Ο χώρος της ιδιωτικής εκπαίδευσης στη χώρα μας μπορεί να είναι το νέο επενδυτικό Ελ Ντοράντο;
Η πρόσφατη εξαγορά του μεγαλύτερου ομίλου στον χώρο της Μεταδευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στην Ελλάδα, του Μητροπολιτικού Κολλεγίου και του ΙΕΚ ΑΚΜΗ της Πατρινής οικογένειας Ροδοπούλου, από fund της BC Partnersαλλά και οι ασφαλείς πληροφορίες του «ΘΕΜΑτος» για επικείμενες κινήσεις και από άλλους σημαντικούς παίκτες στον χώρο της διαχείρισης κεφαλαίων, συντείνουν προς αυτή την κατεύθυνση.
Και οι λόγοι φαίνεται ότι είναι πολλοί, ξεκινώντας απ’ το γεγονός ότι η αγορά εργασίας διψά πλέον για δεξιότητες και όχι γι’ αυτά καθαυτά τα πτυχία, πηγαίνοντας σε μια προοπτική προσέλκυσης σπουδαστών από τρίτες χώρες, και φθάνοντας τελικά στην πιθανότητα μιας αναθεώρησης του περίφημου άρθρου 16 του Συντάγματος, όπως έχει προαναγγείλει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, παρά την εξαιρετική δυσκολία που εμφανίζει μία τέτοια πιθανότητα.
«Για εμάς αυτή η επένδυση δεν είναι τυχαία. Στοχεύουμε στρατηγικά στον κλάδο της εκπαίδευσης, αφού συγκεντρώνει τα χαρακτηριστικά ενός «αμυντικού» και συνάμα ελκυστικού κλάδου», λέει στο «ΘΕΜΑ» ο κ. Νίκος Σταθόπουλος, πρόεδρος και βασικός μέτοχος της BC Partners, σε μια συζήτηση που γίνεται με αφορμή τη νέα επένδυση αλλά γρήγορα επεκτείνεται στα επόμενα σχέδια ενός εκ των μεγαλύτερων ξένων επενδυτών στη χώρα αλλά και την οπτική που έχει για τις διεθνείς αναταράξεις και τις επικείμενες εκλογές.
Το τελευταίο deal της BC Partners, σύμφωνα με πληροφορίες τις οποίες όμως αρνείται να σχολιάσει ο κ. Σταθόπουλος, αφορά την εξαγορά του 85%-90% του Μητροπολιτικού Κολλεγίου και του ΙΕΚ ΑΚΜΗ με μια συνολική αποτίμηση 200-250 εκατ. ευρώ. Το υπόλοιπο ποσοστό θα παραμείνει στα χέρια της οικογένειας του ιδρυτή Ντίνου Ροδόπουλου, μαζί με μία θέση στο νέο Δ.Σ. Ενα κατά τα άλλα σοβαρό τίμημα σε μια στιγμή που σε άλλες εποχές θα ήταν απαγορευτική, δηλαδή στην προεκλογική περίοδο…
Οι λόγοι πίσω απ’ το deal
«Αφενός λοιπόν είναι η ανθεκτικότητα του κλάδου και το γεγονός ότι δεν ακολουθεί τον κύκλο της οικονομίας. Αφετέρου θεωρούμε πως έχει σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης», λέει ο κ. Σταθόπουλος επιχειρώντας να εξηγήσει γιατί προχώρησε σε αυτή τη συμφωνία. «Το έχουμε δει και στο εξωτερικό αυτό γιατί έχουμε επενδύσει σε πολύ καινοτόμες και αναπτυσσόμενες εταιρείες στους κλάδους εκπαίδευσης και έρευνας που ξεχωρίζουν γιατί έχουν εξαιρετικό αποτύπωμα στην ακαδημαϊκή, την εκπαιδευτική και την ερευνητική κοινότητα», τονίζει.
Ο ίδιος αναφέρεται στη Springer Nature, κορυφαίο παγκόσμιο πάροχο υπηρεσιών επιστημονικών, τεχνικών και ιατρικών πληροφοριών, στην Keesing, εταιρεία ανάπτυξης και έκδοσης εκπαιδευτικού περιεχομένου, και στην EAB, που είναι πάροχος έρευνας, λογισμικού και τεχνολογικών υπηρεσιών -συνδρομητικής βάσης- στον κλάδο της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης.
Παρόλο, δε, που ο χώρος της ιδιωτικής μεταλυκειακής εκπαίδευσης έχει αρκετές θεσμικές δυσκολίες να αντιμετωπίσει, οι ευκαιρίες είναι σημαντικές, όπως λέει ο κ. Σταθόπουλος.
«Η αγορά της Μεταδευτεροβάθμιας και Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης στην Ελλάδα έχει προοπτικές. Πρώτα απ’ όλα το ποσοστό της ιδιωτικής εκπαίδευσης στο κομμάτι αυτό εξακολουθεί να παραμένει χαμηλό σε σχέση με άλλες χώρες. Όσο περνάει ο καιρός και όσο βελτιώνεται το προϊόν που θα δίνουν τα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια τόσο περισσότερο θα δούμε αύξηση στην ιδιωτική εκπαίδευση. Έπειτα υπάρχει μεγάλη αξία πίσω απ’ το ΙΕΚ ΑΚΜΗ και το Μητροπολιτικό Κολλέγιο.
Μιλάμε για ιδρύματα 40 και 50 ετών με σοβαρές επενδύσεις, τεχνογνωσία αλλά και την αξιοπιστία ενός σοβαρού σχολείου. Έπειτα μιλάμε για τον αδιαμφισβήτητο ηγέτη στην αγορά με 22.000 φοιτητές, το μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς και το πλέον ολοκληρωμένο πακέτο προγραμμάτων σε πτυχία, προγράμματα αλλά και μια καλή γεωγραφική κάλυψη της Ελλάδας με 27 campus και δομές. Και φυσικά, έχει ένα αναγνωρίσιμο brand και μια πολύ καλή φήμη. Ο άλλος λόγος που επενδύσαμε είναι γιατί είναι μια εταιρεία με διαρκή ρυθμό ανάπτυξης, είτε γιατί δημιουργούν νέα προγράμματα, νέα πτυχία, ακόμα και νέα campus… γενικά επενδύουν.
Και για μένα είναι πολύ σημαντικό να τοποθετείσαι σε μια εταιρεία που είναι ήδη σε ανάπτυξη. Παρ’ όλα αυτά, θεωρώ ότι υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορούμε να κάνουμε και γι’ αυτό εξάλλου προχωρήσαμε στο deal. Πέραν όμως του οικονομικού κινήτρου, είναι μια επένδυση που έχει ξεχωριστά ποιοτικά χαρακτηριστικά. Η εκπαίδευση δεν αποτελεί μόνο κλάδο οικονομικής δραστηριότητας με σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης, είναι και η υποδομή του μέλλοντος για τη χώρα! Άρα για μένα είναι και ένας τρόπος να επενδύσουμε στη νέα γενιά. Κι αυτό είναι κάτι που μπορεί να έχει και πολλαπλασιαστικά και πολυεπίπεδα οφέλη που διαχέονται στην οικονομία και στην κοινωνία.
Μία άρτια, σύγχρονη, καινοτόμα, εκπαιδευτική, ακαδημαϊκή, επαγγελματική κατάρτιση που προσφέρει ο όμιλος λειτουργεί ως όχημα ανάπτυξης σειράς άλλων κλάδων. Από τον τουρισμό ως τα επαγγέλματα υγείας. Επίσης σε μια αγορά εργασίας που διαρκώς εξελίσσεται, μετασχηματίζεται παράλληλα και η εκπαίδευση ώστε να μπορεί να δώσει νέες προοπτικές μέσω της ανάπτυξης δεξιοτήτων και γνώσεων. Τα ΙΕΚ ΑΚΜΗ, π.χ., δίνουν συγκεκριμένες ειδικότητες που αναπροσαρμόζονται με βάση τις ανάγκες της αγοράς», τονίζει.
«Η προοπτική αναθεώρησης του άρθρου 16 του Συντάγματος έπαιξε ρόλο στην απόφαση της επένδυσης;» τον ρωτάμε. «Ξεκάθαρα όχι. Δεν το λάβαμε υπόψη γιατί, πρώτον, δεν ξέρει κανείς αν θα γίνει και έπειτα ακόμα και αν όλα είναι ευνοϊκά θα απαιτηθεί πολύς χρόνος, ξεπερνώντας ακόμα και τον χρονικό ορίζοντα των επενδύσεων που έχουμε θέσει. Ωστόσο, πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικό για τη χώρα να γίνει η αναθεώρηση και να επιτραπεί η λειτουργία αναγνωρισμένων απ’ το κράτος ιδιωτικών πανεπιστημίων», απαντά.
Το σχέδιο και οι εξαγορές
«Άρα ποιο είναι το σχέδιο και η ευκαιρία;» ρωτάμε. «Η ανάπτυξη θα έρθει απ’ την καινοτομία και την εξωστρέφεια!» είναι η απάντηση. «Έχουμε μεγάλη τεχνογνωσία λόγω των επενδύσεων που έχουμε στην εκπαίδευση. Νομίζω ότι μπορούμε να έχουμε συνέργειες που μπορούμε να αναπτύξουμε με εταιρείες που βρίσκονται ήδη στο επενδυτικό μας χαρτοφυλάκιο. Δεν σας κρύβω ότι θέλουμε να κάνουμε έναν εκπαιδευτικό όμιλο που θα ανταγωνίζεται αντίστοιχους ευρωπαϊκούς. Και η βάση για να γίνουν όλα αυτά υπάρχει.
Καταρχήν ο όμιλος διαθέτει ένα ευρύ και στρατηγικά σχεδιασμένο δίκτυο από campus. Σε έναν εκπαιδευτικό οργανισμό, που διαθέτει και εξαιρετικό εκπαιδευτικό προσωπικό, είναι πολύ σημαντικό να έχεις καλές υποδομές. Αρα για μένα, ξεκινάμε από πολύ καλή βάση. Η ανάπτυξη θα έρθει απ’ την καινοτομία και την εξωστρέφεια, θα έρθει από νέα προγράμματα, θα έρθει από online learning. Επίσης θέλω να πιστέψω ότι θα έρθει από ξένους φοιτητές.
Η Ελλάδα είναι πίσω στην προσέλκυση ξένων φοιτητών, ειδικά αν τη συγκρίνεις με άλλες χώρες, αν και έχει πολύ καλό επίπεδο. Επομένως στη στόχευσή μας είναι κι αυτό. Και φυσικά, όπως κάνω σε όλα μου τα deals, θα κοιτάξω να δω αν υπάρξουν και εξαγορές που μπορούμε να κάνουμε ώστε να επεκταθούμε και στη γειτονική περιοχή και στην Κεντρική Ευρώπη. Ξεκινάμε λοιπόν από μια εκπαιδευτική εταιρεία που έχει εξαιρετική βάση και know how που μπορούμε να την επεκτείνουμε και εκτός».
Μάλιστα ο ίδιος αποκαλύπτει πως ήδη η BC Partners έχει ξεκινήσει να αναζητά στόχους εξαγοράς στο εξωτερικό μέσω του ομίλου ΙΕΚ ΑΚΜΗ – Μητροπολιτικό Κολλέγιο κάνοντας ήδη επαφές. «Ο όμιλος γι’ αυτό θα χρειαστεί παραπάνω ρευστό, θα δούμε πώς θα το αντλήσουμε: είτε με δανεισμό είτε τοποθετώντας δικά μας κεφάλαια μέσω μιας Αύξησης Μετοχικού Κεφαλαίου. Εξάλλου είναι μια πρακτική που έχω κάνει στο παρελθόν και σε άλλες εταιρείες. Για παράδειγμα, μέσω της United Group (σ.σ.: μητρικής πλέον της Nova), όπου έχουμε επενδύσει, έχω κάνει τέσσερις εξαγορές άνω των 3 δισ. ευρώ. Γενικά όταν δω ότι υπάρχει μια καλή πλατφόρμα και ένα καλό όχημα μέσω του οποίου μπορώ να συνεχίσω την ανάπτυξη και οργανικά και με εξαγορές το κάνω», τονίζει.
Επόμενοι στόχοι
Με την επένδυση αυτή η BC Partners ενισχύει το αποτύπωμά της στην ελληνική οικονομία διεκδικώντας την κορυφαία θέση μεταξύ των ξένων ενεργών επενδυτών στη χώρα. Σήμερα είναι ιδιοκτήτης του ομίλου Nova, που προέκυψε μετά και τη συγχώνευση με τη Wind, της μεγαλύτερης αλυσίδας λιανικής για ζώα συντροφιάς, PetCity, και πλέον των ΙΕΚ ΑΚΜΗ και Μητροπολιτικού Κολλεγίου.
«Οι εταιρείες μας έχουν συνολικό ετήσιο τζίρο άνω του 1 δισ. ευρώ και απασχολούν πάνω από 4.000 εργαζομένους», λέει ο κ. Σταθόπουλος. Σημειωτέον ότι το 2015 η BC Partners είχε αποκτήσει πλειοψηφικό πακέτο και αργότερα το σύνολο των μετοχών της Pharmathen της οικογένειας Κάντζου, που όμως πούλησε προς διετίας στην Partners Group αντί 1,6 δισ. ευρώ, ποσό υπερτριπλάσιο της επένδυσής της.
«Αυτός είναι ο πέμπτος κατά σειρά κλάδος στον οποίο επενδύουμε στην Ελλάδα. Νομίζω έτσι δίνουμε κι ένα παράδειγμα ότι η Ελλάδα δεν είναι μόνο ο τουρισμός και η ναυτιλία. Έχει πολλές καλές εταιρείες που αναπτύσσονται ραγδαία και σε πάρα πολλούς καλούς κλάδους», λέει ο κ. Σταθόπουλος .«Ποιος θα είναι ο επόμενος στον οποίο θα επενδύσετε;» τον ρωτάμε. «Αυτά δεν μπορούμε να τα αποκαλύψουμε, δεν είμαι και μόνος μου στην αγορά», λέει γελώντας.
«Γενικά επιμένω στους κλάδους που είναι ανθεκτικοί και που αναπτύσσονται. Η Υγεία, ας πούμε, είναι ένας τέτοιος κλάδος με τεράστια μάλιστα έκταση, αφού ξεκινά από νοσοκομεία και φτάνει ως τις φαρμακευτικές. Επίσης, στους κλάδους που έχουμε επενδύσει ήδη στην Ελλάδα δεν σημαίνει ότι δεν θα ξαναεπενδύσουμε. Για παράδειγμα, δείτε τις πρόσφατες περιπτώσεις των Nova και Wind. Εξακολουθούμε να επενδύουμε στον χώρο των τηλεπικοινωνιών και των Media μέσω της δραστηριοποίησής τους. Γενικά θέλω να παίρνουμε εταιρείες καλές και να τις κάνουμε εξαιρετικές. Και ένας τρόπος για να το πετύχεις αυτό είναι μέσω εξαγορών και επενδύσεων σε παράλληλα πράγματα. Γενικώς είμαι της λογικής να παίρνω μια εταιρεία και να τη χρησιμοποιώ ως πλατφόρμα για νέες εξαγορές», σημειώνει.
Κόντρα πάντως σε ό,τι έχει γραφτεί ως τώρα περί πλήρους απόκτησης του τηλεοπτικού σταθμού ALPHA, στο πλαίσιο ενός σχεδίου εισόδου και στην ελεύθερη τηλεόραση, ο κ. Σταθόπουλος λέει ότι δεν υπάρχει τέτοιο σχέδιο εκ μέρους της BC Partners. Σημειωτέον ότι πέρυσι το καλοκαίρι η Motor Oil είχε πουλήσει το 50% ενώ έκτοτε, με δηλωμένη την πρόθεση εισόδου της Nova και στην ελεύθερη τηλεόραση, κυριαρχούσε το σενάριο περί επικείμενης εξαγοράς του συνόλου της εταιρείας.
«Το όραμά μας μέσω του συνδυασμού της Nova και της Wind είναι να δημιουργήσουμε τον δεύτερο μεγαλύτερο πάροχο που προσφέρει quadruple play στην Ελλάδα, δηλαδή και σταθερή τηλεφωνία και κινητή και Iντερνετ και TV. Είναι ένα σχέδιο που προχωράει πολύ καλά, όπως επίσης προχωρά και το πλάνο επενδύσεων 2 δισ. ευρώ για οπτικές ίνες και δίκτυο 5G», λέει ο κ. Σταθόπουλος υπογραμμίζοντας την αύξηση της συνδρομητικής βάσης που παρατηρείται ήδη.
«Η νέα συνθήκη και η αύξηση των επιτοκίων όμως δεν επηρεάζουν επενδύσεις όπως αυτή της United, ειδικά καθώς ήδη υπάρχει ένας σημαντικός όγκος δανείων που είναι φορτωμένα στο ενιαίο σχήμα;», τον ρωτάμε. «Η αύξηση των επιτοκίων επηρεάζει το κόστος του χρήματος για νέες επενδύσεις. Οι εταιρείες που έχουν δανειστεί ήδη με συγκεκριμένα επιτόκια λίγο ή πολύ θα εξακολουθούν να πληρώνουν τα επιτόκια με τα οποία είχαν δανειστεί», απαντά. «Εκεί που τα επιτόκια θα κάνουν τη διαφορά είναι σε δύο περιπτώσεις.
Το πρώτο θα έχει να κάνει με νέες επενδύσεις. Γιατί πλέον οποιοσδήποτε δανειστεί, θα το κάνει με μεγαλύτερο επιτόκια άρα και το κόστος του χρήματος θα είναι ακριβότερο. Το δεύτερο είναι σε περίπτωση που χρειαστεί να γίνει αναχρηματοδότηση δανείου.
Γιατί αυτό πλέον, εάν χρειαστεί να γίνει, θα γίνει με μεγαλύτερο επιτόκιο. Απ’ την άλλη, εγώ που κάνω αυτή τη δουλειά 25 χρόνια, η αλήθεια είναι πως τα επιτόκια που είχαμε ζήσει την τελευταία δεκαετία που ήταν σχεδόν μηδενικά, ήταν αφύσικο! Ο επενδυτής πλέον θα πρέπει να προσαρμόσει και την επιβράβευση ρίσκου και τις απαιτήσεις που έχει για τις επενδύσεις με βάση την πραγματικότητα. Τώρα πλέον το κόστος δανεισμού θα είναι μεγαλύτερο. Απ’ την άλλη οι επενδυτές δεν κοιτάνε να κάνουν επένδυση με 2% παραπάνω ή λιγότερο», απαντά.
Σε ό,τι αφορά την αλυσίδα PetCity ο ίδιος προαναγγέλλει νέα καταστήματα και επέκταση του μπουκέτου των υπηρεσιών χρησιμοποιώντας και την τεχνογνωσία που έχει η BC Partners από τις επενδύσεις που έχει κάνει στην PetSmart, τη μεγαλύτερη εταιρεία λιανικής πώλησης προϊόντων για κατοικίδια στις ΗΠΑ, την Chewy, τη μεγαλύτερη εταιρεία ηλεκτρονικού εμπορίου προϊόντων για κατοικίδια στις ΗΠΑ, με κεφαλαιοποίηση πάνω από 30 δισ. δολάρια, και τη VetPartners, τον κορυφαίο διαχειριστή κτηνιατρικών κλινικών στο Ηνωμένο Βασίλειο. «Ήδη έχουμε κάνει μια εξαγορά για τις ηλεκτρονικές πωλήσεις του PetCity. Έχουμε δρόμο ακόμα».
«Αναγκαία η πολιτική σταθερότητα»
Τον ρωτάμε εάν μπορεί να αλλάξει το επενδυτικό μομέντουμ στην Ελλάδα λόγω των νέων διεθνών οικονομικών αναταράξεων ή των επικείμενων εθνικών εκλογών.
«Η Ελλάδα πιστεύω ότι εξακολουθεί να είναι μια χώρα με σημαντικό αναπτυξιακό απόθεμα. Τόσο η διεθνής αστάθεια που βιώνουμε όσο και οι επικείμενες εκλογές δεν νομίζω να το πλήξουν τελικά αυτό. Ως χώρα έχουμε κάνει τεράστια πρόοδο σε πολλούς τομείς που είναι κρίσιμοι για την προσέλκυση επενδύσεων και καταφέραμε να τοποθετήσουμε την Ελλάδα και πάλι στον επενδυτικό χάρτη. Αυτό είναι κάτι που έγινε διότι απλούστατα οι επενδυτές εμπιστεύονται τη χώρα και την αναπτυξιακή της πορεία. Σε τέτοιες περιόδους ίσως χρειάζεται λίγο παραπάνω επιχειρηματική τόλμη και αποφασιστικότητα. Απ’ την άλλη όμως υπάρχουν και ευκαιρίες», τονίζει.
Ο ίδιος είναι γενικά αισιόδοξος θεωρώντας ότι και οι κυβερνήσεις παγκοσμίως έχουν αναπτύξει πλέον εργαλεία και έχουν ένα know how στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που προκύπτουν, είτε αυτά αφορούν τον πληθωρισμό είτε τις αδυναμίες του τραπεζικού συστήματος. «Οπότε δεν νομίζω ότι η σημερινή αστάθεια θα εξελιχθεί σε μακροπρόθεσμη αδυναμία ή κρίση», απαντά επιχειρώντας να αναπτύξει τις σκέψεις που θα καταθέσει και στο 8ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών που θα πραγματοποιηθεί 26 με 29 Απριλίου.
«Και για τις εκλογές;» τον ρωτάμε. «Ως επενδυτής θέλω σταθερότητα. Γιατί η αβεβαιότητα και η ακυβερνησία θα είναι ό,τι χειρότερο απ’ τη στιγμή που η χώρα μπήκε στον διεθνή επενδυτικό χάρτη. Στην περίπτωση αστάθειας ή αβεβαιότητας, οι επενδυτές, που έχουν επιλογές στο πού θα επενδύσουν, απλά θα πάνε αλλού. Και για μένα η Ελλάδα δεν αντέχει να χάσει επενδύσεις».
Η συζήτηση μας κλείνει με τη θεώρηση του κ. Σταθόπουλου γύρω απ’ τη σύγχρονη επενδυτική στρατηγική. Κάτι με το οποίο ο ίδιος επιχειρεί να δώσει και το στίγμα των χειρισμών του κυρίως στις οικογενειακές επιχειρήσεις, όπου έχει εισέλθει ή θα εισέλθει αργότερα μετοχικά.
«Μία επένδυση δεν μπορεί να είναι απλώς μία οικονομική συναλλαγή. Χρειάζεται πρώτα απ’ όλα ενσυναίσθηση, να μπορείς να καταλαβαίνεις πως πίσω απ’ τους αριθμούς υπάρχουν τα όνειρα και οι αναμνήσεις των ιδρυτών της επιχείρησης. Επίσης να καταλαβαίνεις τις αγωνίες και τις προσδοκίες των εργαζομένων της. Άρα μία επένδυση δεν μπορεί να είναι πετυχημένη εάν χάσει τον ανθρώπινο χαρακτήρα της. Και για μένα μία πετυχημένη επένδυση δεν πρέπει να χάνει το στοιχείο της ανθρωπιάς. Ειδικά όταν μιλάμε, και το λέω τώρα με αφορμή την επένδυση που κάναμε στην εκπαίδευση, για μία επένδυση που αφορά την εξαγορά εταιρείας απ’ τους ιδρυτές της», καταλήγει.
