Σε βαρόμετρο για την πορεία της ανάπτυξης, λίγο πριν το τέλος του 2023 και την εκκίνηση του 2024, αναδεικνύεται η αγοραστική κίνηση στη χριστουγεννιάτικη αγορά, που κατέχει σημαντικό μερίδιο στον συνολικό ετήσιο τζίρο του λιανεμπορίου αφού παραδοσιακά ξεπερνά τα 3,5 δισ. ευρώ.
Ειδικά φέτος, σε μια δύσκολη για τα νοικοκυριά περίοδο -και διεθνώς- οι προσδοκίες των εμπόρων αλλά και του οικονομικού επιτελείου παραμένουν υψηλές για την εορταστική περίοδο, καθώς από τη Δευτέρα 18/12 έως το τέλος του χρόνου θα βρέχει 7,3 δισ. ευρώ στις τσέπες 7 εκατομμυρίων δικαιούχων.
Και όλα αυτά όταν η ανάπτυξη φρέναρε στο 2,1% στο γ’ τρίμηνο (λόγω ακρίβειας, πυρκαγιών και θεομηνιών) και χρειάζεται νέα ώθηση στο δ’ προκειμένου αναπληρώσει τις απώλειες.
Ποιοι πάνε ταμείο
Aπό τα 7,3 δισ. ευρώ τα 6,8-7 δισ. αντιστοιχούν σε τακτικές αποδοχές και δώρα των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα, τα 2,4 εκατ. σε συντάξεις που θα είναι αυξημένες κατά 3% και τα 950 εκατ. σε αυξημένες αποδοχές δημοσίων υπαλλήλων. Επίσης, στα τακτικά επιδόματα 2 εκατομμυρίων νοικοκυριών, αλλά και επιπλέον 500 εκατ. ευρώ που θα δοθούν μέσα στις τελευταίες ημέρες του έτους από το κράτος ως έκτακτες αλλά και μόνιμες παροχές, οι οποίες θα συνεχιστούν μέσα στον Ιανουάριο – αλλά ορισμένες και στους επόμενους μήνες της νέας χρονιάς.
Ηδη την εβδομάδα που πέρασε, ΕΦΚΑ και ΔΥΠΑ/ΟΑΕΔ κατέβαλαν πάνω από 60 εκατ. για εφάπαξ και παροχές σε χρήμα (επιδόματα μητρότητας, κυοφορίας, ανεργίας, προγράμματα απασχόλησης ή κοινωφελούς εργασίας κ.λπ.).
Μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου ζεστό χρήμα κοντά στα 7,5 δισ. ευρώ θα δουν επίσης:
Για πρώτη φορά μετά από 13 χρόνια θα κάνουν γιορτές με αυξήσεις μισθών σχεδόν 700.000 υπάλληλοι του Δημοσίου, καθώς προπληρώνονται τον μισθό Ιανουαρίου. Ευνοημένοι βγαίνουν κυρίως οι χαμηλόμισθοι (αύξηση 70 ευρώ τον μήνα ή ένας επιπλέον μισθός ετησίως), οι ένστολοι που θα δουν παροχές και αποζημιώσεις να αυξάνονται (και σε κάποιες περιπτώσεις αναδρομικά από τον Ιούλιο), όσοι υπηρετούν σε θέσεις αυξημένης ευθύνης, αλλά ιδίως όσοι έχουν παιδιά, καθώς αυξάνεται 20-50 ευρώ το επίδομα τέκνων, ενώ μειώνονται και οι κρατήσεις φόρου που τους γίνονται κάθε μήνα στον μισθό τους.
Εκτός από την τακτική μισθοδοσία τους κάθε μήνα (1,5 δισ. μεικτά ή 900-950 εκατ. ευρώ καθαρά μετά τις κρατήσεις) οι περισσότεροι θα δουν έως τις 27 Δεκεμβρίου και τις πρώτες αυξήσεις στην τσέπη, συνολικού ύψους 50 εκατ. ευρώ καθαρά για τον μήνα Ιανουάριο. Ωστόσο, παρότι οι οδηγίες του υπουργείου Οικονομικών έχουν εκδοθεί σχεδόν ενάμιση μήνα πριν, ανάλογα με τον υπεύθυνο εκκαθάρισης, σε αρκετές υπηρεσίες κάποιοι ίσως πάρουν την αύξηση στην επόμενη μισθοδοσία, στα τέλη Ιανουαρίου, αναδρομικά.
2. Ιδιωτικοί υπάλληλοι: 3,5 δισ. ευρώ
Σε 2,3 εκατομμύρια εργαζόμενους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα την άλλη εβδομάδα θα καταβληθεί από τους εργοδότες τους το δώρο Χριστουγέννων, δηλαδή ένας πλήρης μισθός. Ετσι, πέρα από τα περίπου 1,7 δισ. ευρώ που παίρνουν καθαρά κάθε μήνα ως μισθό, θα λάβουν άλλα τόσα ως δώρο Χριστουγέννων (και λίγο περισσότερο διότι αυτό υπόκειται σε μικρότερες κρατήσεις).
Με το νέο έτος, πάντως, όσοι έχουν παιδιά θα δουν και τις πρώτες αυξήσεις εξαιτίας της αύξησης του αφορολογήτου ή και λόγω ωριμάνσεων μετά το ξεπάγωμα των τριετιών από 1.1.2024, ενώ έως τον Απρίλιο (κοντά στο Πάσχα) αναμένεται να ανακοινωθεί και αύξηση στον κατώτατο μισθό (4,5%-5% πιθανότατα).
3. Συνταξιούχοι: 2,2 δισ. ευρώ
Μέσα στις επόμενες 10 ημέρες θα πληρωθούν συντάξεις και αυξήσεις σε εκατομμύρια συνταξιούχους. Μαζί με την αύξηση 3% στις κύριες συντάξεις, οι συνταξιούχοι θα μοιραστούν 2,1 δισ. για τις αποδοχές Ιανουαρίου (καθαρά, μετά τις κρατήσεις φόρου και περίθαλψης).
Επιπλέον, έκτακτο εφάπαξ επίδομα 100-200 ευρώ ο καθένας (ή πάνω από 100 εκατ. ευρώ συνολικά) θα πάρουν από το κράτος περίπου 750.000 συνταξιούχοι με συντάξεις έως 1.600 ευρώ που έχουν προσωπική διαφορά άνω των 10 ευρώ.
4. Δικαιούχοι επιδομάτων ΟΠΕΚΑ: 650 εκατ. ευρώ
Μισό δισ. ευρώ επιπλέον θα λάβουν, πέραν της τακτικής επιδότησης που θα εισπράξουν, πάνω από 2 εκατομμύρια νοικοκυριά που δικαιούνται επιδόματα τέκνων ΟΠΕΚΑ (Α21), το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, αναπηρικά επιδόματα από ΟΠΕΚΑ και e-ΕΦΚΑ (200 ευρώ), ανασφάλιστων υπερηλίκων και άλλοι.
Η τακτική μηνιαία επιδότηση ανέρχεται σε 300 εκατ. ευρώ. Ωστόσο προστίθενται:
■ Αύξηση κατά 8% στο ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα για 225.000 ευάλωτα νοικοκυριά με συνολικό κόστος 4 εκατ. ευρώ για το 2023. Τα χρήματα είναι αφορολόγητα και η αύξηση θα είναι μόνιμη κάθε μήνα, με επιπλέον όφελος 43 εκατ. ευρώ για όλο το 2024.
■ Εκτακτη στήριξη κατά τον μήνα Δεκέμβριο του 2023 σε ευάλωτα νοικοκυριά, που περιλαμβάνει τους δικαιούχους του επιδόματος παιδιού του ΟΠΕΚΑ (μιάμιση μηνιαία δόση), τους δικαιούχους των αναπηρικών επιδομάτων του ΟΠΕΚΑ και του e-ΕΦΚΑ (200 ευρώ), τους δικαιούχους του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος (50% της μηνιαίας δόσης), χαμηλοσυνταξιούχους χωρίς προσωπική διαφορά με κύριες συντάξεις έως 700 ευρώ και ανασφάλιστους υπερήλικες (150 ευρώ). Το σύνολο αυτών των έκτακτων παροχών εκτιμάται σε 350 εκατ. ευρώ τα οποία θα μοιραστούν σε 2,3 εκατομμύρια δικαιούχους.
Επιδότηση αγορών
Καθοριστικές πάντως για την πορεία της κατανάλωσης και της ανάπτυξης στο τέλος του 2023 και τις αρχές του 2024 θα αποδειχθούν οι τιμές των καυσίμων που πληρώνουν τα νοικοκυριά για τις μετακινήσεις και τις εορταστικές αποδράσεις τους, οι οποίες παραμένουν υψηλές, παρότι μειωμένες σε σχέση με πριν από έναν χρόνο ακριβώς: το α’ δεκαπενθήμερο του Δεκεμβρίου πέρυσι, πανελλαδικά η μέση εβδομαδιαία τιμή βενζίνης κυμαινόταν μεταξύ 1,90-1,97 ευρώ ανά λίτρο και του ντίζελ κίνησης 1,85-1,90 ευρώ. Αντίστοιχα, φέτος υποχώρησε στα 1,84-1,86 ευρώ η βενζίνη και 1,68-1,70 ευρώ το ντίζελ.
Αν και οι έκτακτες επιδοτήσεις ακρίβειας (Fuel Pass, Power Pass κ.λπ.) έχουν λήξει, περίπου 200.000 νέοι 18-19 ετών θα πάρουν τον Δεκέμβριο από το κράτος επιδότηση 30 εκατ. ευρώ για τις αγορές και τα ταξίδια τους (Youth Pass), ενώ προβλέφθηκε και ενισχυμένο Market Pass έως τον Δεκέμβριο για τους κατοίκους της Θεσσαλίας, του Εβρου, της Βοιωτίας και άλλων περιοχών που επλήγησαν από τις θεομηνίες του 2023.
