Πενθήμερη εργασία, από Δευτέρα έως Πέμπτη σπορ, Παρασκευές και Σάββατα έξοδος με φίλους, Τετάρτες ίσως καμιά ταινία, Κυριακές οικογένεια και λίγο σεξ από καιρού εις καιρόν.
«Πολύ, πολύ περιστασιακά. Υπάρχουν εβδομάδες που δεν το σκέφτομαι καν. Κινούμαι μεταξύ του να γυρίσω σπίτι και να δω καμιά σειρά, του εργασιακού προγράμματος, του Pornhub και όσων συναντώ στο Tinder – δεν μπορώ να ασχοληθώ. Προτιμώ να το αντιμετωπίσω μόνη μου. Δεν υπάρχει πολύ σεξ με κανέναν», λέει η Μαριάνα σε σχετικό ρεπορτάζ της ισπανικής εφημερίδας, El Pais.
Γεννημένη στις αρχές της δεκαετίας του 1990, η Μαριάνα είναι μία από πολλούς που επιβεβαιώνει αυτό που προκύπτει από τις κατά καιρούς έρευνες, πως οι άνθρωποι κάνουν ολοένα και λιγότερο σεξ γενικώς, και οι νέοι ειδικώς – είτε έχουν μόνιμο σύντροφο είτε όχι.
«Συμβαίνει τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες», σημειώνει ο Χοσέ Ντίαζ, πρόεδρος της ισπανικής Ενωσης Κλινικής Σεξολογίας (AESC). Κι όπως προσθέτει ο Εουσέμπιο Ρούμπιο-Αυριόλες, πρώην πρόεδρος της Παγκόσμιας Ενωσης Σεξουαλικής Υγείας (WAS, της οποίας αποτελεί πλέον σύμβουλο), το φαινόμενο είναι συγκεκριμένο με «αυτό που αντιλαμβάνεται η Δύση, όπου η οικονομία αλλάζει, όπως και η παραδοσιακή δομή της κοινωνίας και της οικογένειας».
Εκεί, ωστόσο, όπου διενεργούνται έρευνες, «υπάρχει σαφής τάση. Και είναι πιο έντονη από το 2010. Ή, τουλάχιστον, πιο ορατή».
Οι λόγοι της σεξουαλικής αποστασιοποίησης
Υπάρχει πληθώρα πιθανών εξηγήσεων για το φαινόμενο, λένε οι ειδικοί, επικαλούμενοι την εργασιακή επισφάλεια ή τις πολλές ώρες εργασίας, το άγχος και την κατάθλιψη, τις ολοένα λιγότερο σταθερές σχέσεις ή τη σύγχυση, ιδίως μεταξύ νέων ανθρώπων.
Παρότι η τάση φαίνεται σαφής, η ακριβής εικόνα είναι πιο περίπλοκη, ιδίως από τη στιγμή που δεν υπάρχει ερευνητική συνέχεια. Σύμφωνα με τον Ντίαζ, στις Ηνωμένες Πολιτείες διενεργήθηκαν μόλις δύο εθνικές έρευνες σε διάστημα είκοσι χρόνων.
Τα αποτελέσματα της πρώτης από αυτές κατέδειξαν πως οι Αμερικανοί έκαναν εννιά φορές λιγότερο σεξ στις αρχές της δεκαετίας του 2010, σε σχέση με τα τέλη του 1990. Κατά μέσον όρο, οι σεξουαλικές επαφές τους μειώθηκαν από τις 62 στις 53, ετησίως. Η δεύτερη έρευνα κατέγραφε τη σεξουαλική συχνότητα μεταξύ 2000 και 2018, όταν η αδράνεια εντάθηκε μεταξύ των νέων ανδρών και γυναικών έως την ηλικία των 34 ετών, αλλά ιδίως μεταξύ 18 και 24 ετών, και κυρίως μεταξύ των εργένηδων. Οι ίδιες πτωτικές τάσεις καταγράφηκαν στη Γερμανία μεταξύ 2005 και 2016, στη Φινλανδία μεταξύ του τέλους της δεκαετίας του ’90 και τα μέσα του 2000 και στην Αυστραλία μεταξύ 2001 – 2013.
Η κατάθλιψη επίσης παίζει σημαντικό ρόλο στην υποβάθμιση της λίμπιντο. Έκθεση του Headway Mental Health το 2022 αξιολογεί την Πορτογαλία πρώτη στις διαταραχές ψυχικής υγείας στην Ευρώπη και την Ισπανία δεύτερη. Ενώ, σε παγκόσμιο επίπεδο, πάνω από 320 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από κατάθλιψη, 18% περισσότεροι σε σχέση με μία δεκαετία πριν.
Το σύνδρομο «Νάτσο Βιδάλ»
Ο Αντονι Μολίντσες, κλινικός ψυχολόγος και συγγραφέας του βιβλίου Wise Sex, συνδέει τη μειωμένη συχνότητα ερωτικών επαφών με δύο μεταβλητές: «Η μία είναι η αγχώδης και περίπλοκη εργασιακή ζωή μας».
«Γυρίζω σπίτι περίπου στις 10 τη νύχτα και είμαι τόσο αποκαμωμένος και με τόσες έννοιες στο κεφάλι μου που μετά βίας έχω την ενέργεια να φάω βραδινό», λέει ο 34χρονος Αντρές και η συνομήλική του Νουρία, η οποία δεν έχει σύντροφο αυτόν τον καιρό και επιπλέον δουλεύει με βάρδιες εκ περιτροπής, κάτι που συχνά δεν συμπίπτει με τα ωράρια επίδοξων εραστών της, επιβεβαιώνει.
Ο άλλος παράγοντας είναι ο φόβος των ανδρών πως δεν θα καταφέρουν να ανταποκριθούν στα σεξουαλικά καθήκοντά τους. Ο φόβος αυτός προέρχεται από δύο άλλα ζητήματα: «Το σύνδρομο Νάτσο Βιδάλ (σ.σ.: που ονόμασαν οι Ισπανοί από τον πρωταγωνιστή ταινιών πορνογραφικού περιεχομένου), που προκαλείται από τη σύγκριση του πέους σε στύση στη βιομηχανία πορνό», και την αλλαγή ρόλων μεταξύ ανδρών και γυναικών «που έχει προκύψει τις τελευταίες δύο γενιές» και περιλαμβάνει και τη σταδιακή εξαφάνιση του προτύπου «άνδρας – κυνηγός, γυναίκα – αντικείμενο του πόθου».
«Οσο πιο απελευθερωμένη εμφανίζεται η γυναίκα τόσο πιο φοβισμένος γίνεται ο άνδρας», σημειώνει ο ίδιος, προσθέτοντας ωστόσο πως αυτό προκαλεί το παράδοξο πως «όση περισσότερη είναι η σεξουαλική ελευθερία τόσο πιο πολύ ενισχύεται η αυτάρκης σεξουαλικότητα της αυτοϊκανοποίησης».
«Είτε μου το λένε ξεκάθαρα (σ.σ.: πως θέλουν σεξ) ή με αφήνουν στην ησυχία μου», λέει ο 23χρονος Μάου. «Δεν ξέρω αν είναι ο φόβος της απόρριψης ή της υπέρβασης των κόκκινων γραμμών που θέτουν οι γυναίκες, ή τι άλλο…».
«Το φλερτ ήταν μια πράξη κατάκτησης από τον άνδρα και παράδοσης από τη γυναίκα. Τώρα, είναι πολύ πιο οριζόντιο στις περιπτώσεις των ετεροφυλικών σχέσεων», λέει ο 33χρονος Μάρκους.
«Κάποιες φορές οι άνθρωποι φοβούνται να πλησιάσουν ακόμη κι ο ένας τον άλλον. Ομως, είναι εύκολο να καταλάβεις όταν υπάρχει ερωτικό ενδιαφέρον. Αυτό που πιστεύω είναι πως πλέον εμείς τα κορίτσια δεν αφήνουμε αναπάντητα κάποια πράγματα που παλιότερα αψηφούσαμε. Σεξιστικά αστεία; Γεια σας. Ρατσιστικές αηδίες; Ξανά γεια σας», λέει η Κλαούντια, 25 ετών.
Η Σουζάνα, στα 50 της πια, επιβεβαιώνει πως δεν ανέχεται πλέον όσα στο παρελθόν. «Είμαι ήδη μεγάλη και δεν συναντάω και κανέναν αξιόλογο. Η ζωή μου επίσης είναι δομημένη στο σπίτι. Δουλεύω εξ αποστάσεως και μου είναι δύσκολο να συναντήσω ανθρώπους. Στο παρελθόν, το 80% των σχέσεών μου ήταν σεξουαλικά μέτριες, έως κακές. Ενα φιλί, ένα χάδι, και αμέσως η πράξη. Το στοματικό σεξ ήταν σπάνιο και, όταν γινόταν, ήταν γενικά κακό. Οι άνδρες έχουν φοβερές επιρροές από το πορνό, έχουν γίνει φαλλικοί. Δεν μπορώ να ασχοληθώ πια. Με εξαντλεί, με εκνευρίζει».
Παράλληλα, ο Εουσέμπιο Ρούμπιο-Αουριόλες της WAS εκτιμά πως η εξέλιξη της δυτικής κουλτούρας, που είναι ολοένα και εξατομικευμένη και μοναχική, έχει τεράστιες επιπτώσεις στον τρόπο που συνδεόμαστε ερωτικά με τους άλλους. «Η συνέπεια; Λιγότερη επαφή, λιγότερη κοινή απόλαυση», λέει.
