Προγαμιαίο συμβόλαιο. Ενας συνδυασμός λέξεων που μοιάζει για πολλούς αταίριαστος. Η μια λέξη αφορά τον γάμο, την επίσημη ένωση δυο ανθρώπων που περιβάλλονται από αμοιβαία αγάπη και σεβασμό. Η άλλη, παραπέμπει σε χρηματοοικονομικές δοσοληψίες με νομικίστικη υφή και πολλά «παραθυράκια» διαφυγής. Είναι τελικά ο γάμος ένα συμβόλαιο και αν ναι γιατί τα προγαμιαία συμβόλαια φαντάζουν τόσο τρομακτικά;
Μια φορά κι έναν καιρό στο Hollywood
Τα προγαμιαία συμβόλαια έχουν αποκτήσει μια κακή φήμη, τόσο έντονη που συνδέονται άμεσα στο υποσυνείδητό μας με το διαζύγιο. Κάποτε, αυτές οι συμφωνίες ήταν αποκλειστικό προσόν των διάσημων προσωπικοτήτων του Hollywood, ή των πιο πετυχημένων πλούσιων επιχειρηματιών. Οι παραπάνω επιφανείς άνθρωποι, σχεδόν πάντα άνδρες, επιθυμούσαν να διασφαλιστούν τα περιουσιακά τους στοιχεία στην περίπτωση ενός αποτυχημένου γάμου.
Pήτρα απιστίας 500.00 δολαρίων θα πληρώσει ο Justin Timberlake στην Jessica Biel σύμφωνα με όρο του προγαμιαίου
Σε έναν ανδροκρατούμενο επιχειρηματικό κόσμο, η γυναίκα μέσα σε ένα τέτοιο συμβόλαιο περιφερόταν σχεδόν πάντα με το στίγμα της προικοθήρας. Κατάλοιπο αυτού, μια ιδιαίτερα αρνητική χροιά που περιέβαλε αυτές τις συμφωνίες και που υποβάθμιζε σημαντικά την οικονομική και εργασιακή εικόνα της γυναίκας-συζύγου. Στην αρνητική αυτή φήμη συμβάλει σημαντικά και η δημοσιοποίηση πολλών εξωφρενικών όρων που βάζουν πολλά διάσημα ζευγάρια στις προγαμιαίες συμφωνίες τους.
Η τραγουδίστρια Jennifer Lopez και ο Ben Affleck έθεσαν πολύ ασυνήθιστους όρους στο συμβόλαιό τους, περικλείοντας τον συγκεκριμένο αριθμό ερωτικών επαφών τους. Στην περίπτωση της Nicole Kidman και του συζύγου της Keith Urban, στο συμβόλαιο περιγράφεται η αποζημίωση της ηθοποιού με 640.000 δολάρια για κάθε χρόνο που είναι παντρεμένοι -τουλάχιστον 15-, εάν ο Urban χρησιμοποιήσει ξανά ναρκωτικές ουσίες.
Ενα ανάλογο υπέρογκο ποσό θα κληθεί να πληρώσει και ο Justin Timberlake στην Jessica Biel, σε περίπτωση, σύμφωνα με το συμβόλαιό τους, που την απατήσει. Αν ο τραγουδιστής μοιχεύσει, η Biel θα λάβει 500.000 δολάρια. Αυτό θέτει σίγουρα τα πράγματα υπό μια νέα προοπτική. H Beyonce θα λάβει από τον Jay-Z 1.000.000 δολάρια για κάθε χρόνο γάμου και 5.000.000 δολάρια για κάθε παιδί – έχουν ήδη τρία. Μπορείτε να κάνετε τους υπολογισμούς.
Αν και είναι σίγουρα ενδιαφέρον να διαβάζουμε για τα προγαμιαία συμβόλαια διασημοτήτων, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι ο κόσμος τους είναι μη ρεαλιστικός και καθόλου συναφής με τη ζωή των απλών ανθρώπων. Στον κόσμο του Hollywood τα προγαμιαία συμβόλαια μπορεί να φαίνονται περίπλοκα και εξωφρενικά, εξαιτίας του πλούτου και των πολλών περιουσιακών στοιχείων. Επιπλέον, ορισμένες διασημότητες περιλαμβάνουν πράγματα που απλώς δεν θα έπρεπε να υπάρχουν σε αυτές τις συμφωνίες, όπως το βάρος ή οι κανόνες οικειότητας.
Τι είναι τελικά ένα προγαμιαίο συμβόλαιο;
Ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούν αυτά τα συμβόλαια είναι πιο λογικός απ’ ότι πιστεύουμε. Αποτελούν ουσιαστικά έναν τρόπο διευθέτησης των οικονομικών και περιουσιακών στοιχείων των ανθρώπων που εμπλέκονται σε έναν γάμο. Συνήθως απαριθμούν τα περιουσιακά στοιχεία του καθενός, τα χρέη τους και περιγράφουν τον τρόπο με τον οποίο θα αντιμετωπιστούν τα παραπάνω σε περίπτωση που το ζευγάρι χωρίσει. Αντιμετωπίζουν επίσης θέματα όπως η διατροφή, τα επιδόματα θανάτου και γενικότερα απλουστεύουν τον οικονομικό παράγοντα που θα μπορούσε να επιβαρύνει ένα ήδη συναισθηματικά επώδυνο γεγονός χωρισμού ή θανάτου.
Η Nicole Kidman θα λάβει 640.000 δολάρια, για κάθε χρόνο της έγγαμης ζωή τους, από τον Keith Urban, στην περίπτωση που εκείνος χρησιμοποιήσει ναρκωτικές ουσίες
Βοηθούν ωστόσο και στη διευθέτηση ζητημάτων που δεν εντάσσονται αποκλειστικά στο οικονομικό πλαίσιο. Με την τεχνολογία να έχει καταστήσει δυνατή την κρυογενετική κατάψυξη γενετικού αναπαραγωγικού υλικού από άνδρες και γυναίκες, έχουν υπάρξει ορισμένες πρωτοποριακές δικαστικές υποθέσεις γύρω από τη διάθεση τέτοιου είδους περιουσιακών στοιχείων. Επίσης πολλά ζευγάρια επιλέγουν να μην αποκτήσουν παιδιά αλλά υιοθετούν κατοικίδια ζώα. Η επιμέλεια ενός αγαπημένου ζώου-συντρόφου μπορεί να οδηγήσει σε εξαιρετικά αμφιλεγόμενες δικαστικές υποθέσεις, με το κατοικίδιο ζώο να βρίσκεται σε εκκρεμότητα μέχρι να βγάλει απόφαση ο δικαστής.
Στην πράξη, για να είναι ένα προγαμιαίο συμβόλαιο εκτελεστό, θα πρέπει να πληροί ορισμένες προϋποθέσεις. Πρέπει να παρέχεται επαρκής οικονομική πληροφόρηση, ώστε και τα δύο μέρη να κατανοούν τις συνέπειες αυτού που συμφωνούν. Κάθε μέρος πρέπει να έχει πρόσβαση σε ανεξάρτητες νομικές συμβουλές και ιδανικά να τις έχει λάβει, ενώ η συμφωνία πρέπει να έχει συναφθεί σε εύλογο χρονικό διάστημα (τουλάχιστον 28 ημέρες) πριν από τον γάμο. Οι όροι της συμφωνίας δεν πρέπει να είναι θεμελιωδώς άδικοι για το ένα μέρος
Τι κάνει τα προγαμιαία συμβόλαια τόσο συναφή;
Ενα από τα πιο εύκολα εργαλεία παρατήρησης της κοινωνίας μας είναι σίγουρα η τεχνολογία. Σύμφωνα με το google search ο Απρίλιος του 2022 ήταν ο μήνας με τις περισσότερες αναζητήσεις για τη λέξη “προγαμιαίο συμβόλαιο”. Φυσικά το google δεν αποτελεί πειστήριο αρκετά δυνατό για να υπονοήσει την επαναφορά αυτών των συμβολαίων. Ωστόσο πρόσφατες στατιστικές έρευνες στο Ηνωμένο Βασίλειο δείχνουν ότι το ενδιαφέρον γι’ αυτά αυξάνεται σημαντικά. Το 2021, μια έκθεση της εταιρείας (think tank) Marriage Foundation, έδειξε ότι ένα στα πέντε ζευγάρια που παντρεύτηκαν από το 2000, είχαν κάποιο είδος προγαμιαίου συμβολαίου – μια ποσοστιαία αύξηση κατά 8% από τη δεκαετία του ’90. Η επανεμφάνισή τους ωστόσο είναι πολυπαραγοντική.
Οι φήμες λένε ότι η JLo και ο Ben Affleck έχουν υπογράψει ρήτρες απιστίας στο συμβόλαιό τους.
Η ταλαιπωρημένη, αλλά αγαπημένη γενιά των millennials (23-38 ετών), σύμφωνα με το Pew Research Center, δίνει περισσότερη προσοχή στην προστασία των περιουσιών τους, κυρίως εξαιτίας της μεγάλης αβεβαιότητας που επέφερε η ταραχώδης οικονομία από το 2008 και μετά. Με την ανησυχία για ένα πιθανό διαζύγιο που θα επηρεάσει την οικονομική τους κατάσταση να μεγαλώνει, τα προγαμιαία συμβόλαια παίρνουν εδώ τον ρόλο της σωστικής λέμβου.
Εξίσου σημαντικός ήταν και ο απόηχος της πανδημίας και της οικονομικής, αλλά και συναισθηματικής αβεβαιότητας, που έφερε μαζί της. Πολλά ζευγάρια ήρθαν αντιμέτωπα με υπέρογκα χρέη και επαγγελματικές αποτυχίες. Τα προγαμιαία προσφέρουν εδώ προστασία σε περίπτωση που κάποιος σύντροφος αποκτήσει σημαντικό οικονομικό χρέος μέσω δανείων ή πιστωτικών καρτών.
Ωστόσο παρατηρείται και μια έντονη κοινωνική αλλαγή που τα κάνει τόσο συναφή. Αυτή έγκειται στο γεγονός ότι οι περισσότεροι νέοι άνθρωποι αποφασίζουν να παντρευτούν αργότερα στη ζωή τους σε σχέση με τις προηγούμενες γενιές. Σε αντίθεση με τους baby boomers ή τους Gen X-ers που παντρεύτηκαν στις αρχές της εικοσαετίας τους, οι millennials επιλέγουν να περιμένουν μέχρι τα τέλη της δεκαετίας των 20 ή τις αρχές της δεκαετίας των 30 τους για να δεθούν με τα δεσμά του γάμου. Σύμφωνα με άρθρο του Business Insider, το 1962, το 90% των 30χρονων είχε παντρευτεί τουλάχιστον μία φορά, ενώ το 2018 μόνο το 54% των 30χρονων είχε παντρευτεί.
Αυτό συμβαίνει διότι οι νέοι άνθρωποι επικεντρώνονται περισσότερο στην καριέρα και την επαγγελματική ανέλιξή τους. Αν και δεν έχουν σε πλήθος τα ίδια περιουσιακά στοιχεία με τις προηγούμενες γενιές, επιθυμούν να τα πολλαπλασιάσουν, σύμφωνα με άρθρο της New York Post, που αναφέρει ότι σχεδόν 7 στους 10 millennials επενδύουν οικονομικά σε κάτι. Ετσι αισθάνονται απαραίτητο να προστατεύσουν αυτά τα περιουσιακά στοιχεία, κυρίως μέσω ενός προγαμιαίου συμβολαίου.
Ο γυναικείος παράγοντας
Η θέση της γυναίκας στην κοινωνία και στην αγορά εργασίας άλλαξε άρδην τα τελευταία χρόνια – χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν μεγάλα βήματα που πρέπει να διανυθούν. Ο παράγοντας αυτός, δηλαδή η αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στο εργατικό δυναμικό, συνδέεται άμεσα με την αύξηση των προγαμιαίων συμφωνιών.
Πέντε εκατομμύρια δολάρια για κάθε παιδί και ένα εκατομμύριο δολάρια για κάθε χρόνο γάμου, θα πληρώσει ο ράπερ Jay-Z στην Beyonce σε περίπτωση διαζυγίου
Τα συμβόλαια γίνονται σήμερα πολύτιμο εργαλείο για τις γυναίκες, ειδικά εκείνες με μεγάλες περιουσίες και ενεργή επαγγελματική ζωή. Αποτελούν ουσιαστικά μια σημαντική δικλείδα ασφαλείας που τις προστατεύει οικονομικά σε περίπτωση που εμπλακούν σε ένα γάμο με άσχημη κατάληξη. Σύμφωνα με έκθεση της The Ladders, οι γυναίκες ενδιαφέρονται όλο και περισσότερο για την υπογραφή προγαμιαίων συμφωνιών. Συγκεκριμένα το Pew Research Center αναφέρει ότι το 72% των γυναικών της χιλιετίας είναι εργαζόμενες και σύμφωνα με ξεχωριστή μελέτη της AAML, όλο και περισσότερες γυναίκες είναι υπεύθυνες για την καταβολή διατροφής μετά το διαζύγιο, σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.
Με τις γυναίκες να αποκτούν συνεχώς μεγαλύτερη οικονομική επιρροή, υπάρχει αυξημένο ενδιαφέρον από αυτές να υπογράψουν προγαμιαίο συμφωνητικό πριν παντρευτούν. Η εξίσωση σήμερα έχει αλλάξει καθώς και οι δύο σύζυγοι εργάζονται και γίνονται επαγγελματίες, άρα και οι δύο επωφελούνται από την υπογραφή ενός προγαμιαίου συμβολαίου. Οπως κάθε κοινωνική αλλαγή που επηρεάζει και διαμορφώνει εξαρχής διάφορα πεδία και τομείς στη ζωή μας, έτσι επήλθε και η αναδιαμόρφωση αυτών των συμφωνιών, σε συνάρτηση με την αλλαγή της θέσης της γυναίκας στην κοινωνία. Ο τόσο ξεκάθαρος τρόπος λειτουργίας τους λοιπόν, σταματά πια να τα κάνει δείκτη μόνο των οικονομικά εύρωστων ανδρών.
Προγαμιαία συμβόλαια και κοινωνικό στίγμα
Τα προγαμιαία συμβόλαια αν και τείνουν να αποτελούν ένα αρκετά φορτισμένο θέμα συζήτησης, που πολλοί θεωρούν και ως την αρχή της καταστροφολογίας, είναι τελικά πολύ πιο αθώα και βοηθητικά από ό,τι θεωρούμε. Υπάρχει η πεποίθηση ότι η σύναψη μιας τέτοιας συμφωνίας θα σηματοδοτούσε την αβεβαιότητα για τον γάμο, αλλά μπορούν να αποτελέσουν κι ένα πολύτιμο οικονομικό εργαλείο και να οδηγήσουν μια σχέση σε πιο ασφαλή μονοπάτια, χωρίς να αφαιρούν την αίγλη της.
