Άλλοι έκαναν περαίωση βάσει νόμου, άλλοι απλώς περιμένουν να περάσουν τα χρόνια για να απαλλαγούν οριστικά από το άγχος ενός πιθανού ελέγχου από την εφορία. Για εκατοντάδες χιλιάδες φορολογουμένους, η πολυπόθητη αυτή στιγμή φτάνει στις 31 Δεκεμβρίου 2023, καθώς τότε συμπληρώνεται η πενταετία παραγραφής ελέγχου για υποθέσεις και φορολογικά αντικείμενα του έτους 2017. Ή έτσι νομίζουν τουλάχιστον, καθώς η Εφορία κάνει τα δικά της σχέδια.
Μάχη με το χρόνο
Το δικαίωμα του δημοσίου να ασκεί αναδρομικούς ελέγχους περιορίζεται στην πενταετία και αυτός είναι ο γενικός κανόνας που ισχύει πλέον. Κάθε Πρωτοχρονιά κάποιοι κερδίζουν οριστική φορολογική ασυλία αφού, μετά από τελεσίδικες αποφάσεις δικαστηρίων, απαγορεύεται στο δημόσιο να δίνει κάθε χρόνο νέα παράταση και να κρατάει «ομήρους» όλους ανεξαιρέτως τους φορολογουμένους (πχ για 7 ή και 10 χρόνια όπως στο παρελθόν), μόνο και μόνο επειδή φοβάται μήπως την 1η Ιανουαρίου 2024 κάποιοι φοροφυγάδες ίσως καταφέρουν να ξεφυσήσουν με ανακούφιση, επειδή γλύτωσαν για πάντα από τον έλεγχο όσων δήλωσαν το 2018 πως απέκτησαν το 2017.
Για τον λόγο αυτό, με εντολή Πιτσιλή, οι ελεγκτικές υπηρεσίες θα δώσουν μάχη με τον χρόνο μέσα στις τελευταίες (84 πλέον) εργάσιμες ημέρες του έτους, για να ιεραρχήσουν να τις περιπτώσεις, ώστε να εκδώσουν και να κοινοποιήσουν εγκαίρως και μαζικά σωρεία εντολών ελέγχου προς χιλιάδες «στόχους» της Εφορίας, προτού να μπει η Πρωτοχρονιά.
Ωστόσο, εκτός από τη γενική κινητοποίηση και τη σωστή στόχευση με βάση κριτήρια κινδύνου (τα οποία κρατά κρυφά η φορολογική διοίκηση για να μπορεί να διατηρεί προβάδισμα και δυνατότητα αιφνιδιασμού έναντι των παραβατών), ειδική εγκύκλιος του Διοικητού της ΑΑΔΕ που φτάνει από χθες σε όλες τις ΔΟΥ της χώρας, προσθέτει ένα ακόμα «όπλο» στα χέρια του ελεγκτικού μηχανισμού, προκειμένου να μη γλιτώσουν από έλεγχο οι μεγαλοφοφυγάδες: ειδικές διατάξεις νόμους με βάση τις οποίες ο … γενικός κανόνας περί 5ετίας «πάει περίπατο», γίνεται «ασανσέρ» και ανεβάζει έως και στα 10 χρόνια, το δικαίωμα της Εφορίας να καλέσει του φορολογουμένους για έλεγχο.
Και ενώ έτσι κάποιοι μετράνε μέρες για να συμπληρωθεί 5ετία και πιστεύουν πως «όλα τελείωσαν» στις 31 Δεκεμβρίου επειδή δεν τους έπιασε ακόμα η Εφορία, η νέα απόφαση Πιτσιλή περιγράφει στοιχεία, ενέργειες ή «λάθη» του φορολογουμένου, τα οποία -εν αγνοία του ενδεχομένως- μπορούν να δώσουν δικαίωμα και «πάτημα» στο δημόσιο, για να εξαπολύει ελέγχους σε βάρος τους έως και 10 χρόνια μετά –δηλαδή έως 31.12.2028 για υποθέσεις του 2017!
Οι βασικές αιτίες είναι, αφορούν:
- εκ των υστέρων υποβολές δηλώσεων ή διορθώσεις εκ μέρος του φορολογουμένου
- ιδιαίτερης βαρύτητος παραβάσεις
- νεώτερα στοιχεία που ήλθαν σε γνώση της φορολογικής αρχής, πριν παρέλθει η πενταετία.
Συγκεκριμένα:
· για το έτος/χρήση 2017: η πενταετής προθεσμία παραγραφής παρατείνεται κατά ένα ακόμη έτος , εάν υποβλήθηκε αρχική ή τροποποιητική δήλωση. Άρα η χρήση του 2017 μπορεί να ελεγχθεί και το 2024, αν υποβλήθηκε φέτος σχετική δήλωση στην Εφορία.
· φορολογικά έτη 2013 και μετά: σε περίπτωση που μετά από περαίωση ανέλεγκτων χρήσεων βάσει νόμου ή έκδοση αρχικής Πράξης προσδιορισμού φόρου εντός πενταετίας, περιήλθαν σε γνώση της Φορολογικής Διοίκησης “νέα στοιχεία”, οι σχετικές πράξεις προσδιορισμού φόρου και επιβολής προστίμου, πρέπει να εκδοθούν εντός της πενταετούς προθεσμίας παραγραφής. Ωστόσο, αν περιέλθουν σε γνώση της Φορολογικής Διοίκησης συμπληρωματικά στοιχεία κατά το τελευταίο έτος της αρχικής (πενταετούς) παραγραφής, το δικαίωμα της Φορολογικής Διοίκησης να εκδώσει πράξη προσδιορισμού φόρου παρατείνεται κατά ένα (1) ακόμα έτος» δηλαδή και γι το 2024.
· για υποθέσεις έκδοσης πλαστών/εικονικών φορολογικών στοιχείων ή λήψη εικονικών φορολογικών στοιχείων ή νόθευση στις χρήσεις 2012 και 2013 (καθώς και στο 2014 και στο διάστημα 1/1 έως και 16/10/2015 ): οι οικείες πράξεις επιβολής προστίμου εκδίδονται ανεξαρτήτως ποσού, κατόπιν σύγκρισης για τη διαπίστωση της ευνοϊκότερης κύρωσης μεταξύ εκείνης που προβλέπεται από το άρθρο 54 του ΚΦΔ και εκείνης που ορίζεται στις μεταβατικές διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 7 του ν.4337/2015 (σχετ. Εγκ. 2042/2022).
· για τις χρήσεις 2012 και 2013: οι Πράξεις εκδίδονται εντός 10 ετών από τη λήξη του έτους εντός του οποίου λήγει η προθεσμία για την υποβολή της δήλωσης, εάν:
-ο φορολογούμενος δεν έχει υποβάλει δήλωση
– μετά την πενταετία περιέλθουν σε γνώση οποιασδήποτε Υπηρεσίας της Φορολογικής Διοίκησης νέα στοιχεία ή πληροφορίες που δεν θα μπορούσαν να είναι σε γνώση αυτής εντός της πενταετίας και προκύπτει ότι η φορολογική οφειλή υπερβαίνει αυτήν που είχε προσδιορισθεί βάσει προηγούμενου άμεσου, διοικητικού, εκτιμώμενου ή διορθωτικού προσδιορισμού φόρου και μόνο για το ζήτημα στο οποίο αφορούν.
· για τις χρήσεις 2012 και 2013 και τα φορολογικά έτη 2014-2017: πράξεις προσδιορισμού φόρου μπορούν να εκδοθούν μπορούν να εκδοθούν εντός 10 ετών από τη λήξη του έτους εντός του οποίου λήγει η προθεσμία υποβολής δήλωσης, για περιπτώσεις φοροδιαφυγής.
Για πληροφορίες που περιέρχονται σε γνώση οποιασδήποτε Υπηρεσίας της Φορολογικής Διοίκησης και αφορούν σε φοροδιαφυγή, πράξεις προσδιορισμού φόρου εκδίδονται μόνο εφόσον πρόκειται για ποσά φόρων που υπερβαίνουν τα όρια που έχουν τεθεί για τη φοροδιαφυγή.
Στην περίπτωση που οι πληροφορίες περί φοροδιαφυγής περιέλθουν σε γνώση οποιασδήποτε υπηρεσίας της Φορολογικής Διοίκησης μετά την πενταετία, τα σημειώματα προσδιορισμού φόρου και προστίμων εκδίδονται αποκλειστικά για τη φορολογητέα ύλη που προκύπτει από τις πληροφορίες αυτές και για το έτος στο οποίο αφορούν.
· Έλεγχοι μετά από περαίωση ανέλεγκτων χρήσεων βάσει ειδικών διατάξεων νόμου ή μετά από την έκδοση της αρχικής πράξης προσδιορισμού φόρου και εντός πενταετίας: οι σχετικές πράξεις προσδιορισμού φόρου και επιβολής προστίμου, βάσει περαίωσης ή βάσει ελέγχου που έχει διενεργηθεί πριν από την 1.1.2014 ή βάσει πλήρους ελέγχου που έχει διενεργηθεί από την 1.1.2014 και μετά, πρέπει να εκδοθούν κατά περίπτωση εντός της πενταετούς προθεσμίας παραγραφής. Εφόσον περιέλθουν σε γνώση της Φορολογικής Διοίκησης συμπληρωματικά στοιχεία κατά το τελευταίο έτος της αρχικής (πενταετούς) παραγραφής, το δικαίωμα της Φορολογικής Διοίκησης να εκδώσει πράξη προσδιορισμού φόρου παρατείνεται κατά ένα έτος. Η διάταξη αυτή, η καταλαμβάνει φορολογικά έτη, περιόδους, υποθέσεις που έληγαν μέχρι 31.12.2013, καθώς και φορολογικά έτη, περιόδους, υποθέσεις από 1.1.2014 και μετά.
