Η τεράστια ακτογραμμή της Ηλείας είναι ένας πραγματικός μαγνήτης για το καλοκαίρι. Η Κυλλήνη, με το φημισμένο κάστρο Χλεμούτσι και τα λουτρά της, το Κατάκολο, η Κουρούτα και φυσικά η αρχαία Ολυμπία –μαζί και τα πολυτελή ξενοδοχεία που λειτουργούν κοντά της– συμπληρώνουν τον χάρτη του προορισμού.
Φτάνοντας στο λιμάνι της Κυλλήνης, από όπου φεύγουν και πλοία για τη Ζάκυνθο και την Κεφαλλονιά, μπορείτε να κάνετε μια στάση για καφέ και φαγητό. Στη συνέχεια οδηγήστε προς το χωριό Κάστρο, ώστε να δείτε κάτι αληθινά εντυπωσιακό: το φράγκικο κάστρο Χλεμούτσι (ή Χλουμούτσι), που είχε βέβαια και άλλα ονόματα στη διάρκεια της ιστορίας του: όπως το αρχικό Clermont, που του δόθηκε από τους Γάλλους ιδιοκτήτες του ή το «Castel Tornese», όπως το είπαν οι Βενετσιάνοι.
Χτισμένο μεταξύ 1220-1223 από τον πρίγκιπα της Αχαΐας Γοδεφρείδο Α΄ Βιλλεαρδουίνο, έμελλε να πρωταγωνιστήσει στην ιστορία του Πριγκιπάτου που είχε πρωτεύουσα την Ανδραβίδα. Και επανέρχεται ως πρωταγωνιστής στις μέρες μας, αφού εδώ έγιναν στις αρχές Ιουνίου τα γυρίσματα για το κινηματογραφικό έπος «The Return», το οποίο βασίζεται στην «Οδύσσεια» του Ομήρου κι έχει ως πρωταγωνιστές τον Ρέιφ Φάινς ως γηραιό πλέον Οδυσσέα και την Ζυλιέτ Μπινός ως Πηνελόπη. Ένα ακόμη κάστρο, το Αγγελόκαστρο της Κέρκυρας, έγινε κι αυτό σκηνικό για την ταινία.
Το Χλεμούτσι δεσπόζει στην πεδιάδα της Ηλείας, σε θέση ιδανική για τον έλεγχο των θαλάσσιων περασμάτων μεταξύ των ακτών της Πελοποννήσου και της Ζακύνθου. Οι αρχαιολόγοι βεβαιώνουν, επίσης, ότι στην περιοχή υπήρχε κατοίκηση ήδη από την Παλαιολιθική προϊστορία, η οποία συνεχίστηκε μέχρι και την Εποχή του Χαλκού.
Στη διάρκεια της δικής του ιστορίας, τώρα, το Χλεμούτσι χρησιμοποιήθηκε από Έλληνες, Ενετούς και Τούρκους, έως και την Επανάσταση του 1821. Σήμερα, θεωρείται ένα από τα πιο καλά διατηρημένα μεσαιωνικά φρούρια στη χώρα μας. Επιπλέον, εκτός από ελάχιστες επεμβάσεις που έκαναν οι Οθωμανοί, δεν έγιναν μεταγενέστερες προσθήκες ή αλλαγές κι έτσι διατηρεί σε μεγάλο βαθμό τη μορφή που είχε κατά τον 13ο αιώνα, την οποία και ανέδειξαν τα έργα αποκατάστασης και συντήρησης που έχουν γίνει.
Όπως θα δείτε περιηγούμενοι, το κάστρο αποτελείται από έναν εξωτερικό, πολυγωνικό περίβολο με τείχη, τα οποία φθάνουν έως και τα 12 μέτρα σε ύψος, αλλά κι έναν εσωτερικό περίβολο με σχήμα ακανόνιστου εξάγωνου, στον οποίον βρισκόταν και το οχυρό παλάτι, διαμορφωμένο από μια σειρά διώροφων, θολωτών αιθουσών, με παράθυρα γύρω από περίκλειστη αυλή. Στους ορόφους ήταν η εντυπωσιακή κατοικία του πρίγκιπα, με τα ιδιαίτερα διαμερίσματά του, το παρεκκλήσι, τη μεγάλη αίθουσα υποδοχής (υπάρχει και ειδικός διάδρομος, για να τη δείτε από ψηλά) και τα μαγειρεία. Στα ισόγεια, πάλι, υπήρχαν οι βοηθητικοί χώροι. Ένα από τα χαρακτηριστικά στοιχεία του κάστρου είναι οι κινστέρνες (μεγάλες δεξαμενές) για την αποθήκευση του βρόχινου νερού. Ήταν θολωτές, υπόγειες ή υπέργειες.
Η έκθεση που φιλοξενείται στον εσωτερικό περίβολο έχει τίτλο «Η Εποχή των Ιπποτών – οι Σταυροφόροι του Μοριά» (τηλ.: 26230-95033) και είναι χωρισμένη σε πέντε θεματικές ενότητες. Αξίζει να αφιερώσετε χρόνο για να τη δείτε, γιατί αφορά την αρχιτεκτονική, την κουλτούρα, τη λατρεία, την καθημερινή ζωή, την οικονομία και το εμπόριο στα χρόνια των ιπποτών του Πριγκιπάτου της Αχαΐας. Τα εκθέματα φθάνουν τα πεντακόσια και χρονολογούνται μεταξύ 13ου και 15ου αιώνα.
Από τα Λουτρά Κυλλήνης στην παραλία Αρκούδι και στις Θίνες Βαρθολομιού
Στα 6 χιλιόμετρα από την Κυλλήνη βρίσκονται τα διάσημα ιαματικά λουτρά, γνωστά ήδη από την αρχαιότητα. Όπως γινόταν συνήθως τις εποχές εκείνες, στην περιοχή υπήρχαν και ιερά του θεού Ασκληπιού. Αργότερα, επίσης, τα θεραπευτικά ύδατα αξιοποιήθηκαν ιδιαίτερα από τους Ρωμαίους. Τα νερά των πηγών βοηθούν σε διάφορες παθήσεις, μέσω υδροθεραπείας, λασποθεραπείας ή ποσιθεραπείας. Το νέο υδροθεραπευτήριο ξανάνοιξε τον Ιούνιο του 2023 (τηλ.: 26230-96264). Όσοι, πάλι, αναζητάτε μοντέρνες εγκαταστάσεις για υδροθεραπεία ή για θεραπεία με θαλασσινή λάσπη, θα τις βρείτε στο πολυτελές spa του γειτονικού ξενοδοχείου «Grecotel Riviera Olympia», μαζί με πολλές ακόμη προτάσεις αποτοξίνωσης και ομορφιάς.
Η παραλία των Λουτρών Κυλλήνης, η Χρυσή Ακτή, ήταν και παραμένει δημοφιλής και φιλοξενεί κατά μήκος της μεγάλα και πολυτελή ξενοδοχεία. Έχει λεπτή άμμο και ρηχά νερά και είναι κατάλληλη για οικογένειες.
Στη συνέχειά της, προστατευμένη μέσα σε μικρή χερσόνησο, βρίσκεται η όμορφη παραλία Αρκούδι, με άμμο-πούδρα, ξενοδοχεία και νερά ρηχά, κρυστάλλινα. Ο μικρός οικισμός με τα πολύχρωμα κτίσματα ακουμπάει στη θάλασσα, οι άνθρωποι κυκλοφορούν με τα μαγιό και η ατμόσφαιρα είναι εξόχως καλοκαιρινή. Εδώ ξεχωρίζει το ξενοδοχείο «Almyra Sea Side», με beach bar-εστιατόριο δίπλα στην πισίνα και οργανωμένη παραλία με ναυαγοσώστη.
Η ακτογραμμή συνεχίζεται έπειτα με την αχανή αμμουδιά της Γλύφας και στη συνέχεια του Βαρθολομιού και των Θινών Βαρθολομιού. Κατά μήκος τους υπάρχουν ψηλά πεύκα και καντίνες με λίγες ομπρέλες και ξαπλώστρες. Για να τις χαρείτε, ωστόσο, θα πρέπει να κάνετε παρακάμψεις από τον κεντρικό δρόμο που οδηγεί προς τον Πύργο.
Κοντά στην επόμενη ακτή, επίσης, αυτή της Μπούκας, εκβάλλει εντυπωσιακά και ο ποταμός Πηνειός. Ακολουθεί η παραλία της Μαραθιάς και η μεγάλη αμμώδης παραλία Σκαφιδιά, με πολυτελή ξενοδοχεία δίπλα ακριβώς στη θάλασσα.
Η δημοφιλής Κουρούτα
Όσοι την αποκαλούν «Μύκονο της Πελοποννήσου», σίγουρα υπερβάλλουν. Η Κουρούτα είναι απλώς ένας δημοφιλής προορισμός για τους ντόπιους και τους Έλληνες επισκέπτες των παραλίων της Ηλείας.
Τα προσόντα της είναι η απέραντη, αμμώδης και οργανωμένη κατά σημεία παραλία και η περατζάδα με τα καφέ και τα εστιατόρια –μια εικόνα συνηθισμένη στα θέρετρα αυτού του είδους. Αξίζει να περιμένετε, πάντως, για να χαρείτε το ηλιοβασίλεμα στην παραλία ή στα μαγαζιά, με θέα απέναντι στη Ζάκυνθο.
Αυτό που ξεχωρίζει στην Κουρούτα, χάρη στη σπουδαία αρχιτεκτονική και το βιομηχανικό ντιζάιν του, είναι το ξενοδοχείο «Dexamenes Seaside», στη νότια πλευρά του οικισμού, ακριβώς πάνω στη θάλασσα.
Στο Κατάκολο για αγορές
Για όσους επιλέξετε να μείνετε κοντά στις μεγάλες παραλίες της Ηλείας, το Κατάκολο είναι μια καλή στάση για καφέ, φαγητό ή shopping. Το λιμάνι του έχει το όνομα του Γιάννη Λάτση και φιλοξενεί αρκετά κρουαζιερόπλοια, από τα οποία οι τουρίστες μεταφέρονται στη γειτονική αρχαία Ολυμπία. Υπάρχει μια πλατεία με παιδική χαρά, αλλά και το ψαρολίμανο. Ο παραλιακός πεζόδρομος, με εστιατόρια και καφέ στη σκιά των παλιών, ανακαινισμένων σταφιδαποθηκών, υπενθυμίζουν ότι το Κατάκολο υπήρξε σπουδαίο λιμάνι για τη μεταφορά της σταφίδας. Η οποία στα τέλη του 19ου αιώνα θεωρούταν ως «μαύρος χρυσός» της Ελλάδας, καθώς κάλυπτε το 75% των εξαγωγών μας.
Όπως διαπιστώσαμε, επίσης, εδώ και πολλά χρόνια λειτουργεί στον κεντρικό δρόμο –και λιγότερο στον παραλιακό– αγορά με αξεσουάρ, ρούχα, κοσμήματα, δώρα και τουριστικά αντικείμενα. Στην ακμή τους, οι μαγαζάτορες έβγαζαν πολλά χρήματα χάρη στους επισκέπτες που φθάνουν ως εδώ με τα κρουαζιερόπλοια. Ωστόσο στις μέρες μας, όπως μας είπαν, η κίνηση είναι πιο μειωμένη. Ανάμεσα στα διάφορα μαγαζιά ξεχωρίζει το «Pink Soda», με ευρηματικό ντιζάιν, κομψά ρούχα, κοσμήματα, τσάντες, καπέλα κ.ά.
Το διαφημισμένο μουσείο Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας Κοτσανά (https://kotsanas.com) εκθέτει πλέον λιγότερα αντικείμενα από ό,τι παλαιότερα, καθώς πολλά έχουν μεταφερθεί στα αντίστοιχα μουσεία στην Αθήνα, στην αρχαία Ολυμπία, στη Ρόδο και στην Κρήτη. Στον όροφο και στο ισόγειο, πάντως, θα δείτε ακριβή αντίγραφα αρχαίων ελληνικών εφευρέσεων, τα οποία είναι και λειτουργικά. Αφορούν την περίοδο από το 2000 π.Χ. μέχρι το τέλος του αρχαίου ελληνικού κόσμου κι έχουν δημιουργηθεί μετά από μακροχρόνια έρευνα και μελέτη του ιδρυτή του μουσείου, Κώστα Κοτσανά. Μια επίσκεψη αξίζει και στον παλιό φάρο του Κατακόλου, τον οποίον και θα διακρίνετε ψηλότερα από το λιμάνι. Κατασκευάστηκε το 1865, με ύψος πύργου τα 9 μέτρα και εστιακό ύψος 45 μέτρων. Η εμβέλειά του έφτανε τα 19 ναυτικά μίλια και πλέον έχει χαρακτηριστεί διατηρητέος, κηρυσσόμενος σε νεότερο ιστορικό μνημείο της περιοχής.
Κοντά στο Κατάκολο, επίσης, στην περιοχή Κορακοχώρι, βρίσκεται κι ένα από τα πιο γνωστά οινοποιεία της Ελλάδας: το «Κτήμα Μερκούρη» (www.mercouri.gr), με ιστορία που ξεκινάει από τα μέσα του 19ου αιώνα. Αρχικά, μάλιστα, παρήγαγε και κορινθιακή σταφίδα. Διοικούμενο πλέον από την τέταρτη γενιά της οικογένειας παράγει βραβευμένα κρασιά, αλλά και εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο. Οι αμπελώνες εκτείνονται σε 160 στρέμματα, όπου καλλιεργούνται τουλάχιστον 15 ελληνικές και διεθνείς ποικιλίες. Στις εγκαταστάσεις του κτήματος μπορείτε να κάνετε οινογνωσία και να αγοράσετε προϊόντα.
Ο Άγιος Ανδρέας Κορακοχωρίου και η αρχαία Φειά
Σύμφωνα με τις πηγές, στον ορμίσκο του Αγίου Ανδρέα ήταν xτισμένη η αρχαία πόλη Φειά, επίνειο της Ολυμπίας και δεύτερο σε σημασία λιμάνι της περιοχής, μετά από αυτό της Κυλλήνης. Στο ψηλότερο σημείο της, μάλιστα, υπήρχε και ακρόπολη, η οποία ανακαινίστηκε από τους Βυζαντινούς και επισκευάστηκε από τους Φράγκους (1205). Οι Βυζαντινοί το έλεγαν Ποντικόν, ενώ οι Φράγκοι, λόγω της θέας που χάριζε το ψηλότερο σημείο του κάστρου, του έδωσαν το όνομα Beau Voir (ωραία θέα).
Κάτω από το κάστρο υπάρχει η μικρή, όμορφη και αμμώδης παραλία του Αγίου Ανδρέα, απέναντι από τα νησάκια Τηγάνι και Μύτικας. Εκεί λειτουργεί τα καλοκαίρια και το ιδιαίτερα καλαίσθητο all day restaurant-café bar που πήρε το παλιό, φράγκικο όνομα «Beauvoir». Είναι το καλύτερο που ανακαλύψαμε στην ακτογραμμή της Ηλείας, κομψά σχεδιασμένο σε minimal μπόχο στυλ, με βασικά υλικά το ξύλο και την πέτρα από το K-Studio (βασικού συνεργάτη στον σχεδιασμό χώρων του «W Costa Navarino», στη Γιάλοβα). Στην είσοδο υπάρχει και μια ωραία μπουτίκ με ρούχα και αξεσουάρ.
Εκτός από τον κόσμο που έρχεται εδώ την ημέρα, το «BEAUVOIR» προσελκύει πολλούς και τα απογεύματα, αλλά και τα βράδια καθώς έχει πολύ ωραία θέα προς τη Ζάκυνθο, ειδικά στο ηλιοβασίλεμα. Οργανώνει επίσης πάρτι με DJs, οι οποίοι παίζουν ελληνική και ξένη μουσική.
Στον Καϊάφα για ίαση και θαλάσσιο σκι
Όσοι περιμένετε να δείτε τις εικόνες που κυκλοφορούν στο ίντερνετ για τη φημισμένη λίμνη Καϊάφα, μάλλον θα απογοητευτείτε –όπως κι εμείς. Από μακριά, δηλαδή, το δασωμένο τοπίο δείχνει όντως όμορφο, αλλά το νησάκι της Αγίας Αικατερίνης αποπνέει εικόνα εγκατάλειψης και τα παλιά κτίρια των ξενοδοχείων στέκονται ερειπωμένα ή τελούν υπό ανακατασκευή. Από την άλλη πλευρά της λίμνης λειτουργεί το υδροθεραπευτήριο με τα ιαματικά λουτρά (τηλ.: 26250-31719), τα οποία βοηθούν στη θεραπεία ασθενών που πάσχουν από άσθμα, ρευματισμούς κ.ά.
Αυτοί που επιμένουν να έρχονται, ωστόσο, είναι οι λάτρεις του θαλάσσιου σκι. Η διοργάνωση Kaiafas Battle Lake Event (www.kaiafasbattle.gr) είχε τελειώσει δύο μέρες πριν την επίσκεψή μας, ωστόσο πολλοί αθλητές βρίσκονταν ακόμη εδώ, κάνοντας φιγούρες με τα σκι τους στη λίμνη. Μάλιστα, στο διάσημο αυτό παγκόσμιο κύπελλο θαλάσσιου σκι παίρνουν μέρος πρωταθλητές στο σλάλομ από όλον τον κόσμο.
Η παγκόσμια λάμψη της αρχαίας Ολυμπίας
Σε ένα ταξίδι σαν κι αυτό, δεν γίνεται να μην επισκεφθείς τη γενέτειρα των Ολυμπιακών Αγώνων και ιερό τόπο του πατέρα των θεών, Δία: μία από τις πιο σημαντικές τοποθεσίες της αρχαίας, αλλά και της σύγχρονης Ελλάδας. Στην Ολυμπία, μάλιστα, βρισκόταν κι ένα από τα 7 Θαύματα του Αρχαίου Κόσμου, το περίφημο χρυσελεφάντινο άγαλμα του Δία, με ύψος 13,5 μέτρα, φιλοτεχνημένο από τον Φειδία.
Ο αρχαιολογικός χώρος απλώνεται στην πανέμορφη κοιλάδα του ποταμού Αλφειού και περιλαμβάνει το Ιερό του Δία, με τους ναούς και τα κτήρια που σχετίζονταν άμεσα με τη λατρεία, καθώς και διάφορα οικοδομήματα που είχαν χτιστεί γύρω από αυτό, π.χ. αθλητικές εγκαταστάσεις για την προετοιμασία και την τέλεση των Ολυμπιακών Αγώνων, βοηθητικά κτίσματα (χρηστικά και διοικητικά), καθώς και άλλα, πιο κοσμικού χαρακτήρα. Η Άλτις, το ιερό άλσος, καταλαμβάνει το κεντρικό τμήμα και είναι μέσα σε αυτήν όπου αναπτύσσεται ο πυρήνας του Ιερού. Περαιτέρω σημαντικά μνημεία είναι ο ναός της Ήρας –ένα από τα αρχαιότερα δείγματα μνημειακής ναοδομίας στην Ελλάδα– το Βουλευτήριο, το Πρυτανείο, το Γυμνάσιο, η Παλαίστρα, το Εργαστήριο του Φειδία, το Λεωνιδαίο, το Φιλιππείο, η Στοά της Ηχούς, το Βάθρο της Νίκης του Παιωνίου και το Νυμφαίο.
Το αρχαίο στάδιο σηματοδοτεί τον χώρο όπου τελούνταν οι αρχαίοι Ολυμπιακοί Αγώνες, αλλά και τα Ηραία. Πήρε τη μορφή που βλέπουμε σήμερα στις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ., όταν οικοδομήθηκε ο μεγάλος ναός του Δία. Στην ίδια περιοχή υπάρχουν κτιριακά συγκροτήματα λουτρών και επαύλεων, όπως η περίφημη έπαυλη που έχτισε ο Νέρων, όταν διέμενε στην Ολυμπία για να πάρει μέρος στους αγώνες.
Η επίσκεψη στο αρχαιολογικό μουσείο της Ολυμπίας χρειάζεται χρόνο και υπομονή, ειδικά το καλοκαίρι. Δεν μπορείτε όμως να μην το επιχειρήσετε, γιατί είναι από τα σπουδαιότερα στην Ελλάδα. Το περπάτημα ως εκεί, μέσα στην όμορφη φύση, όπως και η εντυπωσιακή αρχιτεκτονική του, θα σας προετοιμάσουν για τα συναισθήματα που θα σας πλημμυρίσουν αντικρίζοντας τον Ερμή του Πραξιτέλη στην αίθουσα 8, τη Νίκη του Παιωνίου στην αίθουσα 6 και τον γλυπτό διάκοσμο με τις μετόπες και τα αετώματα από τον ναό του Διός στην αίθουσα 5 –όλα εκθέματα ανεκτίμητης αξίας.
Εντυπωσιακή, βέβαια, είναι και η συλλογή των 14.000 χάλκινων αντικειμένων, που είναι η πλουσιότερη στον κόσμο. Την αποτελούν όπλα, ειδώλια και άλλα αντικείμενα. Στο ανακατασκευασμένο παλαιό μουσείο της Ολυμπίας θα δείτε την έκθεση της Ιστορίας των Ολυμπιακών Αγώνων της αρχαιότητας. Στις συλλογές του παρουσιάζονται περισσότερα από 400 σπουδαία έργα, προερχόμενα από την Ολυμπία, μα και από άλλες περιοχές της Ελλάδος.
