Πάνω από 7 εκατ. φορολογούμενοι (φυσικά πρόσωπα) μέσω των φοροαπαλλαγών και εκπτώσεων πληρώνουν λιγότερο φόρο για τα εισοδήματά τους που φθάνει τα 3,8 δισ. ευρώ. Περίπου 48.200 επιχειρήσεις γλιτώνουν φορολογικές επιβαρύνσεις ύψους 1,8 δισ. ευρώ με τις 200 φοροαπαλλαγές και εκπτώσεις που έχουν θεσπιστεί, ενώ περίπου 5 εκατ. ιδιοκτήτες ακινήτων βλέπουν τον λογαριασμό του ΕΝΦΙΑ να «ξεφουσκώνει» κατά 75,5 εκατ. ευρώ λόγω των εκπτώσεων και απαλλαγών που εφαρμόζονται στο φόρο ακινήτων.
Το 2023 οι απώλειες κρατικών εσόδων από τις φοροαπαλλαγές που χορηγούνται σε νοικοκυριά, και επιχειρήσεις έφτασαν τα 15,5 δισ. ευρώ και ήταν αυξημένες κατά 3 δισ. μέσα σε ένα χρόνο, όπως προκύπτει από την ειδική έκθεση 485 σελίδων που κατατέθηκε στη Βουλή μαζί με τον κρατικό προϋπολογισμό του 2024. Στην τελευταία τετραετία ο αριθμός των φορολογικών απαλλαγών και των εκπτώσεων αυξήθηκε σημαντικά, με ανάλογη επίπτωση για τον προϋπολογισμό. Ενδεικτικά, ο προϋπολογισμός του 2019 αναφερόταν σε 774 περιπτώσεις εκπτώσεων φόρου, ενώ σήμερα ανέρχονται στις 1.064 με το πόσο τους να εκτοξεύεται από τα 9 δισ. ευρώ στα 15,5 δισ. ευρώ.
Τι συνέβη τα τελευταία χρόνια με τις φοροαπαλλαγές; Η υγειονομική και ενεργειακή κρίση ανάγκασαν τις κυβερνήσεις να διευρύνουν τα κριτήρια άλλα και τον αριθμό των «εκπτώσεων». Θεσπίστηκαν δε και νέες φοροελαφρύνσεις όπως η μείωση του φορολογικού συντελεστή για τις επιχειρήσεις, η μείωση της προκαταβολής φόρου και οι απαλλαγές από το τέλος επιτηδεύματος. Επί της ουσίας όμως, με το γερό χτύπημα που δέχτηκαν τα εισοδήματα μεγάλωσε το αριθμός των δικαιούχων. Το ερώτημα όμως είναι αν παραμείνουν όλες οι φοροαπαλλαγές και όπως ισχύουν σήμερα. Στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών μιλούν μόνο για επανεξέταση τους ίσως και για κάποιον επανασχεδιασμό αλλά χωρίς διάθεση… περικοπών!
Φοροαπαλλαγές υπάρχουν στις κυριότερες κατηγορίες φορολογίας. Ειδικότερα:
• Στη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων υπάρχουν 239 φοροαπαλλαγές που κοστίζουν συνολικά έσοδα στον προϋπολογισμό 5,3 δισ. ευρώ.
• Στη φορολογία κεφαλαίου (ΕΝΦΙΑ, ΕΦΑ, κληρονομιές, γονικές παροχές, δωρεές, μεταβιβάσεις κ.λπ.) υπάρχουν 152 απαλλαγές που κοστίζουν 5,5 δισ. ευρώ.
• Οι φοροαπαλλαγές στον ΦΠΑ ανέρχονται σε 85 και κοστίζουν στον κρατικό προϋπολογισμό περίπου 939 εκατ. ευρώ.
• Στο τέλος ταξινόμησης οχημάτων υπάρχουν 26 φοροαπαλλαγές που κοστίζουν στον προϋπολογισμό έσοδα 166 εκατ. ευρώ.
• Στους ειδικούς φόρους κατανάλωσης, που στερούν από τον προϋπολογισμό συνολικά έσοδα ύψους 1 δισ. ευρώ, καταγράφονται 43 απαλλαγές.
• Στα τέλη κυκλοφορίας οχημάτων υπάρχουν 30 απαλλαγές που κοστίζουν 11,8 εκατ. ευρώ.
• Στα τέλη χαρτοσήμου καταγράφονται 76 απαλλαγές συνολικού κόστους 73 εκατ. ευρώ.
• Για τον φόρο συγκέντρωσης κεφαλαίου υφίστανται 19 φοροαπαλλαγές, που κοστίζουν 17 εκατ. ευρώ.
• Ακόμα και για τον φόρο ασφαλίστρων υπάρχουν 5 απαλλαγές που κοστίζουν στον προϋπολογισμό 544 εκατ. ευρώ.
Όπως επισημαίνουν αρμόδιοι παράγοντες πολλές φορές οι φορολογούμενοι με υψηλά εισοδήματα έχουν πολλαπλάσιο όφελος από τις φοροαπαλλαγές σε σχέση με τα πιο ευάλωτα στρώματα της κοινωνίας, ενώ κάποιες από τις απαλλαγές ή εκπτώσεις που ισχύουν σήμερα, αν και θεσπίστηκαν για να βοηθήσουν όσους ξεκίνησαν επιχειρηματική δραστηριότητα, οδηγούν σε στρέβλωση του συστήματος, καθώς πολλοί τις εκμεταλλεύονται για να αποκρύπτουν τα πραγματικά τους εισοδήματα.
