Το εκλογικό αποτέλεσμα της 25ης Ιουνίου και η εξασφάλιση μιας ισχυρής και σταθερής κυβέρνησης κλειδώνουν την αναμόρφωση του κράτους και τον εκσυγχρονισμό της χώρας αξιοποιώντας τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ενώ με την απόκτηση της επενδυτικής βαθμίδας θα κινητοποιηθούν σημαντικά ιδιωτικά κεφάλαια από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Ο στρατηγικός σχεδιασμός της κυβέρνησης Μητσοτάκη να συνεχίσει και να ολοκληρώσει σειρά μεταρρυθμίσεων σε όλο το φάσμα του δημόσιου τομέα διασφαλίζοντας παράλληλα τις αναγκαίες και απαιτούμενες συνθήκες για τη διατήρηση υψηλών ρυθμών οικονομικής ανάπτυξης, την ενίσχυση των εξαγωγών και την προσέλκυση νέων επενδύσεων είναι ευνόητο ότι θα υλοποιηθεί με μεγαλύτερη ευχέρεια πετυχαίνοντας ασφαλή αυτοδυναμία και ισχυρή εκπροσώπηση στη Βουλή.
Η συγκυρία είναι ιδανική. Έχει γίνει πλέον ξεκάθαρο ότι τα ποσά που κινητοποιεί το Ταμείο Ανάκαμψης είναι τέτοιου μεγέθους ώστε με σωστή αξιοποίηση μπορούν να αλλάξουν την πορεία της χώρας και να τη θέσουν σε τροχιά μόνιμης, δυναμικής και ανθεκτικής ανάπτυξης.
Έως το τέλος του περασμένου μήνα είχαν υποβληθεί 425 σχέδια για επενδύσεις στο δανειακό σκέλος του «Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0», συνολικού προϋπολογισμού 15,71 δισ. ευρώ. Και αυτά είναι μόνο η αρχή. Οι επενδύσεις που θα πραγματοποιηθούν το τρέχον αλλά και τα επόμενα χρόνια, στο πλαίσιο της υλοποίησης του Εθνικού Σχεδίου, θα έχουν ισχυρή πολλαπλασιαστική επίδραση συμβάλλοντας στη βελτίωση των παραγωγικών δυνατοτήτων της οικονομίας. Ταυτόχρονα, το κυβερνητικό έργο που πραγματοποιήθηκε την προηγούμενη τετραετία δημιούργησε ένα θελκτικό περιβάλλον για την προσέλκυση νέων επενδύσεων.
Πέραν των σημαντικών επενδυτικών σχεδίων που υλοποιεί σειρά εγχώριων επιχειρηματικών ομίλων, ξένοι κολοσσοί όπως οι Pfizer, Microsoft, Digital Realty, Amazon Web Services, Google, TeamViewer έβαλαν τη χώρα μας στο επενδυτικό τους χαρτοφυλάκιο.
Οι άμεσες ξένες επενδύσεις πέρυσι ξεπέρασαν για πρώτη φορά τα 6 δισ. ευρώ, επίδοση-ρεκόρ για την ελληνική οικονομία. Το κυριότερο, η πολιτική που εφαρμόστηκε την προηγούμενη τετραετία έβαλε την Ελλάδα σε τροχιά επενδυτικής βαθμίδας, η επιστροφή στην οποία (έπειτα από 13 χρόνια) είναι απλώς θέμα χρόνου με μια σταθερή και ισχυρή κυβέρνηση.
Ο ρόλος της επενδυτικής βαθμίδας
Οπως σημειώνει σε μελέτη της η Alpha Bank, η ταχύτερη του αναμενομένου επάνοδος σε συνθήκες δημοσιονομικής ισορροπίας, σε συνδυασμό με την προσδοκία των επενδυτικών κεφαλαίων του Ταμείου Ανάκαμψης, επιταχύνει την επιστροφή της χώρας σε επενδυτική βαθμίδα, κάτι που αντανακλάται στη σαφή βελτίωση του οικονομικού κλίματος στη χώρα μας. Η επίτευξη του στόχου αυτού είναι κομβικής σημασίας καθώς τα οφέλη θα διευρυνθούν σε όλο το φάσμα της οικονομίας.
Δεν θα ενισχυθεί απλώς η ροή νέων κεφαλαίων προς τη χώρα, ούτε θα αλλάξει το προφίλ των επενδυτών που τοποθετούνται σε ελληνικά assets. Από τα πλέον χειροπιαστά κέρδη είναι ότι θα μειωθεί το κόστος του δανεισμού τόσο για τον δημόσιο όσο και για τον ιδιωτικό τομέα, αλλά και για τις τράπεζες. Συνολικά, κράτος και επιχειρήσεις θα εξασφαλίσουν πιο άνετη πρόσβαση στις αγορές διευρύνοντας τις πηγές άντλησης των απαιτούμενων κεφαλαίων, ενώ και τα ελληνικά ομόλογα θα μπορούν να αγοράζονται από θεσμικούς επενδυτές που τοποθετούνται μόνο σε χρεόγραφα με επενδυτική διαβάθμιση.
Οι αγορές βλέπουν μπροστά
Ολα αυτά και ακόμη περισσότερα σε οικονομικό, κοινωνικό και επενδυτικό επίπεδο απαιτούν σταθερότητα. Ήδη μετά τα αποτελέσματα των εθνικών εκλογών της 21ης Μαΐου εμπεδώθηκε ένα σκηνικό πολιτικής συνέχειας και οι αγορές έλαβαν το μήνυμα ότι οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και οι φιλικές προς τις επενδύσεις πολιτικές της κυβέρνησης Μητσοτάκη θα συνεχιστούν. Ως αποτέλεσμα, μετά το 41% που πήρε η Ν.Δ., το Χρηματιστήριο της Αθήνας κατέγραψε άνοδο της τάξης του 12% έως σήμερα, ενώ από την αρχή του χρόνου η απόδοση της ελληνικής αγοράς ανέρχεται σε 37%, από τις υψηλότερες διεθνώς.
Το Χρηματιστήριο και οι επενδυτές έχουν προεξοφλήσει ότι η ελληνική οικονομία θα παραμείνει σε αναπτυξιακή τροχιά, κάτι που ήδη επιβεβαιώνεται από τα επίσημα στοιχεία. Με βάση τις εαρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο ετήσιος πραγματικός ρυθμός μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας, δηλαδή η ετήσια ποσοστιαία μεταβολή του πραγματικού ΑΕΠ, αναμένεται να διαμορφωθεί στο 2,4% και το 1,9% για το 2023 και το 2024 αντίστοιχα (μέσος όρος 2,2% έναντι 1,3% στην Ευρωζώνη).
Ερχονται deals, επιταχύνονται μεγάλα έργα
Ολα αυτά έχουν βάλει σε κίνηση, όπως σημειώθηκε, σημαντικά επενδυτικά κεφάλαια από την Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ έχουν επιταχυνθεί μεγάλα έργα υποδομής και διαγωνισμοί για την παραχώρηση συμμετοχών κυριότητας του Δημοσίου. Το 2022 ήταν η καλύτερη χρονιά ιστορικά σε επίπεδο εξαγορών και συγχωνεύσεων (Μ&Αs), καθώς καταγράφηκαν τα μεγαλύτερα επίπεδα συναλλαγών σε αριθμό και αξία στην Ελλάδα.
Οι ελληνικές επιχειρήσεις προσέλκυσαν συνολικά 12 δισ. ευρώ το 2022 και η PwC, που εκπονεί κάθε χρόνο τη συγκεκριμένη μελέτη, έχει εκτιμήσει ότι φέτος οι επιδόσεις θα αγγίξουν τα περσινά επίπεδα παρά τις παγκόσμιες γεωπολιτικές εξελίξεις.
Καθώς πλησιάζουμε στην ολοκλήρωση του α’ εξαμήνου της χρονιάς, ήδη έχουν υλοποιηθεί ηχηρά επιχειρηματικά deals και σημαντικές ιδιωτικοποιήσεις, παρά τις αναταράξεις στο διεθνές επιτοκιακό περιβάλλον, με την αγορά να αναμένει πλέον τον επόμενο κύκλο έχοντας προεξοφλήσει μια νέα περίοδο πολιτικής σταθερότητας και υψηλής ανάπτυξης.
Στο μέτωπο των παραχωρήσεων και ιδιωτικοποιήσεων, η επέκταση της σύμβασης παραχώρησης της Αττικής οδού και ο διαγωνισμός για τον ΒΟΑΚ συνιστούν τα δύο εμβληματικά έργα για τους εγχώριους και ξένους ομίλους. Για την πρώτη, κρίσιμη ημέρα είναι η 17η Ιουλίου, καθώς μετά την παράταση που δόθηκε αναμένεται η κατάθεση των δεσμευτικών προσφορών. Στον διαγωνισμό για την επέκταση της σύμβασης παραχώρησης της Αττικής οδού συμμετέχουν: η κοινοπραξία Ακτωρ Παραχωρήσεις, Αvax και το γαλλικό fund Meridiam, το σχήμα ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – FS Ark Holdco, οι Μυτιληναίος – Vinci Highways – Vinci Concessions – Mobility Partner, η κοινοπραξία των Brisa – Rubicone Bidco – Intrakat, οι Macquarie – Fincop Infrastructure, η ισπανική Abertis Infraestructuras, το ιταλικό σχήμα των INC SpA – Gruppo Fininc και οι Γάλλοι των Vauban – DIF – Egis Projects.
Σε ό,τι αφορά το έργο-μαμούθ, ύψους 1,75 δισ. ευρώ, για το τμήμα Χανιά – Ηράκλειο της παραχώρησης του ΒΟΑΚ, οι τρεις προσφορές που κατατέθηκαν από Ακτωρ Παραχωρήσεις – Μυτιληναίος, Avax – Egis Projects – Meridiam – ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ αναμένεται να αξιολογηθούν αμέσως μετά τις εκλογές της 25ης Ιουνίου. Η μεγαλύτερη παραχώρηση της τελευταίας 15ετίας έχει δημοπρατηθεί σε τρία κομμάτια και συνολικά το έργο αναμένεται να φτάσει στα 2,5 δισ. ευρώ.
Το «Ελευθέριος Βενιζέλος» στο Χρηματιστήριο
Ο κύβος ερρίφθη και για τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος», καθώς μετά τη συμφωνία μετόχων που επετεύχθη ανοίγει ο δρόμος για την εισαγωγή του στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Το ΤΑΙΠΕΔ θα διαθέσει σε αρχική δημόσια προσφορά το 30% των μετοχών, με προσδοκίες για άντληση κεφαλαίων ύψους ύψους 800 εκατ. – 1 δισ. ευρώ.
Ο βασικός μέτοχος, το καναδικό ασφαλιστικό ταμείο PSP Investments, θα έχει το δικαίωμα απόκτησης του 10% των μετοχών καταβάλλοντας ένα ελεγχόμενο premium, ενώ το υπόλοιπο 20% θα διατεθεί μέσω προσφοράς μετοχών. Το ΙΡΟ του «Ελευθέριος Βενιζέλος» αναμένεται να πραγματοποιηθεί προς το τέλος του έτους, με τα στοιχεία από τον αερολιμένα να είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά για τις αφίξεις στη χώρα μας.
Από το μέτωπο του ΤΑΙΠΕΔ και του Υπερταμείου αναμένεται επίσης νέος κύκλος ολοκλήρωσης διαγωνισμών και έναρξης νέων, οι οποίοι θα προσελκύσουν το επενδυτικό ενδιαφέρον. Μεταξύ αυτών, σε εξέλιξη είναι ο διαγωνισμός για το αεροδρόμιο της Καλαμάτας, η αξιοποίηση τόσο των μαρινών σε όλη τη χώρα όσο και των λιμανιών όπως το Λαύριο και η Αλεξανδρούπολη. Ιδιαίτερα για το τελευταίο, η αναβάθμισή του σε ενεργειακό κόμβο για τη μεταφορά και αποθήκευση LNG, σε συνδυασμό με άλλα σημαντικά έργα υποδομών, πέρα από επενδυτικό έχει αποκτήσει και γεωστρατηγικό χαρακτήρα.
Η εμβληματική επένδυση στο Ελληνικό
Το project για τη μεγαλύτερη ανάπλαση αστικών υποδομών στην Ευρώπη συνεχίζει να αποτελεί την επενδυτική κορωνίδα της χώρας. Πρόκειται φυσικά για το εμβληματικό έργο στο Ελληνικό από τη Lamda Development. Σε αυτή τη φάση έχει δρομολογηθεί μεγάλο μέρος της επένδυσης ύψους 8 δισ. ευρώ.
Το project έχει θέσει σε κίνηση μεγάλα έργα οικιστικής και εμπορικής ανάπτυξης, υποδομών, φιλοξενίας, ανάπλασης κ.ά. εμπλέκοντας μεγάλα επιχειρηματικά ονόματα από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Ηδη έχουν κλείσει σημαντικές συμφωνίες για την υλοποίηση του οικιστικού σκέλους που αφορά αναπτύξεις όπως το Riviera Tower, του σκέλους των εμπορικών κέντρων και των retail parks με έργα όπως το Vouliagmenis Mall (επένδυση 350 εκατ. ευρώ), η Riviera Galleria στη μαρίνα του Αγίου Κοσμά (επένδυση 150 εκατ. ευρώ), το Retail Park του ομίλου Fourlis (επένδυση ύψους 55 εκατ. ευρώ), καθώς και άλλες εμπορικές αναπτύξεις, όπως η δημιουργία δύο ξενοδοχείων έπειτα από συμφωνία με την ΤΕΜΕΣ, τα κτίρια γραφείων, ο Πύργος Μεικτής Χρήσης στη λεωφόρο Βουλιαγμένης, τα σχέδια για τη δημιουργία πόλων εκπαίδευσης και υγείας κ.ά.
Πιο κοντά το mega deal της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή
Στην ενέργεια τα deals είναι πλέον σύνηθες φαινόμενο και σε διαδικασία υλοποίησης βρίσκονται κυριολεκτικά δεκάδες άλλες μικρές ή πολύ μεγαλύτερου μεγέθους συμφωνίες. Στο τραπέζι βρίσκεται το ζήτημα της εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στη χώρα, με τις όποιες εξελίξεις να αναμένονται σε μετεκλογικό στάδιο, ενώ δρομολογούνται σημαντικά έργα σε επίπεδο εγχώριων και διεθνών ηλεκτρικών διασυνδέσεων.
Παράλληλα, η αγορά αναμένει την ολοκλήρωση του mega deal για την πώληση της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή στην αυστραλιανών συμφερόντων First Sentier. Δεδομένου του μεγέθους της συμφωνίας (ορισμένοι την τοποθετούν στα επίπεδα των 2-2,5 δισ. ευρώ), οι διεργασίες είναι συνεχείς και απαιτούν χρόνο. Ηδη έχει επιτευχθεί επί της αρχής συμφωνία για το χρηματοδοτικό σχήμα στο οποίο συμμετέχουν οι ελληνικές τράπεζες, με τις διαδικασίες να συνεχίζονται.
Πρόκειται για μια συμφωνία που θα αλλάξει κυριολεκτικά το ενεργειακό τοπίο στη χώρα, με άμεσες επιπτώσεις και σε άλλους επιχειρηματικούς κλάδους, δεδομένων του αποτυπώματος και του μεγέθους της θυγατρικής του ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, που είναι ο μεγαλύτερος εγχώριος επενδυτής ΑΠΕ στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή διαθέτει σε εξέλιξη ένα επενδυτικό πλάνο 5,5 δισ. ευρώ σε καθαρή ενέργεια, περιβάλλον και κυκλική οικονομία. Στο πλαίσιο των έργων που υλοποιεί, η συνολική ισχύς αυτών σε λειτουργία, των υπό κατασκευή και των έτοιμων προς κατασκευή θα ξεπεράσει τα 2.000 MW, με απώτερο στόχο τα 6 GW εγκατεστημένης ισχύος έως το 2029.
Εν αναμονή βρίσκεται ένα ακόμη deal στην ενέργεια, αυτό μεταξύ της Enel Green Power Hellas και της Macquarie, ενώ σε εξέλιξη βρίσκονται και άλλες συμφωνίες, κυρίως στο σκέλος των ΑΠΕ. Σημειώνεται ότι η ΔΕΗ επέκτεινε τον περασμένο Μάρτιο μέσω εξαγορών την παρουσία της στη Ρουμανία, αποκτώντας τις συμμετοχές της Enel στη χώρα, μια εντυπωσιακή συμφωνία ύψους άνω του 1,3 δισ. ευρώ.
Πρόσφατα η Mytilineos ανακοίνωσε την εξαγορά της Unison αντί 26 εκατ. ευρώ, κίνηση που εντάσσεται στη στρατηγική για τη μετεξέλιξη της Mytilineos Energy & Metals σε σύγχρονο πάροχο υπηρεσιών κοινής ωφέλειας (Next Generation Energy Solutions Provider). Σημειωτέον ότι η Mytilineos διαθέτει σε εξέλιξη ένα από τα μεγαλύτερα επενδυτικά προγράμματα μεταξύ των εγχώριων ομίλων και πρόσφατα οριστικοποίησε την είσοδό της στην αγορά του Καναδά με την εξαγορά ηλιακού χαρτοφυλακίου 1,4 GW από τη Westbridge Renewable Energy αντί 1,1 δισ. ευρώ.
Από την πλευρά της, η Motor Oil μέσω της MORE, του βραχίονα στις ΑΠΕ, έχει προχωρήσει σε σημαντικές κινήσεις με πιο πρόσφατη την εξαγορά της Unagi. Προ εξαμήνου ολοκληρώθηκε η συμφωνία απόκτησης του 75% της Ανεμος Holdings, του κλάδου ΑΠΕ της Ελλάκτωρ, ενώ και η HelleniQ Energy (ΕΛ.ΠΕ.) προχωρά σταθερά σε εξαγορές στον τομέα των ΑΠΕ.
Ερχονται ξένοι επενδυτές στις τράπεζες
Η θεμελίωση μιας σταθερής και ισχυρής κυβέρνησης μετά το τέλος της εκλογικής διαδικασίας θα δώσει και το πράσινο φως για την έναρξη διαδικασιών αποεπένδυσης του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) από το μετοχικό κεφάλαιο των συστημικών τραπεζών. Τα σενάρια για το πλαίσιο αποεπένδυσης είναι αρκετά, το δεδομένο είναι ότι η προοπτική αυτή έχει ήδη συγκεντρώσει το ενδιαφέρον ξένων επενδυτικών κεφαλαίων.
Το ΤΧΣ κατέχει 40,3% στην Εθνική Τράπεζα, 27% στην Τράπεζα Πειραιώς, 9% στην Αlpha Bank και 1,4% στη Εurobank. Στις κατασκευές ήδη έχει ξεχωρίσει το ηχηρό deal της εξαγοράς της Ακτωρ (κατασκευαστικός βραχίονας της Ελλάκτωρ) από την Intrakat αντί 100 εκατ. ευρώ, ενώ θα αποπληρώσει και επιπλέον ποσό 114 εκατ. που αφορά ενδοομιλικές υποχρεώσεις της Ακτωρ προς εταιρείες του ομίλου Ελλάκτωρ.
Στο σκέλος των υποδομών, ο ιταλικός όμιλος Grimaldi κατέβαλε 80 εκατ. ευρώ για να αποκτήσει το 67% του Οργανισμού Λιμένος Ηρακλείου (ΟΛΗ), μια προσφορά πάνω από 20 φορές τα κέρδη του ΟΛΗ για το 2022. Είχε ήδη καταβάλει 84 εκατ. ευρώ για το 67% του λιμένα Ηγουμενίτσας.
Ακόμη, το βρετανικό fund BC Partners υπό τον κ. Νίκο Σταθόπουλο προχώρησε στην εξαγορά των ΙΕΚ Ακμή και Metropolitan College, πραγματοποιώντας μια στρατηγική κίνηση εν όψει των επερχόμενων αλλαγών στον κλάδο της εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Αν και οι λεπτομέρειες της εξαγοράς δεν έγιναν γνωστές, το τίμημα για το 85% φαίνεται να κινείται στα επίπεδα των 210-230 εκατ. ευρώ, ενώ η BCP προχώρησε και στη σύσταση νέας εταιρείας συμμετοχών με έδρα στην Ελλάδα με την ονομασία Alphabet Education.
