Τις αιτήσεις των συζύγων που θέλουν να υποβάλλουν φέτος χωριστές φορολογικές δηλώσεις, άρχισε να δέχεται από τις 10 Ιανουαρίου η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ).
Όσοι, όμως, επιλέξουν να πάρουν «φορολογικό διαζύγιο», θα πρέπει είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί και να σταθμίσουν όλα τα δεδομένα πριν αποφασίσουν να χωρίσουν στην εφορία, αφού μία τέτοια κίνηση ενέχει κινδύνους για έξτρα φόρους.
Το νέο στοιχείο είναι ότι από το φορολογικό έτος 2023 και εξής, δεν απαιτείται ο φορολογούμενος να επικαιροποιεί κάθε έτος ότι επιθυμεί να κάνει χωριστή φορολογική δήλωση. Δηλαδή όσοι φορολογούμενοι επιλέξουν για το φορολογικό έτος 2023 να υποβάλλουν χωριστές δηλώσεις, για το φορολογικό έτος 2024 και τα επόμενα, θα χρειαστεί να εισέλθουν στη σχετική εφαρμογή, μέχρι την 28η Φεβρουαρίου του οικείου έτους, μόνο εφόσον επιθυμούν να ανακαλέσουν την επιλογή τους. Σε περίπτωση ανάκλησης, και εφόσον υπάρχει εκ νέου επιθυμία για υποβολή χωριστής δήλωσης σε επόμενο έτος, τότε θα πρέπει να γνωστοποιηθεί εκ νέου για το έτος αυτό, από τουλάχιστον έναν εκ των συζύγων και μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου.
Οι χωριστές δηλώσεις κρύβουν παγίδες και για αυτό οι φορολογούμενοι θα πρέπει να γνωρίζουν τα εξής:
Τεκμήρια: Στις χωριστές δηλώσεις δεν υφίσταται η έννοια του οικογενειακού εισοδήματος για την κάλυψη των τεκμηρίων διαβίωσης (αυτοκίνητα, κατοικίες κ.α) και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων καθενός από τους συζύγους, καθώς βαρύνουν τον κάθε σύζυγο ατομικά ενώ για τη δυνατότητα κάλυψης τεκμηρίων με ανάλωση κεφαλαίου δεν μπορεί να γίνει επίκληση εισοδημάτων από τη δήλωση του άλλου συζύγου. Σημειώνεται ότι το τεκμήριο ελάχιστης αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης για το άτομο είναι τα 3.000 ευρώ, αντί για 5.000 ευρώ που χρεώνεται στο ζευγάρι στην περίπτωση κοινής δήλωσης. Συνεπώς με βάση τα παραπάνω υπάρχει κίνδυνος κάποιοι να κληθούν να πληρώσουν έξτρα φόρο λόγω μη κάλυψης των τεκμηρίων διαβίωσης και του «πόθεν έσχες».
Αποδείξεις. Δεν υπάρχει δυνατότητα μεταφοράς ποσού αποδείξεων από τον ένα σύζυγο στον άλλο οπότε αν κάποιος έχει έλλειμμα αποδείξεων θα βρεθεί αντιμέτωπος με την επιβολή του πέναλτι 22% επί του ποσού που θα λείπει από το όριο του 30%.
Επιδόματα. Για τη χορήγηση των επιδομάτων λαμβάνεται υπόψη το οικογενειακό εισόδημα και όχι το ατομικό που θα δηλώσει ο κάθε σύζυγος στη φορολογική του δήλωση.
Κατοικίες. Ο κάθε σύζυγος συμπληρώνει το ποσοστό ιδιοκτησίας του σε περίπτωση ιδιόκτητης κατοικίας, το ποσοστό του ως μισθωτής σε περίπτωση μισθωμένης κατοικίας και το ποσοστό της δωρεάν παραχώρησης, αντίστοιχα. Ο σύζυγος που δεν διαθέτει καθόλου ποσοστό συνιδιοκτησίας ή χρήσης, συμπληρώνει στον πίνακα 6 την ένδειξη «συνοίκηση με σύζυγο». Ο άλλος σύζυγος δεν συμπληρώνει καμία ένδειξη.
Τέκνα. Τα τέκνα που προέρχονται από κοινό γάμο καθώς και τα αναγνωρισμένα τέκνα δηλώνονται ως εξαρτώμενα μέλη και από τους δύο συζύγους. Το εισόδημα του ανήλικου τέκνου που δεν φορολογείται στο όνομα του τέκνου, προστίθεται στα εισοδήματα του γονέα που έχει το μεγαλύτερο εισόδημα και δηλώνεται μόνο από αυτόν τον γονέα. Το εισόδημα και οι αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων των προστατευόμενων τέκνων βαρύνουν τον σύζυγο με το υψηλότερο εισόδημα. Αν τα εισοδήματα είναι ίσα, τότε βαρύνουν τον πατέρα. Στην περίπτωση που ένας εκ των δύο γονέων έχει τα γονική μέριμνα το εισόδημα του ανήλικου τέκνου προστίθεται στα εισοδήματα του γονέα αυτού.
Ενημερότητα. Δεν «μπλοκάρεται» η έκδοση φορολογικής ενημερότητας του ενός συζύγου όταν ο άλλος σύζυγος έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές προς την εφορία.
Συμψηφισμοί. Δεν διενεργείται συμψηφισμός της εκκαθάρισης. Αν για παράδειγμα ο σύζυγος με βάση το εκκαθαριστικό πρέπει να καταβάλλει επιπλέον φόρο αλλά η σύζυγος έχει επιστροφή φόρου, τότε δεν γίνεται αυτόματος συμψηφισμός, πράγμα που σημαίνει ότι ο σύζυγος θα πληρώσει τον επιπλέον φόρο και η σύζυγος θα λάβει το ποσό της επιστροφής.
Προσωπικά δεδομένα. Ο κάθε σύζυγος διαχειρίζεται και τηρεί τα προσωπικά του φορολογικά δεδομένα για το ύψος των εισοδημάτων, των καταθέσεών ή άλλων περιουσιακών του στοιχείων
Η ΑΑΔΕ δίνει διευκρινίσεις για όλες τις πτυχές του θέματος μέσα από 19 ερωτήσεις και απαντήσεις:
1. Πώς μπορώ να γνωστοποιήσω την επιλογή μου να υποβάλω χωριστή δήλωση φορολογίας εισοδήματος;
Η γνωστοποίηση γίνεται μέσω ειδικής ηλεκτρονικής εφαρμογής στον διαδικτυακό τόπο www.aade.gr, ακολουθώντας την διαδρομή Πολίτες > Εισόδημα > Γνωστοποίηση Χωριστής Δήλωσης, είτε από εσάς με τους δικούς σας κωδικούς πρόσβασης είτε, από ειδικά για τον σκοπό αυτό εξουσιοδοτημένο λογιστή – φοροτεχνικό, με τους προσωπικούς του κωδικούς πρόσβασης.
2. Αν κανείς από τους συζύγους δεν γνωστοποιήσει την επιλογή υποβολής χωριστής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου 2024, τι θα συμβεί;
Στην περίπτωση αυτή οι σύζυγοι θα υποβάλουν κοινή δήλωση για το φορολογικό έτος 2023.
3. Στις περιπτώσεις κοινής δήλωσης Φ.Ε. συζύγων, θα γίνεται συμψηφισμός φόρου μεταξύ συζύγων και βεβαίωση στο όνομα του συζύγου;
Όχι, θα γίνεται χωριστή βεβαίωση φόρου και δεν θα γίνεται συμψηφισμός χρεωστικού και πιστωτικού ποσού μεταξύ των συζύγων.
4. Επηρεάζεται η χορήγηση επιδομάτων στις χωριστές δηλώσεις συζύγων;
Όχι, δεν επηρεάζεται η χορήγηση των επιδομάτων από την υποβολή χωριστών δηλώσεων Φ.Ε. από τους συζύγους.
5. Είναι απαραίτητο να υποβάλλονται χωριστές δηλώσεις Φ.Ε. συζύγων που έχουν διαφορετική φορολογική κατοικία;
Όχι, δεν είναι απαραίτητη η υποβολή χωριστών δηλώσεων Φ.Ε. διότι προβλέπεται ήδη χωριστή φορολογική αντιμετώπιση στις κοινές δηλώσεις συζύγων που έχουν διαφορετική φορολογική κατοικία.
6. Πώς δηλώνεται στο Ε1 η κύρια κατοικία στις περιπτώσεις χωριστών δηλώσεων;
Η κύρια κατοικία δηλώνεται στον πίνακα 5 του εντύπου Ε1 στους αντίστοιχους κωδικούς κύριας κατοικίας. Ο κάθε σύζυγος συμπληρώνει το ποσοστό ιδιοκτησίας του σε περίπτωση ιδιόκτητης κατοικίας, το ποσοστό του ως μισθωτής σε περίπτωση μισθωμένης κατοικίας και το ποσοστό της δωρεάν παραχώρησης, αντίστοιχα.
7. Στις περιπτώσεις χωριστών δηλώσεων Φ.Ε. πώς δηλώνεται στο Ε1 η κύρια κατοικία όταν ένας εκ των δύο συζύγων δεν διαθέτει καθόλου ποσοστό συνιδιοκτησίας ή χρήσης;
Ο σύζυγος που δεν διαθέτει καθόλου ποσοστό συνιδιοκτησίας ή χρήσης, συμπληρώνει στον πίνακα 6 την ένδειξη «συνοίκηση με σύζυγο». Ο άλλος σύζυγος δεν συμπληρώνει καμία ένδειξη.?
8. Πώς αναγράφονται τα τέκνα ως εξαρτώμενα μέλη του φορολογούμενου στις χωριστές δηλώσεις Φ.Ε.;
Τα τέκνα που προέρχονται από κοινό γάμο καθώς και τα αναγνωρισμένα τέκνα δηλώνονται ως εξαρτώμενα μέλη και από τους δύο συζύγους.
9. Ποιος δηλώνει το εισόδημα ανήλικου τέκνου που προέρχεται από τον κοινό γάμο στις χωριστές δηλώσεις Φ.Ε. όταν αυτό δεν έχει υποχρέωση υποβολής δήλωσης Φ.Ε.;
Το εισόδημα του ανηλίκου τέκνου που δεν φορολογείται στο όνομα του τέκνου, προστίθεται στα εισοδήματα του γονέα που έχει το μεγαλύτερο εισόδημα και δηλώνεται μόνο από αυτόν τον γονέα.
10. Ποιος βαρύνεται με τα τεκμήρια διαβίωσης και απόκτησης στις χωριστές δηλώσεις Φ.Ε. συζύγων;
Στις χωριστές δηλώσεις Φ.Ε. συζύγων δεν υφίσταται η έννοια του οικογενειακού εισοδήματος για την κάλυψη των επιμέρους τεκμηρίων καθενός εκ των συζύγων, καθώς τα τεκμήρια διαβίωσης και απόκτησης βαρύνουν τον κάθε σύζυγο ατομικά. Όσον αφορά τη δυνατότητα κάλυψης τεκμηρίων με ανάλωση κεφαλαίου, δεν μπορεί να γίνει επίκληση εισοδημάτων από τη χωριστή δήλωση του άλλου συζύγου.
11. Στις χωριστές δηλώσεις Φ.Ε. υπάρχει δυνατότητα μεταφοράς υπολειπόμενου ποσού αποδείξεων από τον ένα σύζυγο στον άλλο;
Όχι, δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα.
12. Ποια είναι η προθεσμία γνωστοποίησης της επιλογής για χωριστή δήλωση Φ.Ε. συζύγων;
Για το φορολογικό έτος 2023, η καταληκτική ημερομηνία είναι η 28η Φεβρουαρίου 2024. Για κάθε επόμενη χρήση, είτε αν υπάρχει ανάκληση της γνωστοποίησης είτε αυτή γίνεται για πρώτη φορά, καταληκτική ημερομηνία είναι η 28η Φεβρουαρίου κάθε έτους.
13. Μετά τις 28 Φεβρουαρίου η επιλογή για χωριστή δήλωση Φ.Ε. μπορεί να ανακληθεί;
Η επιλογή της χωριστής δήλωσης, από το φορολογικό έτος 2023, είναι ανέκκλητη για το πρώτο έτος και ισχύει για κάθε επόμενο φορολογικό έτος, αν δεν ανακληθεί μέχρι την 28η Φεβρουαρίου του αντίστοιχου έτους.
14. Ποιος από τους δύο συζύγους μπορεί να γνωστοποιήσει την επιλογή για χωριστή δήλωση Φ.Ε.;
Οποιοσδήποτε από τους δύο συζύγους ή και οι δύο.
15. Πρέπει η γνωστοποίηση της επιλογής για υποβολή χωριστής δήλωσης Φ.Ε. να γίνεται κάθε έτος μέχρι την 28η Φεβρουαρίου;
Από το φορολογικό έτος 2023 και εφεξής, δεν απαιτείται η επικαιροποίηση της γνωστοποίησης για κάθε έτος. Επομένως, όσοι φορολογούμενοι επιλέξουν για το φορολογικό έτος 2023 να υποβάλλουν χωριστές δηλώσεις, για το φορολογικό έτος 2024 και επόμενα, θα χρειαστεί να εισέλθουν στη σχετική εφαρμογή, μέχρι την 28η Φεβρουαρίου του οικείου έτους, μόνο εφόσον επιθυμούν να ανακαλέσουν την επιλογή τους. Σε περίπτωση ανάκλησης, και εφόσον υπάρχει εκ νέου επιθυμία για υποβολή χωριστής δήλωσης σε επόμενο έτος, πρέπει να γνωστοποιηθεί ξανά για το έτος αυτό, από τουλάχιστον έναν εκ των συζύγων, μέχρι την προθεσμία της 28ης Φεβρουαρίου.?
16. Πρόκειται να τελέσω γάμο τον Μάρτιο του 2024 (μετά την καταληκτική ημερομηνία υποβολής της γνωστοποίησης). Μπορώ να υποβάλω χωριστή δήλωση Φ.Ε. για το φορολογικό έτος 2023;
Ναι. Ειδικά για αυτές τις περιπτώσεις η εφαρμογή θα είναι διαθέσιμη ως την καταληκτική ημερομηνία υποβολής της εμπρόθεσμης δήλωσης φορολογίας εισοδήματος. Η γνωστοποίηση της επιθυμίας για υποβολή χωριστής δήλωσης γίνεται άπαξ χωρίς τη δυνατότητα ανάκλησης.
17. Πρόκειται να τελέσω γάμο τον Φεβρουάριο 2024 και θα δηλώσω τον γάμο στο μητρώο της Δ.Ο.Υ. μετά τις 28 Φεβρουαρίου 2024. Μπορώ να υποβάλω χωριστή δήλωση Φ.Ε. για το φορολογικό έτος 2023;
Ναι. Ειδικά για αυτές τις περιπτώσεις η εφαρμογή θα είναι διαθέσιμη ως την καταληκτική ημερομηνία υποβολής της εμπρόθεσμης δήλωσης φορολογίας εισοδήματος. Η γνωστοποίηση της επιθυμίας για υποβολή χωριστής δήλωσης γίνεται άπαξ χωρίς τη δυνατότητα ανάκλησης.
18. Τα μέρη συμφώνου συμβίωσης (ΜΣΣ) γνωστοποιούν την επιθυμία τους για υποβολή χωριστών δηλώσεων Φ.Ε.;
Όχι, καθόσον για τα ΜΣΣ εκ του νόμου υπάρχει η δυνατότητα υποβολής κοινής δήλωσης ή χωριστών δηλώσεων.
19. Πρέπει και οι δύο σύζυγοι να διαθέτουν δικούς τους κωδικούς πρόσβασης προκειμένου να υποβάλλουν χωριστές δηλώσεις Φ.Ε.;
Ναι, η σύζυγος που δεν έχει μέχρι τώρα κωδικούς πρόσβασης, οφείλει να αποκτήσει προκειμένου και αυτή να μπορέσει να υποβάλει τη δική της δήλωση.
