπεδα εντός σχεδίου, συνολικής επιφάνειας 627 στρεμμάτων, και μάλιστα το 1/3 στην Αττική. Δέκα οικόπεδα έχουν ήδη οικοδομική άδεια, επιφάνειας 75 στρεμμάτων. Τα 77 οικόπεδα εκτός σχεδίου έχουν συνολική επιφάνεια 2.600 στρεμμάτων. Υπάρχουν επίσης 10 οικόπεδα για μεικτή χρήση, επιφάνειας 600 στρεμμάτων, τα μισά σε Αττική και Κεντρική Μακεδονία. Αλλά και σε ήδη δομημένες κοινωνικές κατοικίες υπάρχουν 124 κενές και αδιάθετες κατοικίες-διαμερίσματα, ενώ η ΔΥΠΑ διαθέτει επίσης 261 γραφεία, καταστήματα και αίθουσες.
Εως το τέλος του 2023 θα πρέπει να έχει διεξαχθεί διαγωνισμός και να έχει γίνει η επιλογή των αναδόχων – τεχνικών εταιρειών βάσει προδιαγραφών που θα θέσει το ελληνικό Δημόσιο, ώστε μέσα στο 2024 να ξεκινήσει η ανέγερση σύγχρονων κατοικιών με έξοδα των κατασκευαστών. Παράλληλα θα υπάρξει πρόσκληση και επιλογή των δικαιούχων βάσει κριτηρίων που επίσης θα θέσει η ΔΥΠΑ, προκειμένου το αργότερο εντός του 2025 –σταδιακά– το 50% των κατοικιών που θα κατασκευαστούν να μισθωθεί για λογαριασμό του Δημοσίου με χαμηλά ενοίκια σε νέους, βάσει οικονομικών κριτηρίων (και ειδική ποσόστωση τόσο για τρίτεκνους όσο και για πολύτεκνους).
Οι υποχρεώσεις των κατασκευαστών
Στην πράξη, μέσω του θεσμού της «κοινωνικής αντιπαροχής», το Δημόσιο θα διαθέτει την αδρανή ακίνητη περιουσία του, χωρίς να χάνει την κυριότητα της γης, σε μακροχρόνιες παραχωρήσεις προς ιδιώτες που εξασφαλίζουν με συμβατικές υποχρεώσεις την κατασκευή σύγχρονων κατοικιών, οι οποίες θα διατεθούν με φθηνά ενοίκια.
Το Δημόσιο εισφέρει ακίνητα που δεν χρησιμοποιεί, οι ιδιώτες έπειτα από διαγωνισμό αναλαμβάνουν με δικές τους δαπάνες και με προδιαγραφές που ορίζει ρητά η ΔΥΠΑ μέσω της συμφωνίας να χτίσουν σπίτια, με την υποχρέωση τα μισά να διατεθούν για εμπορική αξιοποίηση και τα υπόλοιπα μισά σε χαμηλές τιμές για κοινωνική στέγαση. Το ύψος του κοινωνικού ενοικίου αλλά και το ποιοι τελικά θα επιλεγούν (οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια) θα καθορίζονται από τη ΔΥΠΑ. Οταν ο κατασκευαστής κάνει απόσβεση τόσο του κόστους δόμησης όσο και του κέρδους που θα έχει συμφωνηθεί με τη ΔΥΠΑ, τότε το Δημόσιο θα αποκτά εκ νέου την κυριότητα της γης. Με αυτή τη συμφωνία ο κατασκευαστής θα έχει κίνητρο να δράσει γρήγορα, χωρίς υπερτιμολογήσεις και καθυστερήσεις. «Δεν θέλουμε πάλι να πάμε στο παλαιό μοντέλο, στο οποίο έκανε ο ΟΕΚ δημόσιες εργολαβίες, οι περισσότερες εκ των οποίων ούτε ολοκληρώνονταν στην ώρα τους ούτε κυρίως εντός προϋπολογισμού», δηλώνει χαρακτηριστικά ο διοικητής της ΔΥΠΑ, σημειώνοντας μάλιστα ότι πλέον η επιλογή «κοινωνικών οικισμών» είναι παρωχημένη.
Αλλωστε, το κατασκευαστικό έργο του ΟΕΚ έχει συνδεθεί με σημαντικές καθυστερήσεις και υπερβάσεις του αρχικού προϋπολογισμού. Ακόμη και σήμερα (κι ενώ ο ΟΕΚ έχει καταργηθεί από το 2011) στα Γρεβενά έργο που δημοπρατήθηκε το 2003 δεν έχει ολοκληρωθεί. «Υπάρχουν “μπερδέματα” με έκπτωτους εργολάβους, με εισαγγελείς και Εφετεία, υπάρχουν άνθρωποι που δικαιούνται σπίτι από τις κληρώσεις, π.χ., του 2007 και έχουν πλέον πεθάνει. Στην Κέρκυρα η ΔΥΠΑ αναγκάζεται να χτίσει αγωγό οκτώ χιλιομέτρων για να μεταφερθούν τα λύματα από τον εργατικό οικισμό στον βιολογικό καθαρισμό, γιατί το έργο παραδόθηκε χωρίς σύνδεση με το αποχετευτικό δίκτυο», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Πρωτοψάλτης, για να καταλήξει ότι ο θεσμός της κοινωνικής αντιπαροχής είναι ένα σχέδιο με κοινωνικό πρόσημο, μηδενικό κόστος για το Δημόσιο, από το οποίο κερδίζουν όλοι.
