Οι τελικές ρυθμίσεις για τα δάνεια – Το σχέδιο που θα συζητήσουν κυβέρνηση και τραπεζίτες

Στα σκαριά είναι οι τελικές ρυθμίσεις για τα δάνεια. Έρχεται αύξηση στα επιτόκια προθεσμιακών καταθέσεων, αλλά και στους τόκους ταμιευτηρίου. Πρόταση και για ψαλίδι στις προμήθειες των τραπεζικών συναλλαγών.

Το σχέδιο δεν θα επιβαρύνει τα κεφάλαια των τραπεζών μέσω πρόσθετων προβλέψεων, καθώς εξαιρεί τα τιτλοποιημένα δάνεια και περιορίζει την περίμετρο των δανείων προς επιδότηση σε αυτά που έχουν στο χαρτοφυλάκιό τους οι τράπεζες, με αποτέλεσμα το κόστος της ενίσχυσης να μην ξεπερνά τα 15-20 εκατ. ευρώ.

Οι τράπεζες, στη συνάντηση που θα έχουν με τον υπουργό Οικονομικών την προσεχή Τετάρτη, θα παρουσιάσουν τόσο την τελική τους πρόταση για τη στήριξη των ευάλωτων δανειοληπτών με στεγαστικό δάνειο όσο και τις παρεμβάσεις που σκοπεύουν να κάνουν στα επιτόκια καταθέσεων και χορηγήσεων, αλλά και στις προμήθειες. Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, έχει προτείνει τη δημιουργία ενός «κουμπαρά», στον οποίο οι τράπεζες θα εισφέρουν τα ποσά των επιδοτήσεων στους ευάλωτους οφειλέτες, ενώ το έργο θα αναλάβει η Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους.

Γεγονός, πάντως, είναι ότι από τη ραγδαία άνοδο των επιτοκίων της ΕΚΤ οι τράπεζες έχουν αποκομίσει σημαντικά κέρδη και πλέον, όπως αναφέρουν κυβερνητικά στελέχη, ήρθε η ώρα «επιστροφής» στους πελάτες τους. Σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα, οι τέσσερις συστημικές τράπεζες θα έχουν φέτος κέρδη 3,5 δισ. ευρώ. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να διευκολύνουν τους δανειολήπτες και να μειώσουν την ψαλίδα των επιτοκίων χορηγήσεων και καταθέσεων, καθώς και τις προμήθειες.

Σημειώνεται ότι τα έσοδα από τόκους στο τρίτο τρίμηνο της χρονιάς διαμορφώθηκαν για τις συστημικές τράπεζες σε 1,4 δισ. ευρώ, τα έσοδα από προμήθειες σε 450 εκατ. ευρώ και τα καθαρά και επαναλαμβανόμενα κέρδη, κυρίως από τόκους και προμήθειες, σε 526 εκατ. ευρώ.

Στο εννεάμηνο, τα επιτοκιακά έσοδα ήταν 3,849 δισ. ευρώ και τα καθαρά έσοδα από προμήθειες 1,4 δισ. ευρώ.

Τραπεζικά στελέχη σημειώνουν ότι από τον Ιούλιο του 2022, όταν άρχισε η αύξηση των επιτοκίων της ΕΚΤ, το spread των στεγαστικών δανείων έχει μειωθεί σημαντικά και ούτως ή άλλως προβλεπόταν περαιτέρω μείωσή του, ώστε να απορροφηθεί η αύξηση του euribor, που, από μηδενικό επίπεδο, προσεγγίζει το 2%. Για τα υψηλά επιτόκια χορηγήσεων σημειώνουν πως το κόστος επισφαλειών στην Ελλάδα είναι τουλάχιστον διπλάσιο από αυτό τραπεζών στην Ευρώπη, καθώς η κουλτούρα πληρωμών επλήγη κατά τη διάρκεια της κρίσης.

Προϋποθέσεις

Τα εισοδηματικά κριτήρια που θα εφαρμοστούν θα είναι παρόμοια με αυτά που ισχύουν για τη δεύτερη ευκαιρία στα ευάλωτα νοικοκυριά. Σύμφωνα με αυτά, το συνολικό εισόδημα του νοικοκυριού δεν μπορεί να υπερβαίνει:

• τα 7.000 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενο κατά 3.500 ευρώ για κάθε μέλος του νοικοκυριού. Στη μονογονεϊκή οικογένεια ορίζεται επιπλέον προσαύξηση 3.500 ευρώ για το πρώτο ανήλικο μέλος του νοικοκυριού. Στο νοικοκυριό με απροστάτευτο/α τέκνο/α ορίζεται επιπλέον προσαύξηση 3.500 ευρώ για κάθε απροστάτευτο τέκνο.
• Το συνολικό εισόδημα δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 21.000 ευρώ ετησίως, ανεξαρτήτως της σύνθεσης του νοικοκυριού.
• Η συνολική φορολογητέα αξία της ακίνητης περιουσίας του νοικοκυριού στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό δεν μπορεί να υπερβαίνει στο σύνολο της το ποσό των 120.000 ευρώ για το μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενη κατά 15.000 ευρώ για κάθε πρόσθετο μέλος και έως του ποσού των 180.000 ευρώ.
• Το συνολικό ύψος των καταθέσεων του νοικοκυριού ή/και η τρέχουσα αξία μετοχών, ομολόγων κ.λπ., όπως προκύπτουν από την τελευταία εκκαθαρισμένη δήλωση φορολογίας εισοδήματος δεν μπορούν να υπερβαίνουν το ποσό των 21.000 ευρώ.
• Δεν θα γίνονται δεκτές αιτήσεις νοικοκυριών τα μέλη των οποίων, βάσει της τελευταίας εκκαθαρισμένης δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, εμπίπτουν στις διατάξεις του φόρου πολυτελούς διαβίωσης, δηλώνουν δαπάνες για αμοιβές πληρωμάτων σκαφών αναψυχής, δαπάνες άνω των 1.500 ευρώ για δίδακτρα σε ιδιωτικά σχολεία, για οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό.

Επιτόκια

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ, η «ψαλίδα» μεταξύ επιτοκίων δανείων και καταθέσεων διευρύνθηκε περαιτέρω τον Οκτώβριο, στις 4,81 μονάδες, γεγονός που αποδεικνύει πως οι τράπεζες περνούν αυτόματα στα επιτόκια των δανείων τις αυξήσεις του euribor, ενώ αφήνουν καθηλωμένα σε οριακά θετικά επίπεδα τα επιτόκια των καταθέσεων.

Oι τέσσερις συστημικές τράπεζες έχουν προϋπολογίσει 800 εκατ. ευρώ για το 2023 για τόκους κυρίως προθεσμιακών καταθέσεων.

Οι τράπεζες θα προχωρήσουν σε αυξήσεις στις προθεσμιακές καταθέσεις, οι οποίες θα κυμανθούν μεταξύ 0,50% και 1,2%. Υπενθυμίζεται πως το επιτόκιο στις προθεσμιακές καταθέσεις ενός έτους άγγιξε τον περασμένο Οκτώβριο το 0,2%, έναντι 0,14% τον Σεπτέμβριο και 0,11% τον Αύγουστο. Η Ελλάδα καταγράφει την τρίτη χαμηλότερη επίδοση σε σύνολο 19 ευρωπαϊκών χωρών, μετά τη Σλοβενία (0,14%) και την Κύπρο (0,19%), όταν, για παράδειγμα, η Γαλλία και η Ολλανδία επιβραβεύουν τους αποταμιευτές τους με επιτόκια 1,46% και 1,88% αντίστοιχα!

Ήδη η Παγκρήτια Τράπεζα ενημέρωσε πως το επιτόκιο στις προθεσμιακές καταθέσεις διάρκειας ενός έτους διαμορφώνεται στο 1% για ποσά από 50.000 ευρώ έως 100.000 ευρώ, ενώ αντίστοιχα στις καταθέσεις ταμιευτηρίου αυτό κλιμακώνεται ανάλογα με το ποσό, φτάνοντας έως το 0,40% για ποσά άνω των 200.000 ευρώ. Eκτιμάται ότι oι «μεγάλοι» του κλάδου θα προχωρήσουν άμεσα σε μεγαλύτερα επιτόκια στις προθεσμιακές καταθέσεις. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΤτΕ, τον Οκτώβριο, το μέσο επιτόκιο των νέων καταθέσεων παρέμεινε στο 0,05% και to μέσο επιτόκιο νέων δανείων στο 4,86%, αυξημένο κατά 0,26% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα.

 «Ψαλίδι» στις προμήθειες

Το οικονομικό επιτελείο θεωρεί ότι οι υψηλές προμήθειες των τραπεζών επιβαρύνουν σημαντικά την ελληνική κοινωνία και, στο πλαίσιο των επαφών που έχει ξεκινήσει με τους τραπεζίτες, απέστειλε λίστα με προμήθειες που θα πρέπει να επαναξιολογηθούν από την κάθε τράπεζα ξεχωριστά. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, αναμένεται θα υπάρξει μείωση πέριξ του 8%, ίσως και 10%.

Όσον αφορά τις προμήθειες, κάθε τράπεζα ξεχωριστά εξετάζει σε ποιες μπορεί να παρέμβει και σε ποιο βαθμό, εστιάζοντας κυρίως σε αυτές που αφορούν υπηρεσίες και συναλλαγές της καθημερινότητας, όπως είναι η ανάληψη μετρητών μέσω ΔΙΑΣ.

Σημειώνεται ότι το 80% των εσόδων από προμήθειες στην Ελλάδα προέρχεται από συναλλαγές με επιχειρήσεις και όχι ιδιώτες. Οι τράπεζες θα ενημερώσουν το υπουργείο Οικονομικών για τις αλλαγές που προσανατολίζονται να κάνουν στην τιμολόγηση των 12 βασικών συναλλαγών και υπηρεσιών που υπέδειξε το υπουργείο:

1. Προμήθεια εισερχόμενου εμβάσματος.
2. Προμήθεια εξερχόμενου εμβάσματος (χρέωση για μεταφορά χρημάτων από τον λογαριασμό μίας τράπεζας σε λογαριασμό άλλης τράπεζας εσωτερικού).
3. Προμήθεια αποστολής χρημάτων (έμβασμα) σε τράπεζες εκτός ευρωζώνης.
4. Προμήθεια ανάληψης μετρητών από ΑΤΜ άλλης τράπεζας.
5. Συνδρομή πιστωτικής κάρτας.
6. Προμήθεια επανέκδοσης χρεωστικής/πιστωτικής κάρτας λόγω λήξης και λόγω κλοπής, απώλειας ή φθοράς.
7. Προμήθεια για πληρωμή λογαριασμών (ΔΕΚΟ, κινητής τηλεφωνίας κ.λπ.).
8. Προμήθεια έκδοσης αντιγράφων κίνησης λογαριασμών/δανείων/πιστωτικών καρτών.
9. Έξοδα αξιολόγησης αιτημάτων δανείων.
10. Εξοδα νομικού και τεχνικού ελέγχου αιτημάτων δανείων.
11. Έξοδα συναλλαγών με πιστωτικές κάρτες στο εξωτερικό (επιβάρυνση για τη μετατροπή συναλλαγών εξωτερικού σε ευρώ).
12. Προμήθεια για αγορά χρεογράφων του ελληνικού Δημοσίου.

Εξωδικαστικός

Σε ό,τι αφορά τον εξωδικαστικό μηχανισμό, η κυβέρνηση πιέζει μετ’ επιτάσεως να αυξηθούν οι ταχύτητες με σκοπό την αύξηση της εγκρισιμότητας των αιτήσεων του εξωδικαστικού μηχανισμού που αφορούν τους ενήμερους δανειολήπτες τους.

Με απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Χρήστου Σταϊκούρα και Κυριάκου Πιερρακάκη, δημιουργείται μια νέα ψηφιακή πλατφόρμα ραντεβού για την εξ αποστάσεως εξυπηρέτηση και παροχή πληροφόρησης από την Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, η οποία θα επιτρέψει σε περισσότερους οφειλέτες από όλη την Ελλάδα να έχουν πρόσβαση στα «εργαλεία» ρύθμισης των οφειλών τους. Ε

Επιπλέον, εκτιμάται ότι θα βοηθήσει και όσους έχουν ξεκινήσει αίτηση, αλλά δεν την ολοκλήρωσαν, καθώς δυσκολεύονται να κινηθούν στα τελευταία βήματα. Aυτή τη στιγμή, προσυμπληρωμένες είναι περίπου 30.000 αιτήσεις οφειλετών, ενώ έχουν υλοποιηθεί 2.221 ρυθμίσεις οφειλών, συνολικού ύψους 406 εκατ. ευρώ.

Εξ αυτών, περίπου το 65% πραγματοποιήθηκε κατά το τελευταίο τρίμηνο, κατόπιν των σχετικών πιέσεων από το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης. Μόνο τον τελευταίο μήνα πραγματοποιήθηκαν 500 νέες ρυθμίσεις και το τελευταίο δεκαήμερο περίπου 220 νέες.