Του Κυριάκου Δ. Σκιαθᾶ, εκπαιδευτικού αναλυτή- συγγραφέα
Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης ήταν ο πιο τολμηρός και ριψοκίνδυνος από τους φημισμένους αρχηγούς της Επανάστασης του 1821. Χωρίς να φοβάται έπεφτε από τους πρώτους στη μάχη. Η πολεμική του τόλμη του στοίχισε πολλές φορές σοβαρούς τραυματισμούς. Εξαιτίας της αφοβίας που επιδείκνυε, ο λαός της Ρούμελης που τον λάτρεψε, φοβόταν για τη ζωή του και του έγραψε τραγούδι:
«Τρέμουν τα κάστρα τρέμουνε, τρέμουν τα βιλαέτια,
τρέμει κ’ η μαύρη Ρούμελη για τον Καραϊσκάκη…»
Η διαίσθηση του λαού που αγαπάει είναι αλάνθαστη. Άδοξα σκοτώθηκε ο στρατάρχης, εξαιτίας ίσως του πολεμικού του ενθουσιασμού στο Φάληρο, τον Απρίλιο του 1827. Ήταν 22 Απριλίου και ώρα 1μ.μ. (ή 7μ.μ. τούρκικη ώρα) όταν ο Καραϊσκάκης ησυχάζοντας στη σκηνή του, περίμενε με ηρεμία να έρθει η άλλη μέρα για να επιτεθεί στους Τούρκους του Κιουταχή. Είχε δώσει διαταγή να μην ακουστεί ούτε ένας πυροβολισμός την παραμονή της μεγάλης επίθεσης, η οποία είχε οριστεί για τα ξημερώματα της 23ης Απριλίου (ανήμερα της ονομαστικής του εορτής). Στις 4 μ.μ. ακούστηκαν πυροβολισμοί από ένα ταμπούρι (οχύρωμα) που φρουρούσαν Κρητικοί, οι οποίοι αναίτια προκάλεσαν τους απέναντι Τούρκους. Η συμπλοκή γενικεύτηκε και ο Καραϊσκάκης κατάλαβε ότι άρχισε ο πόλεμος. Στο ερώτημά του τι είχε συμβεί και ποιος έδωσε διαταγή να αρχίσει η μάχη, κανένας από τους οπλαρχηγούς δεν ήξερε να απαντήσει. Ανέβηκε στο άλογο και μπήκε στη φωτιά της μάχης για να προλάβει την επέκταση των συμπλοκών, φοβούμενος μήπως χαλάσει το σχέδιο της επίθεσης.
Το θανατερό βόλι τον βρήκε στο υπογάστριο, κάτω από την κοιλιά. Ο Κασομούλης γράφει ότι πήγε «ἀπὸ βόλι εἰς τὴν βαλανίδαν [κάτωθεν ἀπὸ τὸ προκοίλι] εἰς τὸ ὑπογάστριον». Ο Μακρυγιάννης σημειώνει: «Εἰς τήν ὑποχώρησιν τοῦ ἐχθρικοῦ ἱππικοῦ καί εἰς τήν δίωξίν των ἀπό τούς ἐδικούς μας, καί εἰς τάς ἐξελίξεις τοῦ (Ἐλληνικοῦ) ἱππικοῦ ἐπληγώθη ἐν τῷ μέσῳ των ὁ Ἀρχηγός κατά 4 μ.μ (ἤ 10 ὥρας)». Ο Κύπριος αγωνιστής Ιωάννης Σταυριανός, που πήρε μέρος στη μάχη και στη συμπλοκή βρισκόταν σε κοντινό ταμπούρι με εκείνο των Κρητικών, αποκαλύπτει: «Τὸτε εἴδομεν ἐκπυρσοκρότησιν ὅπλου ἀπὸ τὸν ἡμέτερον καὶ εὐθὺς ὁ πυροβολήσας ἀνεμείχθη εἰς τὸν στρατόν. Αὐτὸς ἦτο ὁ ἐπικατάρατος δολοφόνος τοῦ Καραΐσκου…». και συνεχίζει αλλού: «ὁ Καραΐσκος ἅμα κτυπηθεῖς εἶπεν: “Κλᾶστε μου τώρα τὸν μποῦτζον”». Ο Αινιάν γράφει: «Λέγουν ὅτι ἐν παρόδῳ τρόπόν τινα ἀνέφερεν εἰς αὐτούς ὅτι ἐπληγώθη ἀπό τό μέρος τῶν Ἑλλήνων, ὅτι ἐγνώριζε τόν αἴτιον καί ὅτι, ἄν ἤθελε ζήσῃ, ἤθελε τόν κάμει γνωστόν καί εἰς τό στρατόπεδον». Ο Γ. Γαζής ένα χρόνο μετά από το θάνατο του αρχηγού του δεν αναφέρει καθόλου πώς και από ποιον πυροβολήθηκε. Γράφει απλά «καὶ εἰς τὰς 22 Ἀπριλίου μάχης κροτηθείσης εἰς τὸν κάμπον τῶν Ἀθηνῶν, ἐκτυπήθη, καὶ μεθ’ ὥρας ὀλίγας ἔδωκε τὸ μακάριον τέλος τῆς ζωῆς του».
Ο Φωτιάδης, πιο λεπτομερής, μας ενημερώνει: «Ὁ Καραϊσκάκης βρισκόταν στὸ κέντρο τῆς καβαλαρίας μας, περιτριγυρισμένος ὁλοῦθε ἀπὸ δικοὺς μας, καὶ νὰ τρώει ἕνα βόλι στὸ βουβῶνα ἀπὸ τὰ πλάγια κι ὀμπρός, ἀπὸ τ’ ἀριστερά πρὸς τὰ δεξιὰ κι ἀπὸ πάνω πρὸς τὰ κάτω». Ο Κ. Μαργαρίτης αναφέρει στα Απομνημονεύματά του: «…πληγώνεται θανατηφόρως εἰς τήν κάτω κοιλίαν ἀπό ἕν βόλι, τό ὁποῖον εἶναι ἄδηλον πόθεν ἐρρίφθη, πολλοί φρονοῦσι ὅτι ἐρρίφθη ἀπό τούς ἀντιζήλους του». Ο Κασομούλης απορρίπτει την εκδοχή του ακούσιου φόνου του Καραϊσκάκη από τον Κώστα Στράτη, στρατιώτη του Κίτσου Τζαβέλα: «Μᾶς εἶπαν ὅτι ἕνας Χιμαργιώτης Κώστας Στράτης, ὅστις ἦτον μέ τόν Τζιαβέλαν [ὑπηρετῶν], πιστότερος [εἰς αὐτόν], ἐξωμολογήθη εἰς τόν θάνατόν του ὅτι, χωρίς νά θέλῃ, ἐπάνω εἰς τήν [ἀπότομον πρός τά ὀπίσω] περιστροφήν [του], ἔρριξεν πρός τούς ἐχθρούς, καί εὗρεν τοῦτον. Δέν εἶναι ἀληθινόν ὅμως [τοῦτο], διότι τοῦ Κίτζιου οἱ ἄνθρωποι ἦτον ὅλοι πεζοί, καθώς καί ὅλοι [των] οἱ ἀρχηγοί –διότι ἐκίνησαν ἔξαφνα.– Αὐτός [μόνος ὁ Καραϊσκάκης] ἦτον ἱππεύς…»
Ο Βλαχογιάννης στα προλεγόμενα της μελέτης του για τον στρατηγό σημειώνει ότι «…τριγύρω στό στρατόπεδο τοῦ Πειραιᾶ καί γύρω στή σκηνή τοῦ πολέμαρχου νικητή παίχτηκε καταχθόνιο παιχνίδι, πού εἶχε τέλος τραγικό τοῦ στρατοπέδου τήν καταστροφή καί τοῦ στρατηγοῦ τό θάνατο». Θεωρεί υπεύθυνο του θανάτου του στρατάρχη της Ρούμελης τον αγγλόφιλο φαναριώτη «αντίζηλό του», τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο. Σύμφωνα με τον Φωτιάδη ο Καραϊσκάκης έπεσε θύμα της εγγλέζικης πολιτικής στην Ελλάδα κι εμπνευστές της σατανικής δολοφονίας του στάθηκαν ο «ναύαρχος» Cochrane, ο «αρχιστράτηγος» Church και ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, ο τεσσερομάτης, όπως τον αποκαλούσε κοροϊδευτικά ο Καραϊσκάκης. Ο Δημήτρης Σταμέλος καταλήγει κι αυτός ότι ο Καραϊσκάκης δολοφονήθηκε και υιοθετεί και αυτός την εκδοχή για οργανωμένο σχέδιο δολοφονίας του αρχηγού της Ρούμελης από τους τρεις.
Άλλωστε, γυρνώντας τραυματισμένος και βαστώντας την πληγή με την παλάμη του, ο Καραϊσκάκης ακούστηκε να λέει στους συναγωνιστές του:
«–Ένα πράγμα μοναχά σας παρακαλώ μην αφήσετε φραγκογιατρό να έρθει κοντά μου!». Ο T. Gordon βεβαιώνει στην ιστορία του ότι είπε αυτά τα λόγια ο Καραϊσκάκης, επειδή συνολικά εχθρεύονταν τους ξένους. Ο Φωτιάδης σε σημείωσή του απορρίπτει τα λεγόμενα του φιλέλληνα, λέγοντας ότι εκείνη τη στιγμή δεν ήθελε Φράγκους γιατρούς, διότι «…σχημάτισε τὴν πεποίθηση πὼς δὲ σκοτώθηκε ἀπὸ τοὺς Τούρκους μὰ δολοφονήθηκε καὶ φοβόταν μὴν τὸν ἀποτελειώσουν οἱ γιατροὶ τοῦ Κόχραν καὶ τοῦ Τσόρτς».
Η εμπιστοσύνη που έδειχνε στους συναγωνιστές του ήταν μεγάλη. Θανάσιμα πληγωμένος είπε στους Χριστόδουλο Χ. Πέτρου και Γαρδικιώτη Γρίβα: «…Αὔριον ἄν εἶμαι ζωντανός ἀκόμη ἐλάτε νά σάς πῶ ἕνα μυστικόν ἄν ξεψυχήσω, ἐλάτε νά μέ θάψετε μέ τά χέρια σας σεῖς οἱ ἴδιοι, μέ τούς ὁποίους τόσες φορές ἐνίκησα τόν ἐχθρόν».
Οι Εγγλέζοι και τα όργανά τους με το θάνατο του Καραϊσκάκη πέτυχαν το στόχο τους. Χωρίς τον Καραϊσκάκη η μάχη στις 24 Απριλίου στον Ανάλατο (περιοχή στα όρια του Νέου Κόσμου με τον Δήμο της Νέας Σμύρνης) οδήγησε στην ολοκληρωτική καταστροφή των Ελλήνων. Το στρατόπεδο στον Πειραιά διαλύθηκε, οι Τούρκοι στη Ρούμελη κυριάρχησαν και το ελεύθερο ελληνικό κράτος περιορίστηκε στο Μοριά.
(Κείμενο από το βιβλίο του Κυριάκου Δ. Σκιαθᾶ, «τα ερωτικά του ’21», Α΄ τόμος, Εκδόσεις Διαπολιτισμός, 2014)
