Πώς ζουν τον προεκλογικό ρυθμό οι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης; Ποιες είναι οι προσδοκίες και οι προβληματισμοί τους για την επόμενη μέρα; Τι θα σημάνει το αποτέλεσμα της εκλογικής αναμέτρησης για την ελληνική ομογένεια; Λίγα 24ωρα προτού ανοίξουν οι κάλπες στην Τουρκία, τρεις Έλληνες και μία Ελληνίδα που ζουν στην Κωνσταντινούπολη και δραστηριοποιούνται σε διαφορετικούς τομείς μιλούν στην «Κ», αναλύοντας από τη δική τους σκοπιά το εκλογικό «ντέρμπι» ανάμεσα στον Ταγίπ Ερντογάν και τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου.
«Το ενδιαφέρον με αυτές τις εκλογές είναι ότι παρουσιάζονται οι συνθήκες θεαματικής αλλαγής του τουρκικού πολιτικού σκηνικού, δεδομένου ότι ο Ερντογάν δεν είναι πλέον το αδιαφιλονίκητο φαβορί. Η παρατεταμένη οικονομική κρίση, ο “κίνδυνος” να καθιερωθεί ένα ιδεολογικό μη δυτικό πλαίσιο, καθώς και ο επακόλουθος κορεσμός της διακυβέρνησής του, έχουν συσπειρώσει την αντιπολίτευση, δίνοντάς της την ελπίδα ότι η αλλαγή είναι εφικτή» λέει στην «Κ» ο Δημήτρης Τριανταφύλλου, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Kadir Has που ζει στην Κωνσταντινούπολη τα τελευταία 13 χρόνια.
«Η πραγματικότητα, όμως, είναι ότι η αποκαθήλωση του Ερντογάν δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση», συμπληρώνει ο ίδιος και εξηγεί: «Παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο Τούρκος πρόεδρος, το αφήγημα και τα έργα της ανεξάρτητης και περήφανης Τουρκίας -πολιτικά, οικονομικά και ενεργειακά- βρίσκουν απήχηση σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Το ίδιο ισχύει και με το αφήγημα της σταθερότητας που προβάλλει απέναντι στην αβεβαιότητα για το αν θα μπορέσει, σε περίπτωση νίκης της ετερόκλητης συμμαχίας της αντιπολίτευσης, να υπερβεί τις αντιφάσεις της και να κυβερνήσει αποτελεσματικά».
«Μίκρυνε η φωτογραφία του Ατατούρκ στους δρόμους»
Για την τουρκική κοινωνία, η εκλογική αναμέτρηση της 14ης Μαΐου είναι η κρισιμότερη από την ίδρυση της τουρκικής δημοκρατίας (1923), καθώς καλείται να επιλέξει εάν θα βαδίσει προς την τρίτη δεκαετία με τον ίδιο ηγέτη ή αν θα δοκιμάσει αλλαγή εξουσίας, βασισμένη σε πολυκομματική «συνταγή». Η πρόκληση είναι μεγάλη και αποτυπώνεται στη σκληρή προεκλογική μάχη, που δίνεται και από τις δύο πλευρές.
«Βλέπεις ότι σε πολλά σημεία της πόλης, η φωτογραφία του Κεμάλ Ατατούρκ έχει μικρύνει, ενώ δίπλα του η φωτογραφία του Ερντογάν παρουσιάζεται πολύ μεγαλύτερη, με έμφαση στον ίδιο ως το νέο σύμβολο της Τουρκίας στον νέο αιώνα», λέει στην «Κ» η 50χρονη Ιωάννα Μ., στέλεχος επιχείρησης που ζει στην Κωνσταντινούπολη τα τελευταία 12 χρόνια. «Ο Κιλιτσντάρογλου προβάλλεται -από την άλλη- ως ο νέος Ατατούρκ. Όπως συνηθίζει να λέει: “στα 100 χρόνια θα έρθει ένας νέος Κεμάλ για να συνεχίσει αυτό που ξεκίνησε ο συνονόματός του”, αναφέρει η ίδια.
Η καθημερινότητα των ψηφοφόρων αυτήν την περίοδο δείχνει να επηρεάζεται από τη δύναμη των ψηφιακών μέσων και τη δύναμη… των αστρολόγων.
«Η Τουρκία είναι μια χώρα με πολλές αδυναμίες, προκλήσεις και δυσκολίες και η προεκλογική ατμόσφαιρα των τελευταίων δύο μηνών υπήρξε συχνά απειλητική, δημιουργώντας από τη μία εντάσεις και ανασφάλεια στην τουρκική κοινωνία και από την άλλη, επιπτώσεις στις επιχειρηματικές και επενδυτικές στρατηγικές», τονίζει από την πλευρά του ο Λάκης Βίγκας, Έλληνας τρίτης γενιάς στην Κωνσταντινούπολη, που αποτελεί ένα από τα πιο ενεργά μέλη της ελληνικής μειονότητας. Ο κ. Βίγκας που είχε διατελέσει -μεταξύ άλλων- για πολλά χρόνια εκπρόσωπος των μη μουσουλμανικών ιδρυμάτων, λέει στην «Κ» πως η καθημερινότητα των ψηφοφόρων αυτήν την περίοδο δείχνει να επηρεάζεται από δύο παράγοντες: τη δύναμη των ψηφιακών μέσων και τη δύναμη… των αστρολόγων.
«Βρισκόμαστε τρεις μέρες πριν από τις κάλπες και στους δρόμους επικρατεί ένας συγκρατημένος φόβος. Έξω, δεν κυκλοφορεί πολύς κόσμος όπως τις προηγούμενες μέρες. Όλοι περιμένουν το αποτέλεσμα των εκλογών της Κυριακής και ο κόσμος είναι γενικά διστακτικός», λέει η Ιωάννα, μεταφέροντας στην «Κ» το κλίμα των τελευταίων ημερών στην πόλη.
«Το “κίνημα με τις κατσαρόλες”, για παράδειγμα, το βλέπεις μια-δυο μέρες στα κανάλια και μετά η υπόθεση έχει κλείσει».
Όπως εξηγεί, όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα, αυτό θα γίνει γρήγορα αποδεκτό από τους πολίτες της Τουρκίας. «Το περίεργο με την τουρκική πραγματικότητα είναι ότι οι άνθρωποι πολύ γρήγορα συνηθίζουν, προσαρμόζονται σε οτιδήποτε τους προκύψει. Είναι ένας λαός που δεν ενίσταται, δε βγαίνει έξω στους δρόμους, δε φωνάζει. Υπάρχει μία μερίδα ανθρώπων, οι διανοούμενοι και μορφωμένοι, αυτοί που διεκδικούν δικαιώματα, που μπορεί να κάνουν μία μικρή “επανάσταση”, αυτή όμως, δε φτάνει ποτέ στα αυτιά των κυβερνώντων. Για παράδειγμα, υπάρχει το “κίνημα με τις κατσαρόλες”. Κάθε φορά που συμβαίνει κάτι σοβαρό στη χώρα, στις 9 το βράδυ ηχούν οι κατσαρόλες. Δείχνει μία στάση των πολιτών, όμως αυτό το βλέπεις για μια-δυο μέρες στα κανάλια και μετά η υπόθεση έχει κλείσει».
Η επόμενη μέρα για την ελληνική ομογένεια
Με μόλις 3.000 Έλληνες ομογενείς να ζουν σήμερα στην Κωνσταντινούπολη, όλοι συμφωνούν ότι όποιος κι αν είναι ο επόμενος πρόεδρος της Τουρκίας, δε θα θελήσει να ταράξει τις ήρεμες σχέσεις που έχουν αναπτυχθεί μέσα στα χρόνια. «Η εκάστοτε τουρκική κυβέρνηση έχει όφελος να προσπαθήσει να προστατεύσει την ομογένεια, όπως και το Οικουμενικό Πατριαρχείο, δεδομένου ότι δεν παίζουν κάποιο αξιοσημείωτο ρόλο στην εσωτερική πολιτική σκηνή. Οι Ρωμιοί της Πόλης απαριθμούν πλέον με το ζόρι 3.000 άτομα, εάν σε αυτά συμπεριληφθούν όσοι προέρχονται από την Αντιόχεια και έχουν ενταχθεί τα τελευταία χρόνια στην κοινότητα. Είναι προς το συμφέρον της Τουρκίας να προβάλει στο εξωτερικό ότι σέβεται τα δικαιώματά τους», λέει ο καθηγητής κ. Τριανταφύλλου.
«Το δικό μας πρόβλημα είναι πληθυσμιακό»
Όταν συμβιώνεις σε μία χώρα, εναρμονίζεσαι με τη δική της πραγματικότητα, λέει η Ιωάννα εξηγώντας πως αυτό συμβαίνει και με τους Έλληνες που σήμερα ζουν και εργάζονται στην Τουρκία. «Οι Έλληνες ζουν όπως οι Τούρκοι πολίτες, και εναρμονίζονται στην πραγματικότητα που υφίσταται κάθε φορά. Δεν περιμένουμε να αλλάξει κάτι ιδιαίτερο, εκτός κι αν επιβληθεί κάτι ειδικά για τις μειονότητες ή τους Έλληνες από τη νέα κυβέρνηση, το οποίο, όμως, δεν μπορούμε από σήμερα να το γνωρίζουμε».
«Το δικό μας πρόβλημα δεν είναι πολιτικό, αλλά πληθυσμιακό», λέει από την πλευρά του ο Λάκης Βίγκας. «Βρισκόμαστε σε μία περίοδο κατά την οποία η συρρίκνωση γίνεται απειλητική. Απειλεί το μέλλον και την ιστορία μας. Μείναμε λίγοι για να “σηκώσουμε” μία τεράστια ιστορία σε μία πόλη 18 εκατομμυρίων ανθρώπων, η οποία ωστόσο μάς αγκαλιάζει, μας υποστηρίζει και συμπράττει μαζί μας».
Φοβούνται χειρότερες μέρες για την οικονομία
«Ως μισθωτός που θεωρείται ότι ανήκω στη μεσαία τάξη, η οικονομική κρίση έχει αρχίσει και επηρεάζει αρνητικά την καθημερινότητά μου, δεδομένου ότι η ανατίμηση των τροφίμων, των ενοικίων και άλλων αγαθών με έχει αναγκάσει να περιορίσω αισθητά τα έξοδα», λέει στην «Κ» ο κ. Τριανταφύλλου. «Η συναλλαγματική ισοτιμία λόγω της ραγδαίας εξασθένισης της τουρκικής λίρας έχει επίσης αρνητικές επιπτώσεις στο να μπορέσω να ανταποκριθώ στις υποχρεώσεις μου στην Ελλάδα. Μετά τις εκλογές, ο φόβος όλων είναι ότι η οικονομία θα εξασθενίσει περισσότερο, το εθνικό νόμισμα θα απωλέσει ακόμα μεγαλύτερο μέρος της αξίας του, και ο πληθωρισμός θα αυξηθεί, ανεξαρτήτως του ποιος θα είναι ο νικητής των εκλογών».
Ο 41χρονος ξεναγός Τζόνι Κουρτέσογλου, Έλληνας 5ης γενιάς στην Κωνσταντινούπολη και ιδιοκτήτης ταξιδιωτικού γραφείου στον Γαλατά, καθημερινά έρχεται σε επαφή στα ταξίδια του με εκατοντάδες Τούρκους από όλη τη χώρα. «Προς το κέντρο της χώρας, βλέπεις τον μεροκαματιάρη Τούρκο που υποστηρίζει τον Ερντογάν, διότι ο σημερινός πρόεδρος γνωρίζει πολύ καλά τις ανάγκες του και είναι ευκολότερο να τον πείσει», λέει στην «Κ» εξηγώντας πως μία αλλαγή κυβέρνησης στην Τουρκία δεν μπορεί να γίνει τόσο απλά.
