Η περαιτέρω μείωση των ασφαλιστικών εισφορών στον ιδιωτικό τομέα, η αλλαγή στο καθεστώς των εργαζόμενων συνταξιούχων και ο «απεγκλωβισμός» των οφειλετών του ΕΦΚΑ που δεν μπορούν να πάρουν σύνταξη είναι κομβικές ασφαλιστικές διατάξεις που θα προωθηθούν μετά το εργασιακό νομοσχέδιο το οποίο παίρνει πρώτο τον δρόμο για τη Βουλή.
Το Εργασιακό με άξονα την ενσωμάτωση της κοινοτικής οδηγίας εισάγει καινοτόμες διατάξεις (Συμβάσεις μηδενικών ωρών) για όσους επιθυμούν να ασχοληθούν λίγες ώρες, όπως οι μητέρες και οι φοιτητές, και ρυθμίζει το καθεστώς της απασχόλησης την 6η μέρα, το οποίο βρισκόταν σε γκρίζα ζώνη. Στο πεδίο ενδιαφέροντος του νομοσχεδίου μπαίνουν και οι επιχειρήσεις, καθώς αυξάνεται το πρόστιμο για την υποδηλωμένη εργασία, ενώ περιορίζεται η γραφειοκρατία για τις επιχειρήσεις που εφαρμόζουν την ψηφιακή κάρτα εργασίας. Σύμφωνα με τον υπουργό Εργασίας Αδωνη Γεωργιάδη, ο δραστικός περιορισμός της εισφοροαποφυγής μέσω της υποδηλωμένης εργασίας και η κατάργηση της γραφειοκρατίας θα οδηγήσουν σε αύξηση των θέσεων απασχόλησης, αλλά και των εσόδων από τις εισφορές.
Ξεκινώντας από τις ασφαλιστικές διατάξεις, στο τέλος Σεπτεμβρίου αναμένεται να ενσωματωθεί στο εργασιακό νομοσχέδιο η διάταξη που προβλέπει πρόσθετη εισφορά υπέρ ΕΦΚΑ για τους εργαζόμενους συνταξιούχους. Αντίθετα οι ρυθμίσεις που στοχεύουν στη διευκόλυνση εξόδου στη σύνταξη των οφειλετών ελεύθερων επαγγελματιών θα προωθηθούν στο επόμενο νομοσχέδιο του υπουργείου (για τα επαγγελματικά ταμεία), καθώς αποτελούν παρέμβαση στο ασφαλιστικό και βάσει του Συντάγματος πρέπει να ελεγχθούν και να εγκριθούν πρώτα από το Ελεγκτικό Συνέδριο.
Έτσι για να αποφευχθεί η μαύρη τρύπα στα οικονομικά του ΕΦΚΑ, η Μονάδα Εμπειρογνωμόνων Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων (ΜΕΚΥ), που έχει συσταθεί από την αρμόδια Επιτροπή της Βουλής, έχει ήδη προτείνει το εναλλακτικό σενάριο της πρόσθετης μηνιαίας εισφοράς, έναντι επιπλέον φορολόγησης. H εισφορά (10% ή 15%) δεν θα είναι ούτε φορολογική, αλλά ούτε και ασφαλιστική. Θα είναι ουσιαστικά μια μη ανταποδοτική κράτηση στο εισόδημα, που θα μπαίνει πάνω στις κανονικές -ανταποδοτικές- ασφαλιστικές κρατήσεις που έχει σήμερα ένας εργαζόμενος συνταξιούχος και θα εισπράττεται από τον ΕΦΚΑ. Η κράτηση θα εφαρμοστεί από το πρώτο ευρώ, ενώ θα θεσπιστεί κόφτης στο ύψος της περικοπής, που θα σταματά στα 413,76 ευρώ, όσο δηλαδή είναι το ύψος της εθνικής σύνταξης.
Για τους ελεύθερους επαγγελματίες εξετάζεται η παρακράτηση να υπολογίζεται στο 50% της ασφαλιστικής κλάσης που έχουν επιλέξει οι ίδιοι.
2. Πώς θα ανοίξει η πόρτα για τη σύνταξη στους οφειλέτες. Σύμφωνα με το καθεστώς που ισχύει σήμερα, οι ελεύθεροι επαγγελματίες που οφείλουν στον ΕΦΚΑ έως 20.000 ευρώ και οι αγρότες που οφείλουν έως 6.000 ευρώ, μπορούν να κάνουν αίτηση συνταξιοδότησης και η οφειλή τους παρακρατείται από τη σύνταξη σε 60 δόσεις. Ομως, αν οφείλουν περισσότερα, πρέπει να εξοφλήσουν το υπερβάλλον ποσό εφάπαξ, αλλιώς η αίτησή τους για σύνταξη απορρίπτεται. Αυτό που εξετάζει το υπουργείο Εργασίας είναι το όριο των 20.000 να ανέβει στα 30.000 ευρώ και το όριο των 6.000 στα 10.000 ευρώ, με την προϋπόθεση ότι ο οφειλέτης μπορεί να αποδείξει πως δεν έχει πόρους για την πληρωμή του χρέους και δεν είναι επαγγελματίας κακοπληρωτής.
Πάντως οι εργοδοτικοί φορείς επαναφέρουν το πάγιο αίτημά τους για περαιτέρω μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, τονίζοντας ότι, παρά τις μειώσεις, το κόστος για τις επιχειρήσεις είναι υψηλό. Μάλιστα το ΙΟΒΕ στην έκθεσή του για τον κατώτατο μισθό έχει προτείνει ότι αν το δημοσιονομικό κόστος για τη μείωση των εισφορών στο σύνολο του ιδιωτικού τομέα είναι απαγορευτικό, θα μπορούσε να εφαρμοστεί μόνο για τους αμειβόμενους με τον κατώτατο μισθό.
Οι αλλαγές στο Εργασιακό
Την ίδια ώρα οι σημαντικές αλλαγές στην αγορά εργασίας που προβλέπει το εργασιακό νομοσχέδιο είναι οι εξής:
1. Συμβάσεις μηδενικών ωρών. Οι λεγόμενες συμβάσεις μηδενικών ωρών (zero hour contracts) δεν είναι πρόσφατη ανακάλυψη στην αγορά εργασίας, καθώς αποτελούν ιδιαίτερα διαδομένη μορφή ευέλικτης απασχόλησης στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ωστόσο επανεμφανίστηκαν στο προσκήνιο στο πλαίσιο του εργασιακού νομοσχεδίου που έχει ως άξονα την ενσωμάτωση της κοινοτικής οδηγίας για τους επικαιροποιημένους κανόνες προστασίας εκατομμυρίων Ευρωπαίων εργαζομένων, με στόχο τη θέσπιση κανόνων προκειμένου να μη γίνεται κατάχρηση.
Με τις συμβάσεις μηδενικών ωρών ο εργαζόμενος καλείται 24 ώρες πριν, να δουλέψει μόνο όταν έχει ανάγκη η επιχείρηση (και συμφωνεί και ο ίδιος) και πληρώνεται μόνο για τις ώρες που εργάστηκε. Στόχος της διάταξης είναι η πάταξη της μαύρης εργασίας, αφού ο εργαζόμενος θα είναι αναγκαστικά δηλωμένος, με άδειες και ασφαλιστικές εισφορές. Η επιχείρηση δεν θα μπορεί να πάρει άλλους από αυτούς που έχει δηλώσει.
Oι εν λόγω συμβάσεις θα μπορούσε να είναι μια καλή ευκαιρία για τις μητέρες με μικρά παιδιά που επιθυμούν έκτακτη απασχόληση (π.χ. μεταφράστρια, προγραμματίστρια, έκτακτες εποχικές ανάγκες της αγοράς) και φοιτητές (π.χ. προώθηση προϊόντων).
2. Απασχόληση την 6η ημέρα. Σήμερα οι επιχειρήσεις συνεχούς λειτουργίας (π.χ. βιομηχανία) λειτουργούν με εναλλασσόμενες βάρδιες. Οι εργαζόμενοι παρότι υπογράφουν συμβάσεις 5ήμερης εργασίας εργάζονται και την 6η μέρα (συνήθως Σάββατο), κατ’ εξαίρεση, με την επίκληση, από πλευράς του εργοδότη, φόρτου εργασίας. Το ημερομίσθιο ήταν αυξημένο κατά 30%, αλλά συχνά πληρώνονταν με «μαύρα», καθώς η διαδικασία εντασσόταν σε μια γκρίζα ζώνη. Με την προωθούμενη ρύθμιση νομιμοποιείται η απασχόληση κατά την 6η ημέρα με ημερομίσθιο αυξημένο κατά 40%. Η 6ήμερη εργασία θα πρέπει να προδηλώνεται στο σύστημα «Εργάνη» και δεν θα υπάρχει δυνατότητα υπέρβασης των 8 ωρών ημερησίως. Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, δεν θίγεται η κατοχυρωμένη 40ωρη εβδομαδιαία εργασία.
3. Ωράρια απασχόλησης σε δύο εργοδότες. Εφεξής ένας εργοδότης δεν θα μπορεί να απαγορεύει σε κάποιον εργαζόμενο να απασχολείται και σε άλλους εργοδότες, εκτός του προκαθορισμένου ωραρίου εργασίας του. Ομως υπάρχει το δεδομένο των υποχρεωτικών 11 συνεχόμενων ωρών ανάπαυσης ημερησίως. Αρα η όποια πρόσθετη εργασία δεν θα μπορεί να είναι πάνω από πέντε ώρες σε καθημερινή βάση, πέρα από το οκτάωρο. Επομένως δεν θα επιτρέπεται η παράλληλη απασχόληση, πάνω από 13 ώρες την ημέρα. Επιπλέον τα εισοδήματα θα δηλώνονται και θα καταπολεμηθεί η μαύρη εργασία.
4. Δοκιμαστική εργασία. Μειώνεται στους έξι μήνες, από ένα έτος που είναι έως τώρα, η δοκιμαστική περίοδος εργασίας για κάθε εργαζόμενο που προσλαμβάνεται. Εάν απολυθεί πριν από την πάροδο του εξαμήνου ο εργαζόμενος δεν έχει δικαίωμα αποζημίωσης.
5. Κοινοτική Οδηγία. Οι εργοδότες αναλαμβάνουν μια σειρά από υποχρεώσεις να ενημερώνουν τους εργαζομένους έγκαιρα για τυχόν μεταβολή στους εργασιακούς όρους (π.χ. αλλαγή ωραρίου, αλλαγή χώρου εργασίας, είδος εργασίας, απόλυση). Tο χρονοδιάγραμμα γίνεται αυστηρότερο και η ενημέρωση πρέπει να γίνει από μία εβδομάδα έως 1 µήνα αντί των 2 µηνών που ισχύουν σήµερα.
6. Πρόστιμα. Θα υπάρχει αύξηση των προστίμων στα 10.500 ευρώ ανά περίπτωση, για παραβάσεις που αφορούν την υποδηλωμένη εργασία. Εως τώρα, εάν εντοπιστεί εργαζόμενος, για παράδειγμα, με σύμβαση τετράωρης απασχόλησης να δουλεύει κανονικό οκτάωρο, το πρόστιμο μπορεί να φτάσει έως τα 2.000 ευρώ. Στο εξής θα εξομειωθεί με το πρόστιμο για την αδήλωτη εργασία.
7. Ψηφιακή κάρτα εργασίας. Οι επιχειρήσεις που θα επιλέξουν να χρησιμοποιούν την ψηφιακή κάρτα εργασίας απαλλάσσονται σχεδόν από το σύνολο της γραφειοκρατίας στην «Εργάνη» (π.χ., δεν θα χρειάζεται να κάνουν προαναγγελία υπερωριών).
