Το πρώτο εξάμηνο του 2024 θα ξεκινήσει η εφαρμογή της νέας αρχιτεκτονικής του εξατομικευμένου επιδόματος ανεργίας που θα συνδέεται με τον πρότερο εργασιακό μισθό και ασφαλιστικό βίο του ανέργου.
Το νέο σύστημα επιδότησης αλά καρτ, που βασίζεται στις προτάσεις της Επιτροπής Πισσαρίδη, θα υλοποιηθεί αρχικά πιλοτικά με βάση αντιπροσωπευτικό δείγμα περίπου 20.000 ανέργων (δεν έχει οριστικοποιηθεί ο αριθμός) σε εθνικό επίπεδο και στοχευμένες γεωγραφικές περιοχές.
Το ύψος του επιδόματος δεν θα συνδέεται με τον κατώτατο μισθό όπως σήμερα, αλλά θα είναι συνάρτηση της θέσης εργασίας.
Συγκεκριμένα, θα προβλέπεται ότι το πρώτο χρονικό διάστημα μετά την απόλυση να δίνεται στον άνεργο αυξημένο ποσό επιδόματος -πιο κοντά στον μισθό του-, το οποίο μπορεί να μειώνεται σταδιακά όσο περνά ο χρόνος, χωρίς όμως να πέφτει κάτω από το σημερινό όριο των 479 ευρώ τον μήνα.
Αυτή την περίοδο οι υπηρεσίες της Δημόσιας Υπηρεσίας Προώθησης Απασχόλησης (ΔΥΠΑ – πρώην ΟΑΕΔ) επεξεργάζονται διάφορα μοντέλα που θα εφαρμοστούν στους «υβριδικούς» ανέργους. Σύμφωνα με τα μοντέλα, το επίδομα θα διακρίνεται σε δύο μέρη: το σταθερό και το μεταβλητό.
Και τα δύο θα υπερβαίνουν τα 600 ευρώ αναλόγως των ετών εργασίας, ενώ θα ισχύει και ένα ανώτατο πλαφόν που δεν θα ξεπερνά τα 1.300 ευρώ.
Ο υπολογισμός
Σήμερα ο απολυμένος δικαιούται από τη ΔΥΠΑ επί 14 μήνες (12 μήνες + τα δώρα) επίδομα ύψους 479 ευρώ, ήτοι συνολικά 6.706 ευρώ. Προσοχή! Το συνολικό ποσό που θα λαμβάνει ο άνεργος ετησίως δεν θα αυξηθεί αλλά θα καταβάλλεται εμπροσθοβαρώς.
Τους πρώτους τρεις μήνες της ανεργίας το επίδομα θα ανέρχεται περίπου στο 65% του μέσου μηνιαίου μισθού του ανέργου στα προηγούμενα 3 έτη, το δεύτερο τρίμηνο θα μειώνεται στο 60%, το τρίτο τρίμηνο στο 55% και στη συνέχεια θα υποχωρεί στο σημερινό ύψος του επιδόματος ανεργίας, τα 479 ευρώ.
Για παράδειγμα, αν ο εργαζόμενος που απολύθηκε λάμβανε μέσο μισθό 1.200 ευρώ, θα λάβει τους πρώτους τρεις μήνες ως επίδομα ανεργίας 780 ευρώ. Στη συνέχεια, τον 4ο, 5ο και 6ο μήνα θα λάβει 720 ευρώ, τον 7ο, 8ο και 9ο μήνα 660 ευρώ, ενώ τους υπόλοιπους μήνες του έτους το επίδομα θα κατέβει στο μίνιμουμ ποσό των 479 ευρώ.
Το μπόνους του μεταβλητού ποσού θα δίνεται στους ανέργους που έχουν διανύσει περισσότερα από 4 χρόνια στην αγορά εργασίας. Αντίθετα, όσοι έχουν 3 χρόνια θα αρκεστούν στο μίνιμουμ ποσό των 479 ευρώ.
Οσο περισσότερα χρόνια έχει διανύσει ο άνεργος στην αγορά εργασίας τόσο υψηλότερο θα είναι το επίδομα που θα λάβει.
Τα γενναιόδωρα ποσά έως 1.300 ευρώ θα κατευθύνονται σε ανέργους με πάνω από 20 χρόνια στην αγορά εργασίας και υψηλούς μισθούς.
Τα ποσοστά της παροχής σε σχέση με τον μισθό και οι διαβαθμίσεις δεν έχουν ακόμα «κλειδώσει», ενώ αυτή την περίοδο γίνεται επεξεργασία των μοντέλων για την επιλογή του δείγματος των ανέργων στους οποίους θα εφαρμοστεί πιλοτικά το νέο σύστημα.
Δικαιότερο σύστημα
Στόχος της αλλαγής του τρόπου παροχής των επιδομάτων είναι το σύστημα να καταστεί δικαιότερο, να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα των ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης και να δοθούν κίνητρα στον άνεργο να ενεργοποιηθεί ως προς την εξεύρεση θέσης εργασίας τους πρώτους μήνες της ανεργίας καθώς, όπως έχει παρατηρηθεί, όσο περνάει ο καιρός οι άνεργοι απογοητεύονται και παραμένουν ανενεργοί για χρόνια στο μητρώο της ΔΥΠΑ. Γι’ αυτόν τον λόγο αναμένεται να θεσπιστεί ως υποχρέωση του ανέργου να είναι διαθέσιμος για κατάρτιση και έτοιμος να επανενταχθεί εκ νέου στην αγορά εργασίας το ταχύτερο δυνατό. Παράλληλα το νέο σύστημα στοχεύει στον περιορισμό των αντικινήτρων, καθώς είναι γνωστό ότι πολλοί άνεργοι καταφεύγουν στη μαύρη εργασία για να μη χάσουν το επίδομα.
Το πρόγραμμα έχει σχεδιαστεί σε συνεργασία με την αρμόδια Διεύθυνση της Ε.Ε. και χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης με 58.600.000 ευρώ.
Η ελληνική κυβέρνηση έχει δεσμευτεί προς την Ε.Ε. για την υλοποίηση των συγκεκριμένων προγραμμάτων στο πλαίσιο 70 νέων έργων του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0», συνολικού προϋπολογισμού 2,4 δισ. ευρώ.
Σήμερα το επίδομα ανεργίας χορηγείται για 5 έως 12 μήνες, ανάλογα με τις ημέρες εργασίας που έχουν πραγματοποιήσει οι δικαιούχοι. Το ποσό της επιδότησης είναι σταθερό για όλους (479 ευρώ) και συναρτάται με τον κατώτατο μισθό. Ωστόσο, το επίδομα λαμβάνει μόνο μια μικρή μερίδα, που φτάνει μόλις το 10% των εγγεγραμμένων ανέργων.
Η πρόταση Πισσαρίδη προβλέπει ο τρόπος προσδιορισμού του επιδόματος ανεργίας να μην είναι σταθερός και συνδεδεμένος με τον κατώτατο μισθό αλλά με τις προηγούμενες αμοιβές του ανέργου.
Συγκεκριμένα προτείνεται:
■ Επίδομα ανεργίας στο 55% του μέσου μηνιαίου μισθού του ανέργου στα προηγούμενα 3 έτη.
■ Η διάρκεια του αυξημένου επιδόματος να είναι στους 6 μήνες και να πληρώνεται υπό την προϋπόθεση ότι ο άνεργος αναζητά ενεργά εργασία ή συμμετέχει σε προγράμματα κατάρτισης.
■ Αν ο άνεργος μετά τους 6-9 μήνες δεν έχει βρει δουλειά, θα λαμβάνει το επόμενο διάστημα έως τους 12 μήνες ή έως ότου βρει δουλειά το επίδομα ανεργίας στο επίπεδο που είναι σήμερα, δηλαδή στο 55% του κατώτατου μισθού.
