Ολοένα και αυξανόμενες είναι οι υποθέσεις παραβατικότητας ανηλίκων που έρχονται στο φως το τελευταίο διάστημα, με τα τελευταία στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η ΕΛ.ΑΣ να είναι άκρως ανησυχητικά. Συνολικά 1.353 ανήλικοι συνελήφθησαν σε όλη τη χώρα τον Σεπτέμβριο για διάφορα αδικήματα, ενώ σχηματίστηκαν και 1.201 δικογραφίες για ισάριθμες υποθέσεις.
Πιο συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων, τον περασμένο μήνα, συνελήφθησαν 17 ανήλικοι για βιασμό, προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας ή πορνογραφία ανηλίκων, 28 επειδή είχαν στην κατοχή τους όπλα, 292 για κλοπές και ληστείες και 86 για πρόκληση σωματικών βλαβών. Την ίδια ώρα, αξίζει να σημειωθεί ότι η πλειονότητα των συλλήψεων καταγράφηκαν στην Αττική, όπου συνελήφθησαν, 33 ανήλικοι για πρόκληση σωματικών βλαβών, 10 για βιασμό ή γενετήσιες πράξεις με ανηλίκους, 13 για οπλοκατοχή και 147 για κλοπές και ληστείες.
Το τελευταίο συμβάν που είδε το φως της δημοσιότητας σημειώθηκε το βράδυ του Σαββάτου στην Κηφισιά, όταν μια ομάδα κοριτσιών, προσέγγισαν δύο ανήλικα κορίτσια και αφού χτύπησαν με γροθιές και κλωτσιές τη μια εξ΄ αυτών, της αφαίρεσαν χρηματικό ποσό και διέφυγαν. Για το περιστατικό συνελήφθησαν μία 16χρονη και μία 15χρονη.Επίσης, σε σχολείο της Δυτικής Αττικής, τρεις ανήλικοι 14, 15 και 17 ετών, κατηγορούνται για ασέλγεια σε βάρος 13χρονης μαθήτριας στο προαύλιο του σχολείου. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο ένας ανήλικος φέρεται να βιντεοσκόπησε τις πράξεις και στη συνέχεια μοίρασε το οπτικό υλικό. Αλλά και στην περιοχή της Γλυφάδας, σημειώθηκε το απόγευμα της Δευτέρας 09/10, ένα σοβαρό επεισόδιο μεταξύ ανηλίκων, με αποτέλεσμα να τραυματιστεί ένας 16χρονος μαθητής και να συλληφθεί ένας συνομήλικός του.
Η ανησυχία των γονέων
Στην περιοχή της Κηφισιάς, μία από τις περιοχές όπου καταγράφονται ολοένα και συχνότερα περιστατικά βίαιης συμπεριφοράς από ανηλίκους, γονείς κάνουν βόλτες και «περιπολίες» για την αποτροπή του φαινομένου. Ο Κύρος Ασφής, είναι ιδρυτής της πρωτοβουλίας Kifissia Watch και πατέρας δύο ανήλικων αγοριών. Μαζί με 15-20 γονείς επιπλέον, κάθε Παρασκευή και Σάββατο κυρίως, βγαίνουν σε ορισμένα σημεία της Κηφισιάς, προκειμένου να προλάβουν, όσο μπορούν, τα επεισόδια μεταξύ ανηλίκων.
Ο κ. Ασφής, μιλώντας στην «Κ», εξηγεί το σκεπτικό πίσω από την απόφαση αυτή των γονέων της περιοχής. «Δεν είμαστε ομάδα που επεμβαίνει, κάνουμε μια επιτήρηση τις ημέρες που παρατηρείται υψηλή συγκέντρωση ανηλίκων σε συγκεκριμένα σημεία της Κηφισιάς που έχουμε εντοπίσει ότι υπάρχει αυξημένη παραβατικότητα, όπως ξυλοδαρμοί και κλοπές. Στο Kifissia Watch υπάρχουν τρεις πυλώνες, οι βόλτες, η ενημέρωση και σε περιπτώσεις που τα παιδιά έχουν πέσει θύματα παραβατικότητας να παίρνουν μία παραπάνω συμβουλή από τις δομές του δήμου. Προσπαθούμε να το προσεγγίσουμε από όλες τις πλευρές», εξηγεί.
«Η κατάσταση πλέον έχει ξεφύγει, έχουν πάνω τους ακόμα και μαχαίρια».
Στη συνέχεια, υπογραμμίζει ότι το πρόβλημα αυτό υπήρχε ανέκαθεν, αλλά το τελευταίο διάστημα «έχει παραγίνει». Σύμφωνα με τον ίδιο, «η κατάσταση πλέον έχει ξεφύγει, έχουν πάνω τους ακόμα και μαχαίρια». Συμπληρώνει δε ότι οι «συμμορίες» ανηλίκων που δημιουργούν εντάσεις είναι από διάφορες περιοχές, καθώς, όπως λέει, η Κηφισιά έχει εξελιχθεί σε σημείο συνάντησης. «Υπάρχει ηλεκτρικός, υπάρχουν λεωφορεία και αυτά διευκολύνουν την πρόσβαση. Αλλά τα περιστατικά γίνονται και από τα παιδιά της Κηφισιάς, όχι μόνο από τους επισκέπτες», περιγράφει.
Για την έξαρση του φαινομένου μιλάει στην «Κ» και ο Βασίλης Αρβανιτίδης, πατέρας δύο ανήλικων παιδιών. Ο ίδιος αναφέρει χαρακτηριστικά: «Το τελευταίο διάστημα υπάρχει μια πολύ μεγάλη έξαρση του φαινομένου της βίας ανάμεσα σε παιδιά ηλικίας από 14 έως 18 ετών. Εκτός από το ότι οξύνθηκε αυτή η κατάσταση με την πανδημία, υπάρχουν και κοινωνικά αίτια. Δεν πρόκειται πλέον για περιστατικά ανάμεσα σε 1 ή 2 παιδιά, αλλά μεταξύ ομάδων και αυτό είναι που προβληματίζει περισσότερο. Σαν πατέρας ανησυχώ για τα παιδιά μου, όπως και όλοι οι γονείς, όταν βγαίνουν έξω τα παιδιά τους». Υπάρχει ο φόβος να μην εμπλακούν σε κάποιο επεισόδιο σαν αυτό που εκτυλίχθηκε μια φορά μπροστά στα μάτια του.
«Είδα δύο ομάδες παιδιών που τα μέλη της μίας άρχισαν να χτυπούν εκείνα της άλλης. Μέχρι να φτάσει η αστυνομία εγώ και κάποιοι άλλοι που βρισκόμασταν στο σημείο πήραμε την απόφαση να επέμβουμε και απομακρύνθηκαν. Ευτυχώς δεν υπήρξαν τραυματισμοί».
«Απελπισμένες φωνές που κραυγάζουν για βοήθεια»
Η Ελένη Καραγιάννη, παιδοψυχίατρος και ψυχοθεραπεύτρια περιγράφει στην «Κ» όλα αυτά τα περιστατικά βίας ανηλίκων ως «απελπισμένες φωνές που κραυγάζουν για βοήθεια». Κάνει λόγο για την ανάγκη άσκησης εξουσίας, ενώ υποβόσκει, όπως λέει, αδυναμία και χαμηλή αυτοεκτίμηση. Απέραντη μοναξιά χωρίς ελπίδα. Ελλειψη νοήματος, σκοπού, προοπτικής. Κρίση παιδείας, κρίση αξιών».
«Σε έναν έφηβο που έχει κενά στη διαμόρφωση ταυτότητας, του δίνει την ευκαιρία να αναγνωρίζεται ως σημαντικός όταν ασκεί βία. Πρόκειται για μια ψευδαίσθηση παντοδυναμίας».
Σύμφωνα με την παιδοψυχίατρο η μορφή της παραβατικότητας πλέον, «έχει φτάσει στα όρια του αναίτιου και μοιάζει με επανάσταση χωρίς αιτία». Κατά την ίδια, η «συμμορία» προσφέρει τη δυνατότητα στον έφηβο να ανήκει. Εχει κανόνες και οι έφηβοι έχουν ανάγκη τους κανόνες, τους οποίους η οικογένεια και το σχολείο αδυνατούν να βάλουν. «Σε έναν έφηβο που έχει κενά στη διαμόρφωση ταυτότητας, του δίνει την ευκαιρία να αναγνωρίζεται ως σημαντικός όταν ασκεί βία. Πρόκειται για μια ψευδαίσθηση παντοδυναμίας», εξηγεί.
Η βία σε κάθε εποχή εκφράζεται με διαφορετικούς τρόπους, συμπληρώνει η κ. Καραγιάννη, επισημαίνοντας ότι πρόκειται για την ενέργεια που δεν μπορεί να εκφραστεί δημιουργικά.
Οσο για τους λόγους που βλέπουμε έξαρση του φαινομένου αυτή, όπως υποστηρίζει, οφείλεται στο γεγονός ότι «οι εκπαιδευτικοί αμυνόμενοι δεν παιδαγωγούν, δεν εμπνέουν, αλλά απλώς καλύπτουν τη διδακτική ύλη. Οι γονείς είναι ένοχοι γιατί δεν προσφέρουν χρόνο και ενέργεια στα παιδιά τους και είναι απόντες από την ψυχική ζωή των παιδιών, δίνουν ως αντάλλαγμα παροχές και ανεκτικότητα. Η ανεκτικότητα δεν ενισχύει το συναίσθημα ευθύνης του εφήβου».
Παράλληλα, η κ. Καραγιάννη υποστηρίζει πως ούτε η κοινωνία απαλλάσσεται των ευθυνών της.
«Μια κοινωνία που δεν φροντίζει, απλώς ανέχεται έχοντας ήδη εγκαταλείψει».
Η επιδημία κατά την κ. Καραγιάννη λειτούργησε ως εκλυτικός παράγοντας περισσότερο παρά ως αιτιολογικός. «Σίγουρα έπαιξε ρόλο η απομόνωση, η έλλειψη ουσιαστικής επικοινωνίας, η καταφυγή στο διαδίκτυο και η αλλοτρίωση όταν συγκρίνεται ο έφηβος με πρότυπα που κυριαρχεί μόνο το φαίνεσθαι», σημειώνει.
«Να ελευθερώσουμε τη δημιουργικότητά τους»
Αναφερόμενη στους λόγους που οι νέοι εκφράζονται με αυτόν τον βίαιο τρόπο η κ. Καραγιάννη περιλαμβάνει σε αυτούς και το γεγονός ότι «οι νέοι πλημμυρίζουν από ενέργεια που ζητά να εκφραστεί δημιουργικά, ενώ όταν αυτή αδυνατεί να εκφραστεί με προσωπικό δημιουργικό τρόπο, τότε ξοδεύεται σε βία.
«Οταν ενισχύονται οι ομάδες αλληλεγγύης, δεν χρειάζεται να μονοπωλούν οι συμμορίες το προνόμιο του ανήκειν».
Οπως λέει μάλιστα «στόχος δεν είναι να ευνουχίσουμε τους νέους, αλλά να ελευθερώσουμε τη δημιουργικότητά τους. Για παράδειγμα το σχολείο που δίνει ευκαιρίες να αναδειχτεί όχι μόνο ο μελετηρός μαθητής, αλλά και ο καλός αθλητής και ο καλλιτέχνης και ο κοινωνικός επιτρέπουν στους εφήβους να εκφράζονται και να αναγνωρίζονται. Οταν ενισχύονται οι ομάδες αλληλεγγύης, δεν χρειάζεται να μονοπωλούν οι συμμορίες το προνόμιο του ανήκειν. Είναι πολύ σημαντικό να εστιάσουμε στο πώς συμπαραστέκονται οι νέοι σε μια απώλεια συνομηλίκου, καθώς επιτρέπουν να φανεί η τρυφερότητα. Επίσης κάτω από την καθοδήγηση ενός εμπνευσμένου καθηγητή, πόσο αληθινά υποστηρικτικοί μπορεί να γίνουν, όταν αναλάβουν να βοηθήσουν ένα παιδί με ειδικές ανάγκες. Λαχταρούν πρότυπα να τους εμπνεύσουν και τότε μεταμορφώνονται. Διψούν για αληθινή επικοινωνία με γονείς και δασκάλους, έστω και αν φορούν μια μάσκα αδιαφορίας, καθώς δεν τολμούν να δείξουν πόσο ευάλωτοι είναι».
Κλείνοντας, προσθέτει πως κατά τη γνώμη της οι συμμορίες υπάρχουν παντού, και δεν υπάρχει επιλογή περιοχών. «Η κρίση αξιών αφορά πλούσιους και φτωχούς, η αποξένωση εφήβων και ενηλίκων αφορά όλα τα κοινωνικά στρώματα και παντού υπάρχει η ανάγκη του εφήβου να αντιδρά και να αποκαλύπτει τις κοινωνικές ελλείψεις».
