Τα πρόσφατα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας δείχνουν τον πληθωρισμό στην ευρωζώνη να μειώνεται κάτω από το 3% ενώ στη χώρα μας να αγγίζει το 4% με ανοδική τάση και με διψήφια ποσοστά στις τιμές των τροφίμων. Καθώς λοιπόν το αφήγημα του εισαγόμενου πληθωρισμού ξεθωριάζει, γίνεται όλο και πιο φανερό ότι η χώρα μας βρίσκεται στον αστερισμό του πληθωρισμού των κερδών. Διότι μόνο έτσι μπορεί να εξηγηθεί ότι η τιμή της ελληνικής φέτας, για παράδειγμα, είναι μικρότερη στο Βέλγιο και τη Γερμανία από ό,τι στη χώρα παραγωγής της. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η κερδοφορία για το σύνολο των 124 εισηγμένων εταιρειών (εκτός από τις Τράπεζες) ανήλθε σε 5,5 δισ. Ευρώ για το 2022 καταγράφοντας αύξηση 54,7% σε σχέση με το 2021, που αποτελεί ρεκόρ 15ετίας.
Επίσης, είναι κοινό μυστικό το ότι η ελληνική αγορά έχει γίνει ελ ντοράντο για τις πολυεθνικές οι οποίες εδώ και χρόνια υποχρεώνουν τον ανυπεράσπιστο καταναλωτή να πληρώνει τα είδη πρώτης ανάγκης σε τιμές πολλαπλάσιες των ευρωπαϊκών, παρότι η αγοραστική δύναμη των Ελλήνων βρίσκεται στη δεύτερη χαμηλότερη θέση της Ε.Ε, λόγω της παρατεταμένης λιτότητας σε μισθούς και συντάξεις. Ως αποτέλεσμα, η ασύδοτη αγορά φτωχοποιεί ολοένα και περισσότερο τη μεσαία τάξη και σπρώχνει στο κοινωνικό περιθώριο τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού μέσω μιας διαδικασίας αναδιανομής πλούτου η οποία στο τέλος στερεί το οξυγόνο από τις ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις που δίνουν μια άνιση μάχη επιβίωσης.
Ωστόσο η κερδοσκοπία, κυρίως στα είδη πρώτης ανάγκης, δεν αντιμετωπίζεται ούτε με κουπόνια ακρίβειας, ούτε με τις συμφωνίες κυρίων για μείωση 5% των τιμών που έχουν προηγουμένως μέχρι και διπλασιαστεί, ούτε με τα πρόστιμα της υποτονικής Επιτροπής Ανταγωνισμού η οποία έχει διαχρονικά αποτύχει να σπάσει τα καρτέλ που η ίδια διαπιστώνει ότι νοθεύουν τον ελεύθερο ανταγωνισμό. Οι συνθήκες είναι ώριμες ούτως ώστε το κράτος, οι καταναλωτικές οργανώσεις και η κοινωνία πολιτών να αναλάβουν μια εκστρατεία που θα πατάξει την κερδοσκοπία μέσω συγκεκριμένων μέτρων όπως:
- Ενημέρωση, ευαισθητοποίηση κι ένταξη των πολιτών σε καταναλωτικές οργανώσεις, με στόχο την ενίσχυση της καταναλωτικής συνείδησης. Η Ένωση Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδας λ.χ κάνει μια πολύ μεγάλη προσπάθεια κι έχει παρέμβει με επιτυχία σε μια σειρά από υποθέσεις για την πάταξη της αισχροκέρδειας αλλά και την προστασία των δανειοληπτών. (Όσοι καταναλωτές αντιμετωπίζουν οποιοδήποτε πρόβλημα, να επικοινωνούν με την Ένωση Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδας στα ακόλουθα στοιχεία επικοινωνίας: On line φόρμα υποβολής αιτήματος https://eeke.gr/activities-of-e-e-k-e-2/rithmisi-ofilon/, e-mail: [email protected].
- Μείωση του ΦΠΑ (στις χώρες λχ στην Πολωνία, την Πορτογαλία, την Ισπανία και την Κύπρο) στα τρόφιμα και τα προϊόντα μαζικής κατανάλωσης όπως ισχύει σε 14 ευρωπαϊκές χώρες με εποπτεία στις τιμές από την παραγωγή μέχρι το ράφι του σουπερμάρκετ για να περάσει η μείωση στον καταναλωτή.
- Δημιουργία Παρατηρητήριου τιμών για τα προϊόντα των πολυεθνικών εταιρειών το οποίο θα αντλεί καθημερινά τις τιμές πώλησης των προϊόντων στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης που πωλούνται και στην Ελλάδα και θα βγαίνει η μεσοσταθμική τιμή. Στην περίπτωση που η τιμή πώλησης στην Ελλάδα είναι αυξημένη πάνω από 10% της μεσοσταθμικής τιμής στην Ε.Ε αυτοδίκαια θα διενεργείται έλεγχος για αισχροκέρδεια από στην επιτροπή ανταγωνισμού ενώ το προϊόν θα κοινοποιείται στις Ενώσεις καταναλωτών.
- Ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών και οικονομική ενίσχυση και των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων με το ποσό των προστίμων που επιβάλλονται στις εταιρείες που κερδοσκοπούν.
- Άμεση και υποχρεωτική δημοσιοποίηση των προϊόντων των εταιρειών που νοθεύουν τον ανταγωνισμό.
- Απελευθέρωση των συλλογικών διαπραγματεύσεων και περιφρούρηση της εργατικής νομοθεσίας, προκειμένου να εξυγιανθεί η αγορά εργασίας.
- Αύξηση των μισθών για να επιτευχθεί μια βιώσιμη ανάπτυξη για το σύνολο της κοινωνίας.
Ο αγώνας απέναντι στην υποβάθμιση της ζωής του μέσου Έλληνα συνιστά την μεγαλύτερη πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπίσουμε για να διατηρήσουμε την κοινωνική συνοχή και κάποια στιγμή να συμπορευθούμε με τα προηγμένα κράτη στο παγκοσμιοποιημένο οικονομικό γίγνεσθαι.
O Μανώλης Μπεμπένης είναι Τραπεζικός – Οικονομολόγος, Ταμίας στην Ένωση Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδας (ΕΕΚΕ) – Εκπρόσωπος των εργαζομένων επί σειρά ετών σε ΓΣΕΕ, ΟΤΟΕ, Τράπεζα Πειραιώς.
Ο Ανδρέας Δαβαλάς είναι Δρ. Πολιτικής Κοινωνιολογίας, Γενικός Σύμβουλος ΟΤΟΕ.
