Στρατηγικής σημασίας κοίτασμα σπάνιων γαιών, το μεγαλύτερο έως τώρα στην Ευρώπη, εντοπίσθηκε στην περιοχή Κίρουνα, στην αρκτική πλευρά της Σουηδίας, και ενδέχεται να σταθεί καθοριστικό στην προσπάθεια της Γηραιάς Ηπείρου να απεξαρτηθεί από την Κίνα και το σχεδόν παγκόσμιο μονοπώλιό της στις συγκεκριμένες πρώτες ύλες.
Σύμφωνα με τον κρατικά ελεγχόμενο σουηδικό μεταλλευτικό όμιλο LKAB, το κοίτασμα είναι μια μεγάλη μεταλλευτική περιφέρεια που περιλαμβάνει τουλάχιστον ένα εκατ. τόνους οξειδίων σπάνιων γαιών. Αν και θα χρειαστεί να παρέλθει μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρις ότου αρχίσει η εκμετάλλευση του κοιτάσματος, η ανακάλυψη είναι εξαιρετικής σημασίας για την Ευρώπη. Ερχεται σε μια στιγμή που η Γηραιά Ηπειρος ανησυχεί για την εξάρτησή της, ιδιαίτερα από την Κίνα, του μεγαλύτερου παραγωγού παγκοσμίως, σχετικά με την προμήθεια αυτών των μεταλλευμάτων που χρησιμεύουν κυρίως για την κατασκευή μπαταριών ηλεκτρικών οχημάτων και αιολικών στροβίλων. Οπως τόνισε ο Γιαν Μόστρεμ, διευθύνων σύμβουλος του δημόσιου ομίλου LKAB που εντόπισε το κοίτασμα, «πρόκειται για το μεγαλύτερο γνωστό κοίτασμα στοιχείων σπάνιων γαιών στο δικό μας μέρος του κόσμου και θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση για την παραγωγή αποφασιστικής σημασίας πρώτων υλών απολύτως κρίσιμων για την πράσινη μετάβαση». Αναφερόμενος, άλλωστε, στην Ευρώπη, ο κ. Μόστρεμ τόνισε πως «αντιμετωπίζουμε ένα πρόβλημα εφοδιασμού. Χωρίς ορυχεία δεν μπορούν να υπάρξουν ηλεκτρικά οχήματα».
Στρατηγικής σημασίας για την απεξάρτηση της Γηραιάς Ηπείρου από την Κίνα, σε μέταλλα που χρησιμοποιούνται στην ηλεκτροκίνηση και στους υπολογιστές.
Η σουηδική εταιρεία προειδοποίησε, πάντως, ότι πρέπει να διανυθεί μακρύς δρόμος προτού δρομολογηθεί η εκμετάλλευση του κοιτάσματος και ο κ. Μόστρεμ υπογράμμισε πως κατά την εκτίμηση της LKAB «θα χρειαστούν πολλά χρόνια προκειμένου να μελετήσουμε το κοίτασμα και τις συνθήκες μιας επικερδούς και βιώσιμης εκμετάλλευσης». Ερωτηθείς σε συνέντευξη Τύπου για το πότε αναμένεται να ξεκινήσουν οι πρώτες εργασίες εξόρυξης, απάντησε πως αυτό θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την ταχύτητα απόκτησης άδειας εκμετάλλευσης, διευκρινίζοντας πως η εμπειρία δείχνει πως κάτι τέτοιο θα απαιτούσε πιθανόν από 10 μέχρι 15 χρόνια. Από την πλευρά της η αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Οικονομίας και Ενέργειας της Σουηδίας, Εμπα Μπους, τόνισε πως «η στροφή στην ηλεκτροκίνηση, η αυτάρκεια και η ανεξαρτησία της Ε.Ε. απέναντι στη Ρωσία και την Κίνα θα ξεκινήσουν από αυτό το ορυχείο». Προσέθεσε παράλληλα πως «είναι ανάγκη να ενισχύσουμε τις αλυσίδες βιομηχανικής αξίας στην Ευρώπη και να δημιουργήσουμε πραγματικές ευκαιρίες για τη στροφή των κοινωνιών μας στον ηλεκτρισμό». Κάλεσε, έτσι, τις πολιτικές ηγεσίες των ευρωπαϊκών χωρών να προσφέρουν στη βιομηχανία τις αναγκαίες συνθήκες για την παραγωγή με πράσινα μέσα και χωρίς καθόλου χρήση ορυκτών καυσίμων. Η ανακοίνωση έγινε με την ευκαιρία της επίσκεψης μιας αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στη Σουηδία, που ασκεί την εναλλασσόμενη προεδρία της Ε.Ε. από τις αρχές του έτους.
Οι σπάνιες γαίες είναι τα 17 μέταλλα που είναι αναγκαία για τα ηλεκτροκίνητα οχήματα, τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και τα έξυπνα κινητά, τους καταλύτες αλλά και τους ισχυρούς μαγνήτες. Εως τώρα η Κίνα έχει σχεδόν παγκόσμιο μονοπώλιο στις σπάνιες γαίες, καθώς ελέγχει περίπου το 80% της εξόρυξης και της παραγωγής τους. Στην Κίνα βρίσκεται, άλλωστε, και το μεγαλύτερο κοίτασμα σπάνιων γαιών στον κόσμο, με 800 εκατ. τόνους μετάλλων. Σημειωτέον ότι σύντομα αρχίζει εξορύξεις σε κοίτασμα σπάνιων γαιών στη Γροιλανδία η εταιρεία Neo Performance Materials, ή Neo όπως είναι ευρύτερα γνωστή, της οποίας ηγείται μάλιστα ένας Ελληνας, ο Κωνσταντίνος Καραγιαννόπουλος.
