Γύρω από τον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης, στη λεωφόρο Συγγρού, στο Παναθηναϊκό Στάδιο, ακόμη και στη δεξιά λωρίδα κυκλοφορίας μπροστά από τη Βουλή των Ελλήνων οι διερχόμενοι οδηγοί και κάτοικοι της Αθήνας αγανακτούν με την άναρχη στάθμευση των τουριστικών λεωφορείων, ενώ οι ξένοι επισκέπτες της πρωτεύουσας χαζεύουν την… ατραξιόν και γίνονται μάρτυρες καθημερινά της αρνητικής εικόνας με τη διαδικασία διωγμού του μεταφορικού τους μέσου.
Εδώ και πολλά χρόνια διαιωνίζεται το πρόβλημα οι χειριστές οδηγοί των τουριστικών λεωφορείων να μη γνωρίζουν πού πρέπει να σταθούν και να αντιμετωπίζονται τελικά από την Τροχαία και την Ελληνική Αστυνομία ως εκ προοιμίου παραβάτες. Αντίστοιχα, εδώ και πολλά καλοκαίρια τα προβλήματα στις λιμενικές υποδομές της Σαντορίνης αποτελούν μόνιμη και επαναλαμβανόμενη ταλαιπωρία για όλους, κατοίκους και επισκέπτες, έχοντας αποτελέσει ουκ ολίγες φορές αφορμή για έριδες στο εσωτερικό, αλλά και για αρνητική δημοσιότητα στο εξωτερικό για έναν κορυφαίο ελληνικό προορισμό πρώτης γραμμής, που φέτος τη θερινή σεζόν ξεπέρασε το ρεκόρ του 2019.
Το ίδιο και με το θέμα της διαχείρισης απορριμμάτων αλλά και με τις υποδομές ύδρευσης και αποχέτευσης σε μεγάλους προορισμούς όπως η Κρήτη και η Κως, που δέχονται εκατομμύρια επισκέπτες κάθε καλοκαίρι, με ιδιαίτερη επιβάρυνση την περίοδο Ιουλίου – Αυγούστου, ακόμη και η Χαλκιδική, η οποία στερείται βασικών υποδομών, όπως έχει διαπιστωθεί τα τελευταία καλοκαίρια λόγω των ακραίων καιρικών φαινομένων.
Με την αυλαία της θερινής σεζόν του 2022 να πέφτει τώρα, μέσα στην πρώτη εβδομάδα του Νοεμβρίου, η συζήτηση γύρω από τις υποδομές σε συνάρτηση με τον τουρισμό, τον κλάδο που θα εισφέρει φέτος κοντά στα 18,5 δισ. ευρώ άμεσες εισπράξεις στα δημόσια ταμεία, έχει επανεκκινήσει, εκεί απ’ όπου την άφησαν οι τουριστικοί φορείς το 2019, όταν το θέμα είχε ήδη αναδειχθεί πρώτη προτεραιότητα στην ατζέντα του ελληνικού τουρισμού. Και αν ο κορωνοϊός ανέτρεψε την περίοδο 2020-2021 τις προτεραιότητες εστιάζοντας κυρίως στα θέματα της τήρησης των υγειονομικών πρωτοκόλλων και της βιωσιμότητας των ίδιων των επιχειρήσεων, τώρα, μετά την ιδιαίτερα επιτυχημένη θερινή σεζόν, υποδομές και περιβάλλον τοποθετούνται εκ νέου πολύ ψηλά στην ατζέντα των τουριστικών φορέων, σε μια συγκυρία όπου η Ελλάδα ως τουριστικό brand συγκαταλέγεται στα πέντε ισχυρότερα παγκοσμίως.
Επίδοση την οποία καλείται πλέον να στηρίξει ο κλάδος, εξ ου και ο Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) έχει πλέον συγκεκριμένες προτάσεις, ακόμη και ανά περιφέρεια, στο πλαίσιο του στρατηγικού σχεδίου «Τουρισμός 2030 – Σχέδια δράσης».
Ακριβώς αυτές οι προτάσεις έχουν περάσει από την πρώτη αξιολόγηση του υπουργείου Τουρισμού, με τον υπουργό Βασίλη Κικίλια να κάνει μια πρώτη νύξη προ ημερών για την προτεραιοποίηση των 39 πρώτων έργων που έχουν αναδειχθεί από τη σχετική λίστα του ΣΕΤΕ. Πρόκειται για έργα που υποστηρίζουν το μεγάλο ζητούμενο, αυτό της βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης, σύμφωνα με το φυσικό αντικείμενό τους και την εκτιμώμενη διάρκεια για την υλοποίησή τους και αφορούν κυρίως προορισμούς με μεγάλη τουριστική κίνηση.
Εστω και αν ακόμη η τελική λίστα των έργων δεν έχει οριστικοποιηθεί -δεδομένου ότι θα γίνει διαβούλευση με δήμους και περιφέρειες, αλλά και με την Προεδρία της Κυβέρνησης-, είναι σημαντικό ότι αποτελούν έναν πρώτο πιλότο για μελλοντικές παρεμβάσεις στο πολύ κρίσιμο κομμάτι των υποδομών που θα υποστηρίξουν έναν κορυφαίο κλάδο της ελληνικής οικονομίας, με έναν μεγάλο πολλαπλασιαστή άμεσων και έμμεσων οφελών της τάξης του 2,2-2,65. Είναι χαρακτηριστικό ότι από κάθε 1 ευρώ τουριστικής δραστηριότητας δημιουργείται επιπλέον 1,2-1,65 ευρώ πρόσθετης οικονομικής δραστηριότητας, με τελικό αποτέλεσμα το ΑΕΠ της χώρας να αυξάνεται κατά 2,2-2,65 ευρώ και η συνολική άμεση και έμμεση συνεισφορά του στο ΑΕΠ να αντιστοιχεί μεταξύ 27,5% και 33,1%.
Δέκα ενδεικτικά έργα
Από την ενδεικτική λίστα των 39 έργων που έχουν προτεραιοποιηθεί, τα δέκα, κατά τις πληροφορίες, είναι τα εξής:
1 Χώρος στάθμευσης τουριστικών λεωφορείων στην Αθήνα.
2 Μετατροπή στόλου οχημάτων Δήμου Θεσσαλονίκης σε ηλεκτροκινούμενα.
3 Αναβάθμιση βασικών υποδομών ύδρευσης και αποχέτευσης Θεσσαλονίκης.
4 Αναβάθμιση υδρευτικού συστήματος στην περιοχή ευθύνης της Δημοτικής Επιχείρησης Υδρευσης και Αποχέτευσης Δήμου Κω.
5 Αναβάθμιση των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης στη Χαλκιδική.
6 Υποδομές ύδρευσης και αποχέτευσης της Κρήτης.
7 Δημιουργία εγκαταστάσεων υγειονομικής ταφής και πράσινα σημεία σε Κεφαλονιά και Λευκάδα.
8 Βελτίωση υποδομών διαχείρισης απορριμμάτων και επέκτασης των πράσινων σημείων των νησιών του Αργοσαρωνικού.
9 Προμήθεια ηλεκτροκινούμενων οχημάτων στην ευρύτερη περιοχή της Αρχαίας Ολυμπίας.
10 Κατασκευή νέου λιμανιού στον Μονόλιθο Σαντορίνης.
Από την πλευρά των τουριστικών φορέων, σε αυτή τη φάση εκτιμάται ότι η επένδυση στις αναγκαίες δημόσιες υποδομές «αποτελεί την πλέον κρίσιμη παράμετρο για τη βιωσιμότητα, ανταγωνιστικότητα και ανθεκτικότητα του ελληνικού τουρισμού», όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Μια ματιά στα έργα που έχουν προτεραιοποιηθεί προς διαβούλευση τόσο με δήμους και περιφέρειες όσο και με την Προεδρία της Κυβέρνησης αρκεί για να γίνει παραπάνω από κατανοητό ότι πρόκειται για βασικές υποδομές στους προορισμούς όχι μόνο για τους επισκέπτες, αλλά και για τους κατοίκους, με τα αιτήματα των τελευταίων να είναι διαχρονικά. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται υποδομές που αφορούν την αναβάθμιση των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης ανά την Ελλάδα, καθώς και επενδύσεις στο κομμάτι της διαχείρισης απορριμμάτων και της δημιουργίας εγκαταστάσεων υγειονομικής ταφής σε μεγαλύτερα νησιά, όπως η Κεφαλονιά και η Λευκάδα. Το θέμα των λιμενικών έργων στη Σαντορίνη, η οποία φέτος αναδείχθηκε η πρωταθλήτρια των Κυκλάδων με τη μεγαλύτερη αύξηση από πλευράς αφίξεων σε σύγκριση ακόμη και με το 2019, επανέρχεται σταθερά τα τελευταία χρόνια, όπως γενικότερα και αυτό των λιμενικών υποδομών σε όλους τους παράκτιους προορισμούς, με ζητούμενα την επέκταση των θέσεων ελλιμενισμού και τη βελτίωση βασικών υποδομών για τους επιβάτες.
Σταθερά διαχρονικό τα τελευταία χρόνια είναι και το θέμα του χώρου στάθμευσης των τουριστικών λεωφορείων στην Αθήνα, με τους φορείς του κλάδου να έχουν ζητήσει ουκ ολίγες φορές μόνιμες και εφαρμόσιμες λύσεις, π.χ. να καθοριστούν θέσεις πάρκινγκ μπροστά στα μεγάλα ξενοδοχεία της πρωτεύουσας για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα για την αποβίβαση/επιβίβαση των τουριστών, να μονοδρομηθεί τμήμα της λεωφόρου Συγγρού, όπως επανειλημμένα είχε αποφασιστεί σε συσκέψεις με όλους τους συναρμόδιους φορείς, ώστε να δημιουργηθούν επαρκείς θέσεις πάρκινγκ των τουριστικών λεωφορείων, κ.τ.λ.
Η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη -με δεδομένη την αυξημένη αεροπορική συνδεσιμότητα, όπως ήδη αποδείχθηκε φέτος και διαφαίνεται για το 2023 από τις νέες προωθούμενες συνδέσεις με απευθείας πτήσεις από το εξωτερικό- έχουν πλέον σαφώς μεγαλύτερο προβάδισμα προκειμένου να ενισχύσουν τη θέση τους ως προορισμοί city break για σύντομες αποδράσεις για ταξίδια από το εξωτερικό, γι’ αυτό και η επένδυση στις αστικές υποδομές σε αυτή τη φάση κρίνεται εκ των ων ουκ άνευ.
Αντίστοιχα, στα νησιά του Αργοσαρωνικού είναι σταθερή η συζήτηση για τη βελτίωση στη συλλογή, διαλογή και διαχείριση απορριμμάτων, με στόχο την καταπολέμηση της αισθητικής όχλησης και φυσικά την προστασία της δημόσιας υγείας τόσο για τους κατοίκους όσο και για τους επισκέπτες, την προώθηση της ανακύκλωσης και την εφαρμογή των αρχών της κυκλικής οικονομίας σε αστικά απορρίμματα, καθώς και την αξιοποίηση των έξυπνων εφαρμογών προς αυτή την κατεύθυνση (π.χ. βελτιστοποίηση δρομολογίων, αισθητήρες χωρητικότητας στους κάδους κ.τ.λ.). Πολύ ψηλά στην ατζέντα βρίσκεται και η αναβάθμιση των δικτύων ύδρευσης για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων και των επισκεπτών και την εξοικονόμηση φυσικών πόρων. Ενδεικτικά, οι τουριστικοί φορείς αναφέρουν τα έργα υποδομών ύδρευσης για την εξασφάλιση επαρκούς ποσότητας και ποιότητας ύδατος σε Αγκίστρι, Σπέτσες και Πόρο, καθώς και την ανάγκη ανάπτυξης εγκαταστάσεων βιολογικού καθαρισμού.
