Αν η «βιβλιοθήκη της Βαβέλ» του Χόρχε Λουίς Μπόρχες ήταν υπαρκτή, τότε, σε μια μουσική της εκδοχή, θα μπορούσε να τη βρει κανείς σε ένα αθηναϊκό ρετιρέ στην πλατεία Βικτωρίας. Οι δίσκοι βινυλίου και γραμμοφώνου που βρίσκονται εκεί, κυρίως κλασικής μουσικής και όπερας, ξεπερνούν τις 30.000. Και όπως έχουν καλύψει τους τοίχους, έτσι έχουν τρυπώσει και σε όλη τη ζωή του παθιασμένου συλλέκτη τους, Στάθη Αρφάνη. Πέραν του ηχητικού υλικού, το οποίο περιλαμβάνει πλην των δίσκων και κασέτες, μπομπίνες και cd, το αρχείο είναι εμπλουτισμένο και με συλλεκτικά ενθύμια από τον κόσμο της μουσικής: γράμματα ή αυτόγραφα από συνθέτες όπως Ροσίνι, Μπραμς, Βέρντι, Βάγκνερ, Μπερλιόζ, Ρίχαρντ Στράους, Ραχμάνινοφ, Μπάρτοκ, Σοστακόβιτς και Προκόφιεφ και τραγουδιστές και τραγουδίστριες όπως ο Τζοβάνι Μπατίστα Ρουμπίνι, η Ιζαμπέλα Κολμπράν και η Μαρία Μαλιμπράν, αλλά και μια… τρίχα από τα μαλλιά του Μπετόβεν, που απέκτησε εξ Αμερικής. Τα σπάνια αυτά ενθύμια είτε του παραχωρήθηκαν από τους ίδιους τους Ελληνες καλλιτέχνες και τις οικογένειές τους είτε αγοράστηκαν από το εξωτερικό από έμπορους και συλλέκτες διά αλληλογραφίας, πριν από την εποχή του Ιντερνετ.
Το διαμέρισμα του Στάθη Αρφάνη είναι μια κιβωτός της μουσικής, που με τη δική του γενναιόδωρη πρωτοβουλία μεταφέρεται αυτό το διάστημα στο Ωδείο Αθηνών. «Εκεί, δεν θα πάνε χαμένα», μας λέει. «Θα μπορούσα να τα έχω κλειδωμένα και να τα χαϊδεύω, όπως κάνουν οι παλαβοί συλλέκτες. Ναι, και εγώ παλαβός συλλέκτης είμαι, αλλά θέλω να τα μοιράζομαι όλα αυτά. Tα χαίρομαι περισσότερο όταν τα χαίρομαι μαζί με άλλους».
Οι μουσικές του προτιμήσεις χαρακτηρίζονται από μια παθιασμένη μονομανία: «Οταν πρωτάκουσα το κοντσέρτο για ορχήστρα και βιολί του Μπετόβεν δεν ήθελα πλέον να ακούω καμιά άλλη μουσική. Νομίζω πως αυτός ήταν ο μεγαλύτερος συνθέτης συμφωνικής μουσικής, ενώ ο μεγαλύτερος συνθέτης όπερας υπήρξε ο Βέρντι. Για μένα, αυτοί είναι οι δύο κορυφές». Υπάρχει όμως και μια άλλη «παγκόσμια κορυφή» στην οποία έχει αδυναμία: o μαέστρος Δημήτρης Μητρόπουλος. «Ο Μητρόπουλος, όπως και η Κάλλας, ήταν μοναδικά φαινόμενα στην ιστορία της μουσικής. Προσπάθησα να συγκεντρώσω ό,τι είχε ηχογραφηθεί υπό τη διεύθυνσή του, είτε αγοράζοντας δίσκους είτε ηχογραφώντας σε μαγνητοταινίες ραδιοφωνικές εκπομπές».
«Οι περισσότεροι δίσκοι 78 στροφών που ανήκαν στη συλλογή του ΕΙΡ πουλήθηκαν μπιρ παρά στα παλιατζίδικα», λέει ο κ. Αρφάνης.
Η φωνή του αποκτά έναν τόνο απόλυτου θαυμασμού όταν μιλάει για το άλλο μεγάλο του πάθος: τους κορυφαίους τραγουδιστές της όπερας του πρώτου μισού του περασμένου αιώνα. Tο πάθος αυτό γιγαντώνεται όταν εστιάζει στους δικούς μας μεγάλους, τους πρώτους ερμηνευτές του ελληνικού μελοδράματος. Συζητάμε για το «Νανούρισμα» του Σπύρου Σαμάρα, ηχογράφηση του 1928 που ερμηνεύει ο Πέτρος Επιτροπάκης. «Ηταν ένας από τους σημαντικότερους τενόρους που υπήρξαν ποτέ. Το “Νανούρισμα” δεν θα μπορούσε να ερμηνευτεί από κανέναν άλλον με τον ίδιο τρόπο». Πράγματι, η φωνή του μοιάζει ουρανοκατέβατη. «Μόνο αυτοί οι λίγοι που τους έχει αγγίξει στο κούτελο μια ανώτερη δύναμη μπορούν να κάνουν κάτι τέτοιο», λέει με δέος, ενώ συμπληρώνει με λύπη ότι έχουμε ξεχάσει αυτό το σπουδαίο κεφάλαιο του πολιτισμού μας. «Οι περισσότεροι δίσκοι 78 στροφών που ανήκαν στη συλλογή του ΕΙΡ, όταν άρχισαν να βγαίνουν τα βινύλια στη δεκαετία του ’50, πουλήθηκαν μπιρ παρά στα παλιατζίδικα. Ολη η ιστορία της μουσικής μας καταλήγει στα σκουπίδια, αν δεν ενδιαφερθεί να τη διασώσει κάποιος όπως το Ωδείο Αθηνών».
Παραφράζοντας τον Σολωμό, λέει πως «τα μάτια της ψυχής θα μπορούσαν να είναι τα αυτιά», και, αν αυτό ισχύει, τότε, σύντομα το Ωδείο Αθηνών θα προσφέρει στο μουσικόφιλο κοινό ένα υλικό κορυφαίας ψυχαγωγίας. Λέγοντάς του πόσο πολύτιμη είναι η δωρεά του, απαντά: «Οι ευχαριστίες πρέπει να πάνε σε εκείνους τους φοβερούς καλλιτέχνες, που, όταν καταφέρουμε να τους κάνουμε πιο γνωστούς, θα μας κάνουν περήφανους. Αυτοί είναι η πραγματική Ελλάδα της τέχνης».
