Οι κρίσιμες διαπραγματεύσεις με τους εταίρους μας στην Ε.Ε. για τους μεσοπρόθεσμους δημοσιονομικούς στόχους μέχρι το 2027, το «κούρεμα» των ενεργειακών επιδοτήσεων, η συνέχιση των μέτρων στήριξης απέναντι στην ακρίβεια και τα πρόσθετα κονδύλια από το Ταμείο Ανάκαμψης αποτελούν τις βασικές προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει το οικονομικό επιτελείο της νέας κυβέρνησης. Παράλληλα, θα τρέξει η νέα φορολογική μεταρρύθμιση με δεδομένο ότι όλες οι πολιτικές παρατάξεις συμφωνούν για την ανάγκη αλλαγών στις φορολογικές κλίμακες. Μαζί με όλα αυτά θα δρομολογηθεί και το σχέδιο για το νέο μισθολόγιο στο Δημόσιο από το 2024, θέμα που επίσης θα αναδειχθεί από όλα τα κόμματα κατά την προεκλογική περίοδο.
Ανεξάρτητα από το αν οι εθνικές εκλογές αναδείξουν μονοκομματική ή κυβέρνηση συνεργασίας, το νέο οικονομικό επιτελείο δεν θα έχει μπροστά του ούτε μία ημέρα προσαρμογής. Οι πρώτες 100 ημέρες είναι ιδιαίτερα κρίσιμες αφού μέσα σε αυτή την περίοδο θα καθοριστεί το δημοσιονομικό περιθώριο ελιγμών αλλά και το πλέγμα των μέτρων που θα συνεχίσουν ή θα ανατρέψουν την αναπτυξιακή πορεία της οικονομίας. Θα πρέπει δηλαδή να συμφωνηθούν με την Ε.Ε. οι στόχοι των πλεονασμάτων (ακόμα και ο φετινός) που θα επηρεάσουν τις αποφάσεις για τη συνέχιση ή για το κόψιμο των επιδοτήσεων στην ενέργεια, το Market Pass κ.λπ. Ο χρόνος θα τρέχει όμως και για το Ταμείο Ανάκαμψης, καθώς το όλο πλαίσιο του Ταμείου αναθεωρείται δίνοντας μια ευκαιρία και στην Ελλάδα για να διεκδικήσει πρόσθετη χρηματοδότηση. Τα περιθώρια θα είναι στενά και για τη νέα φορολογική μεταρρύθμιση, αφού για να «πιάσει» από του χρόνου τα φετινά εισοδήματα θα πρέπει να γίνουν άμεσα οι αλλαγές. Το ίδιο ισχύει και για τις αποδοχές στο Δημόσιο: οι πρώτες μεταβολές γίνονται με το πριμ παραγωγικότητας και σειρά θα πάρουν οι μισθοί και τα επιδόματα που θα καταβάλλονται με διαφορετική λογική. Ειδικότερα οι προκλήσεις στον τομέα της οικονομίας για τη νέα κυβέρνηση είναι οι εξής:
Διαπραγμάτευση για τα πλεονάσματα: Στη νέα κυβέρνηση πέφτει το βάρος της διαπραγμάτευσης για τους στόχους στα πρωτογενή πλεονάσματα προκειμένου να κλειδώσουν κάτω από το 2% του ΑΕΠ το 2024 ώστε να μην αποτελούν θηλιά για την οικονομία. Ενα πρώτο στίγμα για τους στόχους στα πλεονάσματα θα δοθεί από την Κομισιόν τον Μάιο με τις δημοσιονομικές κατευθύνσεις που θα είναι ξεχωριστές για κάθε κράτος. Το πού ακριβώς θα κάτσει η μπίλια του νέου λογαριασμού θα το μάθει η νέα κυβέρνηση το φθινόπωρο όταν θα εξειδικευθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι.
Ταμείο Ανάκαμψης: Σε πρόσθετες επιχορηγήσεις 769,2 εκατ. ευρώ και δάνεια της τάξης των 5 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, στο πλαίσιο του RΕPowerEU, προσβλέπει η κυβέρνηση το προσεχές διάστημα, εν όψει της επικαιροποίησης των εθνικών σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Η Ελλάδα υλοποιεί με ταχείς ρυθμούς το πρόγραμμα, έχοντας απορροφήσει πάνω από 3 δισ. ευρώ και έχοντας συγκεντρώσει περίπου 12 δισ. ευρώ επενδυτικών προτάσεων, από τις οποίες επενδύσεις προϋπολογισμού 5 δισ. ευρώ έχουν υπογράψει δανειακές συμβάσεις. Ομως το 85% των χρημάτων του Ταμείου θα έρθουν στην Ελλάδα μέσα στα επόμενα τρία χρόνια, ενώ πρέπει να υποβληθεί και το αίτημα για την τρίτη δόση ύψους 1,7 δισ. ευρώ που προϋποθέτει την υλοποίηση 45 προαπαιτούμενων.
Μέτρα στήριξης: Το «καλάθι του νοικοκυριού» φαίνεται να «ξεφουσκώνει». Οι καταναλωτές δεν δίνουν τη σημασία που έδιναν στην αρχή, ρίχνοντας βάρος στο Market Pass. Ετσι, το ζητούμενο είναι για επέκταση της χρονικής διάρκειάς του έως τον Οκτώβριο ή και τα τέλη του έτους. Πόσο μάλλον εάν συνεχιστεί η κούρσα στις τιμές των τροφίμων. Αυτή είναι μία απόφαση που θα ληφθεί μετά τις εκλογές και σε συνάρτηση με τα περιθώρια για παροχές που θα υπάρχουν στον προϋπολογισμό. Οσον αφορά την ηλεκτρική ενέργεια, τα βλέμματα στρέφονται στους παρόχους. Σε συνέχεια της αποκλιμάκωσης των τιμών στο Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας και στη διεθνή αγορά ανακοίνωσαν χαμηλά τιμολόγια για τον Απρίλιο. Σε αρκετές περιπτώσεις, οι τιμές είναι ήδη χαμηλότερες από τον στόχο των 15-16 σεντς ανά κιλοβατώρα, που είναι η τιμή-στόχος μετά την εφαρμογή των κρατικών επιδοτήσεων. Με αυτά τα δεδομένα είναι αμφίβολο εάν η νέα κυβέρνηση θα συνεχίσει να επιδοτεί την κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος.
Νέες φορολογικές κλίμακες για εισοδήματα και ακίνητα: Στο επίκεντρο του σχεδιασμού βρίσκεται η αναμόρφωση της φορολογίας των φυσικών προσώπων με στόχο να μειωθεί το βάρος στα μεσαία εισοδήματα των 20.000-50.000 ευρώ, η προκαταβολή και ο φόρος επί των κερδών των επιχειρήσεων. Παράλληλα, θα προχωρήσει η σταδιακή κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος και των τεκμηρίων, ενώ εξετάζεται και μια νέα, δικαιότερη κλίμακα για τα ενοίκια με ενδιάμεσο συντελεστή 20% ή 25%. Αυτά πρεσβεύει η κυβέρνηση που αποχωρεί! Το πρώτο δείγμα του φορολογικού προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ έδωσε πρόσφατα ο βουλευτής και πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γιάννης Δραγασάκης λέγοντας πως «τα μέτρα φορολογίας που ελήφθησαν, τα περισσότερα, διευρύνουν τις ανισότητες. Δεν είναι δυνατόν σήμερα να φορολογούμε με 5% τα μερίσματα, μια χώρα υπερχρεωμένη με μεγάλες ανισότητες. Δεν είναι δυνατόν να απαλλάσσουμε από τον φόρο τη μεταβίβαση με γονικές παροχές μεγάλων περιουσιών».
Νέο μισθολόγιο στο Δημόσιο: Ζητούμενο είναι να καταρτιστεί ένα μισθολόγιο «νέας φιλοσοφίας» με αναπροσαρμογή του βασικού μισθού και ενσωμάτωση επιδομάτων στις συνολικές αποδοχές, σε αντίθεση με ό,τι ισχύει σήμερα όπου επιδόματα και προσωπικές διαφορές δίνονται κατά περίπτωση. Το νέο μισθολόγιο θα επιφέρει αλλαγές σε όλα τα μισθολογικά κλιμάκια, με έμφαση στα χαμηλότερα (στους εισαγωγικούς μισθούς) αλλά και στις θέσεις ευθύνης, στους ενστόλους και στα μέλη ΔΕΠ (Διδακτικό Ερευνητικό Προσωπικό).
